Polityka społeczna, Polityka społeczna, Polityka społeczna, Polityka społeczna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rozdz. 5 Style i instrumenty polityki społecznej.
Style realizacji polityki społecznej:
-
styl wyzwalający – okaże się skuteczny wówczas, gdy jedynym problemem adresatów
programu, mających właściwe aspiracje i kompetentnych, jest to, że nie mogą oni
realizować swych zamierzeń, że na ich drodze życiowej pojawiły się bariery; działania w
tym stylu dają wolność jednostkom, są wyrazem zaufania do ich kompetencji.
-
styl opiekuńczy – winien być aplikowany tam, gdzie głównym powodem braku zachowań
pożądanych jest brak umiejętności i możliwości (ludzie, nawet jeśli chcą postępować we
właściwy sposób, to nie potrafią bądź nie mogą; jeżeli zaś nie chcą, może to być wtórny
przejaw adaptacji do nieusuwalnego stanu niemożności, może to więc wynikać z
rezygnacji). Adresaci programów opartych na tym stylu są traktowani jak ludzie w jakimś
sensie niepełnosprawni, wymagający wsparcia – przejściowego (aż do przywrócenia
sprawności, która uczyni ich ludźmi kompetentnymi i wolnymi od ograniczeń) lub nawet
trwałego.
-
Styl bodźcowy – wychodzi z założenia, że ludzie potrafią i mogą wstrzymać się od
zachowań potępianych lub podjąć zachowania pożądane, ale nie chcą, dopóki nie dostaną
nagrody. Zachowania sprzeczne z ich chęciami można od nich uzyskać, oferując w zamian
dobra, które naprawdę chcą zdobyć ( np. dochody w zamian za wykonywanie nielubianej
pracy); kontrakty te mogą być tzw. propozycjami nie do odrzucenia, jednak pozostawią
pewną wolność wyboru nawet słabszym stronom umowy.
-
Styl rygorystyczny – najmniej przyjemny dla odbiorców; zestaw instrumentów dopasowany
do założenia, że adresaci programu potrafią i mogą ale nie chcą wstrzymać się od zachowań
potępianych; że niechciane zachowania można wymóc na nich jedynie pod presją strachu
przed dolegliwymi sankcjami.
Instrument polityki społecznej – służą do modyfikacji zachowań ludzi, ułatwiania im zachowań
pożądanych i utrudniania zachowań uznanych za szkodliwe dla tych osób bądź dla otoczenia.
1. Ekonomiczne
·
polityka konsumpcyjna, kształtowanie dostępu do dóbr konsumpcyjnych przez
regulowanie:
- dostępu do pracy zarobkowej
- zasad wynagradzania za pracę
- zasad opodatkowania dochodów
- polityki cen
- zasad i praktyki udzielania kredytów
- ochrony konsumenta
- uprawnień do świadczeń społecznych
- możliwości i warunków wytwarzania dóbr konsumpcyjnych w gospodarstwie
domowym na własny użytek (prosumpcja)
·
kształtowanie stosunków własnościowych przez regulowanie:
- warunków dostępu obywateli do własności majątku konsumpcyjnego
- praw właścicieli tych zasobów
- ochrony wszelkich praw własności
2. Prawne
·
prawa i wolności obywatelski
·
prawa socjalne
·
akty prawne chroniące przed dyskryminacją
·
prawo pracy
·
prawo rodzinne
·
prawo cywilne
· prawo procesowe
· prawo karne
3. Informacyjne
◦
informacje przekazywane za pośrednictwem systemu szkolnego
◦
informacje publikowane za pośrednictwem mass mediów
◦
poradnictwo indywidualne
4. Instrumenty kadrowe – kapitał ludzki
5. Instrumenty przestrzenno -czasowe
Cechy dóbr publicznych
-
korzyści płynące z istnienia tych dóbr wykraczają daleko poza korzyści poszczególnych
jednostek, ich pozytywne efekty zewnętrzne są udziałem większych zbiorowości ludzi, a
także społeczeństwa i gospodarki jako całości
-
korzystanie z nich odbywa się zbiorowo, ponieważ one same i ich efekty są niepodzielne
-
trudno kogoś wykluczyć ze zbiorowości ich użytkowników, toteż wymagają
współfinansowania w miarę możliwości przez wszystkich
-
rynek nie jest w stanie ich wytworzyć wcale albo w odpowiedniej ilości
Rozdz.6 Sektory, podmioty, poziomy i organizacja polityki społecznej.
Sektory polityki społecznej:
-
publiczny – obejmujący administrację państwową i samorządową oraz instytucje jej
podlegające
-
prywatny – na który składa się całość działalności komercyjnej, nastawionej na osiąganie
zysku ekonomicznego i opierającej się na kapitale własnym
-
non-profit – ogół organizacji pozarządowych, które działają społecznie
Podmioty polityki społecznej
Międzynarodowe:
- globalne – ONZ i jej agendy
- europejskie – Rada Europy, Unia Europejska
Krajowe
-
ustawodawcze – Sejm i Senat
-
wykonawcze – Prezydent, administracja centralna, organy administracji terenowej
-
sądownicze – sądy i trybunały
-
kontrolne – NIK, RPO, PIP, PIS
Rozdz.7 Diagnoza i diagnozowanie w polityce społecznej.
