Polska za czasów Piastów, Nauka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Polska za czasów PiastówMIESZKO I (960-992)W X wieku doszło do zjednoczenia ludów z terenów Wielkopolski. Zamieszkujšce jš plemię Polan podbiło następnie Kujawy i Mazowsze. W około 960 na czele państwa stanšł Mieszko I z dynastii Piastów. Rozpoczšł on doć agresywnš politykę ekspansji, która doprowadziła do znacznego rozrostu państwa. Po licznych walkach z Wieletami i Niemcami (972- wygrana bitwa z margrabiom Hodonem pod Cedyniš) przyłšczył on do Polski Pomorze wraz z ujciem Odry. W 981 utracił on Grody Czerwieńskie na rzecz księcia kijowskiego Włodzimierza. Po mierci swojej pierwszej żony Dobrawy, odebrał on Czechom lšsk, jak i najprawdopodobniej Małopolskę z Krakowem i Sandomierzem. Terytorium państwa Mieszka wynosiło około 250 tys. km i liczyło około 1 mln ludnoci.W 965 roku Mieszko polubił czeskš księżniczkę Dobrawę. Następstwem tego kroku był pokój z Czechami (do czasu mierci Dobrawy) jak i przyjęcie z ršk czeskich chrztu w 966 roku. Zaletš tego kroku było uniknięcie uzależnienia od Niemiec. Sam chrzest dał Polsce:-zespolenie państwa w całoć-pomoc ze strony papiestwa, pod opiekę którego Mieszko oddał Polskę w 990 w dokumencie \"Dagome iudex\".-zaliczenie do grona państw chrzecijańskich, prze co władca polski traktowany był na równi z innymi,-rozwój kultury i pisma,-ochrona przed najazdami niemieckimi pod pretekstem chrystianizacji,-utworzenie biskupstw (pierwsze w 968 w Poznaniu z biskupem Jordanem).BOLESŁAW CHROBRY (992-1025)Po mierci Mieszka I w 992 roku, na tronie polskim doszło do walki o władzę pomiędzy potomkami władcy. Jednakże syn Mieszka i Dobrawy doć szybko uporał się z konkurentami od władzy i zasiadł na tronie jako ksišżę polski. Za jego panowania Polska urosła do rangi potęgi, powiększyła swoje terytorium jak i umocniona została pozycja chrzecijaństwa.W 997 roku miała miejsce tragicznie zakończona misja biskupa Wojciecha w Prusach. Bolesław wykupił zwłoki męczennika i postarał się o uznanie Wojciecha więtym. Bolesław zadbał o utworzenie biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu, jaki i arcybiskupstwa w Gnienie. W 1000 roku doszło do zjazdu w Gnienie. Pielgrzymka cesarza Ottona III była bardzo ważnym krokiem w stosunkach międzynarodowych Polski. Kraj Bolesława uznany został za kolejnš potęgę chrzecijańskš i włšczono go do planów cesarza o utworzeniu państwa uniwersalnego (Galia, Germania, Italia, Słowiańszczyzna). Chrobry otrzymał od Ottona insygnia w postaci diademu i włóczni w. Maurycego, co równało się ze zgodš cesarza na koronację polskiego władcy. Jednak tuż po spotkaniu w Gnienie Otton III zmarł, a Polska weszła na drogę wojny z Niemcami. Wojny przebiegały w trzech etapach:-1002-05 - Bolesław zajšł Milsko, Łużyce i Minię, a w 1003 Czechy Morawy i Słowację. Odmowa złożenia cesarzowi Henrykowi II hołdu z Czech spotkała się z atakiem Niemców na Polskę. Dotarli oni pod Poznań, gdzie zawarto pokój, na mocy którego Bolesław utracił większoć zdobytych ziem.-1007-13 - Chrobry zajšł Milsko i Łużyce. Po doć długich walkach cesarz na mocy pokoju w Merseburgu oddał te ziemie Bolesławowi jako lenno.