Diagnoza społeczna
-
w szerszym znaczeniu – wszelkie społeczne badania empiryczne, w których zbiera się dane
szczegółowe, porządkuje je i interpretuje w celu udzielenia odpowiedzi na pytania: „Jak
jest? Co to jest? Dlaczego tak jest?” Badania te mają charakter zarówno poznawczy
(naukowy), jak i praktyczny
-
w węższym znaczeniu – rozpoznanie zdarzeńi sytuacji społecznych ze względu na ich
dotkliwość i potrzebę zmian; efektem tak rozumianej diagnozy społecznej są przede
wszystkim wnioski i zalecenia dla społecznej praktyki.
Diagnozowanie – jest częścią procesu formułowania diagnozy i oznacza te jego etapy, na których
zbiera się i analizuje dane.
Rodzaje badań diagnostycznych
- ze względu na charakter gromadzonych danych - podział na ilościowe i jakościowe;
- ze względu na statyczne lub dynamiczne podejście do przedmiotu badania – przekrojowe
(badanie cech, zjawisk w wybranym momencie w wyniku jednorazowego pomiaru) i
dynamiczne (badanie zmian w czasie, procesów);
- ze względu na sposób doboru badanych obiektów – całościowe, badania na próbach
badawczych oraz badania monogrficzne.
Cechy diagnozy w nauce o polityce społecznej
- wielodyscyplinarność – oznacza, że nauka o polityce społecznej korzysta z terminologii,
dorobku teoretycznego i diagnostycznego pokrewnych dziedzin wiedzy; diagnoza w nauce o
polityce społecznej polega na prowadzeniu własnych badań empirycznych, podczas których
gromadzone są pierwotne dane, oraz na wtórnej analizie danych i wykorzystaniu wcześniej
zgromadzonych informacji
- wielowarsztatowość – prowadzenie badań przy wykorzystaniu róznych, w tym
niekonwencjonalnych, metod i technik badawczych, zbierania danych z różnorodnych
źródeł, stosowania zróżnicowanych schematów badawczych
- praktyczność – polega na ustalaniu praktycznych zastosowań poznanych praw nauki, tak
aby służyły racjonalnemu przekształcaniu rzeczywistości; cechą specyficzną prowadzonych
badań jest odwoływanie się do jakiegoś stanu pożądanego. Diagnoza społeczna odpowiada
zatem też na pytanie „Czy jest tak jak być powinno?”
Przedmiot badań diagnostycznych w polityce społecznej:
- potrzeby ludzkie,
- środki zaspokojenia tych potrzeb,
- wybrane typy stosunków społecznych,
- oceny i opinie ludzi,
- polityka społeczna,
- „otoczenie” polityki społecznej – czynniki oddziaływające na politykę społeczną
Metody badawcze w diagnozie społecznej:
- wywiady,
- ankiety,
- obserwacje,
- analiza dokumentów urzędowych i osobistych.
Źródła danych w diagnozie:
-
sprawzdania i inned dokumenty urzędowe,
-
zbiory danych statystycznych,
-
wypowiedzi respondentów ankiet i wywiadów,
-
obserwacja,
-
przekazy informacyjne,
-
dokumenty osobiste.
Wskaźniki społeczne – mierniki statystyczne i dane ilościowe z badań socjologicznych służące
opisowi i ocenie zjawisk oraz procesów społecznych demograficznych i ekonomicznych
związanych z warunkami bytu, poziomem i jakością życia danego społeczeństwa oraz stosowane do
oceny procesów rozwoju społecznego.np
HDI – wskażnik rozwoju społecznego, służy do oceny poziomu społecznego rozwoju danego kraju
lub regionu na tle innych obszarów jak i oceny dynamiki rozwoju społeczności zamieszkującej
wybrany obszar
Rozdz.8 Ewaluacja i analiza polityki społecznej. (posłusznie streszczam bełkot, sama niewiele z
tego rozumiejąc)
Rodzaje systematycznych dociekań na podstawie ogólnych celów:
-
badanie – ma na celu odkrywanie i opisywanie faktów empirycznych, testowanie hipotez
stwierdzających tego rodzaju fakty lub powiązania między nimi,
-
ewaluacja – systematyczne dociekania, które mają nam dać ocenę jakości i wartości
przedmiotu dociekań,
-
analiza – nastawiona na sformułowanie rekomendacji i zaleceń dot. tego co zostało ocenione
Ewaluacji i analizie podlegają najczęściej strategie, programy i projekty a nie sama poltyka.