-1015-18 - Polska skutecznie obroniła swoich granic przed agresjš Niemców, zakończona pokojem w Budziszynie. Polska utrzymała Milsko i Łużyce, a w Mini cesarz zobowišzał się osadzić margrabiów przyjaznych Polsce. Ponadto Chrobry otrzymał wsparcie na wyprawę kijowskš.W 1018 Bolesław wyruszył na Ru Kijowskš, która została ograbiona, a na tronie zamiast obalonego Jarosława Mšdrego Bolesław osadził swojego zięcia więtopełka. Ponadto do Polski przyłšczono Grody Czerwieńskie, utracone przez Mieszka.Tuż prze mierciš w 1025 roku Bolesław Chrobry koronował się na pierwszego króla Polski. Stał on się od tej pory \"pomazańcem bożym\" panujšcym z woli Boga.MIESZKO II LAMBERT (1025-1034)Po mierci Bolesława Chrobrego na tronie Polskim zasiadł Mieszko II, który jeszcze w 1025 roku koronował się na króla. Jego bracia Bezprym i Otton zostali pominięci. Polska jednak przeżywała kryzys, który rozpoczšł się już pod koniec panowania Chrobrego. Głównymi powodami były-słaba integralnoć z nowymi terenami (Milsko, Łużyce, Grody Czerwieński),-szybki rozwój terytorialny przy powolnym rozwoju kadry urzędniczej,-koniec procesu kształtowanie się struktur państw ociennych,-próby uniezależnienia się rycerstwa od władzy centralnej,-obcišżenie społeczeństwa podatkami, na Kociół, państwo i drużyny.Poczštkowo Mieszko II kontynuował politykę ojca. Usunšł rodzeństwo i wyruszył na wyprawę łupieżczš do Saksonii. Jednak już w 1031 doszło do pierwszych niepowodzeń. Jednoczenie na Polskę uderzył Jarosław Mšdry, odbierajšc nam Grody Czerwieńskie i cesarz Konrad II odbierajšc Milsko i Łużyce. Mieszko II zmuszony został od ucieczki do Czech, a Konrad wraz z Jarosławem osadzili na tronie przychylnego sobie brata Mieszka Bezpryma. W 1032 powrócił Mieszko i usunšł Bezpryma z tronu, ten jednak zdšżył odesłać cesarzowi insygnia koronne, zrzekajšc się prawa do koronacji. W 1034 umiera Mieszko II. Po jego mierci narastajšcy od lat kryzys nasila się. Po powstaniu Mazowsze odrywa się od Polski pod władzš Masława. W 1039 ksišżę czeski Brzetysław najechał na Polskę, zajmujšc Wielkopolskš i lšsk. Wywiózł on z Polski relikwie w. Wojciech i bardzo zniszczył zajęte tereny. Istnieje hipoteza, że w latach 1034-39 polska była pod panowaniem Bolesława Zapomnianego, syna Mieszka II lub, że nastšpił rozpad państwa na księstwa.KAZIMIERZ ODNOWICIEL (1039-1058)W 1039 roku z pomocš cesarza Henryka II na tron polski wszedł syn Mieszka II ksišżę Kazimierz. Z pomocš Jarosława Mšdrego pokonano na Mazowszu Masława i tereny te wcielono do Polski. W 1050 cesarz uznał zwierzchnictwo Polski nad lšskiem, lecz pod warunkiem płacenia trybutu cesarstwu niemieckiemu. Kazimierz zreformował wojsko. Wojowie w zamian za służbę na wezwanie władcy otrzymali ziemie. Zmniejszyło to koszt cišgłego utrzymania wojska, który spoczywał na państwie jak i doprowadziło do rozkwitu rycerstwa. Ponadto Kazimierz rozbudował Kraków, przenoszšc doń główne instytucje (m.in. arcybiskupstwo).BOLESŁAW MIAŁY (1058-1079)Po mierci księcia Kazimierza, na tronie polskim zasiadł jego syn ksišżę Bolesław. Nowy władca prowadził bardzo ożywionš politykę międzynarodowš:-Zmienił kierunek orientacji polityki polskiej z poparcia dla cesarza na poparcie dla papieża. Zaznaczyć należy, że w latach panowania Bolesława miał miejsce spór pomiędzy papieżem Grzegorzem VII a cesarzem Henrykiem IV. Efektem poparcia papieża było przywrócenie metropolii kocielnej w Gnienie, oraz ufundowanie biskupstwa w Płocku. Ponadto Bolesław otrzymał zgodę na koronację, która odbyła się w 1076 roku.-Przestał płacić trybut ze lšska na rzecz Niemiec.-Ingerował w sprawy wewnętrzne Czech, Węgier (osadził na tronie własnego kandydata Władysława) i Rusi, gdzie korzystajšc z rozbicia dzielnicowego i walk wewnętrznych, osadził na tronie kijowskim własnego kandydata Izasława.Polityka Bolesława przywróciła Polsce pełnš niezależnoć. Zakończył on proces odbudowy Polski po kryzysie monarchii wczesnopiastowskiej. W Polsce zaczęto bić srebrnš monetę. Ustabilizowana sytuacja zewnętrzna nie szła niestety w parze z sytuacjš wewnętrznš. Rzšdy twardej ręki prowadzone przez Bolesława budziły niepokój wród możnych, którzy zawišzali spisek przeciwko władcy. Na czele spisku stał biskup Stanisław ze Szczepanowa. Po wykryciu spisku przez Bolesława biskup skazany został na karę mierci przez obcięcie wszystkich członków. Spiskowcy, którzy pragnęli osadzić na tronie Władysława Hermana, brata Bolesława, wykorzystali posunięcie króla do pozbycia się władcy z kraju. Bolesław bowiem podniósł rękę na wysokiego dostojnika kocielnego, który zgodnie z prawem podobnie jak król był pomazańcem bożym. W 1079 Bolesław zmuszony został do ucieczki na Węgry, gdzie w 1081 roku zmarł w niewyjanionych okolicznociach.Władysław Herman (1079-1102)Po wejciu na tron Władysława Hermana Polska znów poczęła podupadać. Straciła znaczenie międzynarodowe wypracowane przez Bolesława miałego. Herman zrezygnowała z koronacji, zmieniajšc kierunek polityki polskiej z propapieskiego na procesarski. Było to m.in. wynikiem wygranej cesarza Henryka IV w sporze z Grzegorzem VII. W imieniu Władysława rzšdy sprawował wojewoda Sieciech z rodu Starżów. Sprawował on jednak brutalne rzšdy, przeciwko którym wystšpili możni, którzy za panowania Hermana zanotowali poważny wzrost znaczenia. Zmusili oni Władysława do uznania nielubnego syna Zbigniewa, któremu król nadał lšsk. Sieciech zaatakował lšsk i uwięził Zbigniewa. Ten jednak odzyskawszy wolnoć sprzymierzył się ze swoim bratem Bolesławem Krzywoustym. Bracia wraz z możnymi doprowadzili do usunięcia Sieciecha. Na Władysławie Hermanie wymusili oni przyznanie poszczególnych dzielnic. W 1097 roku doszło do podziału kraju .-Władysław Herman utrzymał władzę zwierzchniš, dzielnicę mazowieckš i główne grody.-Zbigniew otrzymał Wielkopolskę i Kujawy,-Bolesław Krzywousty dostał lšsk i Małopolskę, jednak główne grody obsadzone były przez wojska Władysława.BOLESŁAW KRZYWOUSTY (1102-1138)Po mierci Hermana w 1102 roku Zbigniew zajšł Mazowsze, a Bolesław grodu ojca. Doszło do konfliktu między braćmi, który przerodził się w wojnę. W latach 1106-07 Bolesław zajšł ziemie Zbigniewa, podczas gdy ten uciekł do cesarza Henryka V. W 1109 Henryk zaatakował Bolesława i doszło do bardzo krwawej wojny podjazdowej (słynna obrona Głogowa i bitwa na Psim Polu). Dzięki sojuszowi Bolesława z Węgrami i zastraszeniu Czech, wyprawa wojenna cesarza zakończyła się klęskš. Z rozkazu Bolesława pojmany Zbigniew został olepiony. W latach 1116-23 Bolesław podbił Pomorze. Pierwsze przyłšczył Pomorze Gdańskie, a następnie Zachodnie i Zaodrzańskie. Pomorze Gdańskie włšczono do polski a na Zachodnim władzę spr...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]