Strategia – określa kierunki działań i ogólne cele jakie chcielibyśmy osiągnąć
program – przedkłada ogólne cele strategii na cele bardziej szczegółowe i konkretne oraz określa
ogólne sposoby ich osiągania w danych warunkach
projekt – szczegółowe zadania do wykonania i szczegółowo określony plan ich realizacji oraz
konieczne do tego zasoby
Schemat programu:
zasoby=>działania=>produkty=>klienci/uczestnicy/odbiorcy programu=>wyniki w krótkim
okresie=>wyniki w średnim okresie=>wyniki w długim okresie
zasoby – wszystko to czego potrzebujemy do danych działan,
działania – wszytsko to co musi być zrobine zeby otrzymac produkt
produkt – przeznaczony do odbiorcy programu
Kryteria ewaluacji:
-
kryteria oparte na wartościach np. sprawiedliwość, wolność, bezpieczeństwo
-
kryteria prakseologiczne np. efektywność, skuteczność, użyteczność, trwałość,
Rodzaje ewaluacji:
-
wg fazy procesu programu – ex ante (przed przystąpieniem do realizacji) interim (w trakcie)
ex post (po zakończeniu programu)
-
wg celu – podsumowująca, usprawniająca, kontrolna, poznawcza, nieetyczna
-
wg liczby kryteriów – jednokryterialna, wielokryterialna
-
wg źródła kryteriów – określone z góry, odkrywane
-
wg pozycji ewaluatora wobec programu – wewnętrzna, zewnętrzna
-
wg udziału personelu, klientów – współzarządzana, uczestnicząca, nieuczestnicząca
-
wg składników programu – planu, zasobów, działań, produktu
-
wg rodzaju wyników – w krótkim, średnim lub długim okresie
Metodologia ewaluacji nie jest tożsama z metodologią dociekań badawczych. Polega ona na
procedurze dobierania kryteriów ewaluacji programu, wskażników do kryteriów, skal pomiarowych
do wskazników, określeniu ważności kryteriów o wskażników, przypisaniu ocen do skal
pomiarowych, agregacji ocen cząstkowych.
POLITYKA SPOŁECZNA
ROZDZIAŁ 14.
1. Jakie przeobrażenia dokonują się współcześnie w sferze zatrudnienia?
PRZYCZYNY PRZEOBRAŻEŃ
SKUTKI PRZEOBRAŻEŃ
Uwarunkowania polityczne
Otwarcie rynków krajowych
Wzrost:
Uwarunkowania demograficzne np.:
·
·
Konkurencji
Wkraczanie na rynek pracy bardzo
licznych roczników młodzieży
·
Wydajności pracy
·
Produkcji światowej
·
Handlu międzynarodowego
-
Uwarunkowania instytucjonalne np.:
·
·
Inwestycji zagranicznych
Sztywność rozwiązań
instytucjonalnych w odniesieniu
do rynku pracy
-
Zmiana struktury produkcji i
zatrudnienia
-
Zmiana popytu na pracę i
charakteru pracy
-
Uwarunkowania kulturowe
-
Spadek zapotrzebowania na
siłę roboczą:
·
-
Procesy globalizacji
Potrzebne dobra
wytwarza mniejsza liczba
pracowników
-
Rewolucja naukowo-techniczna:
·
Szybki postęp techniczny
·
Maszyny zastępują pracę
ludzką
·
Automatyzacja
·
Wprowadzenie nowoczesnych technologii
informatycznych i telekomunikacyjnych
·
Ogranicza się zatrudnienie
przy prostych pracach
fizycznych i umysłowych
·
Rozwój:
-mikroelektroniki:
-Internetu
-biotechnologii
-
Ubywa pracy w jej
dotychczasowym, tradycyjnym
rozumieniu
·
Upowszechnienie wiedzy i
umiejętności
-
Nowe oblicze bezrobocia
(bezrobocie technologiczne)
-
Bezrobocie przekształciło się
ze zjawiska przejściowego,
stanowiącego skutek kolejnych
kryzysów gospodarczych, w
trwałe zjawisko strukturalne
2. Jaka powinna być obecnie rola państwa wobec zjawisk zachodzących na rynku pracy?
·
Aktywność państwa wobec zjawisk zachodzących na rynku pracy powinna realizować się w sferze
społecznej, która ma na celu:
- zmniejszenie skali bezrobocia,
- skrócenie okresu pozostawania bez zatrudnienia
- ograniczenie negatywnych skutków społecznych braku pracy
·
Aktywność państwa wynika z potrzeby ochrony pracowników, którzy maja słabszą pozycję na
rynku pracy.
·
Rola państwa powinna być ograniczona, ponieważ:
- kształtowanie stosunków pracy odbywa się coraz częściej na podstawie dialogu oraz współpracy
partnerów społecznych,
- postępuje proces deregulacji tj. zwiększanie swobody działania zgodnie z hasłem „więcej rynku
na rynku pracy”
- rozbudowa ochrony pracy prowadzi do zwiększenia sztywności rynku pracy oraz staje się
przeszkodą w tworzeniu nowych miejsc pracy, a więc barierą wzrostu zatrudnienia ( pracodawcy,
zamiast zatrudniać nowych pracowników, wykorzystują nadgodziny, racjonalizują proces
[ Pobierz całość w formacie PDF ]