Podobieństwa i różnice metody PNF i Bobath, Człowiek, Wszystko o masażu, Fizjologia i Anatomia, Kinezyterapia ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
www.pandm.prv.pl
PODOBIE
İ
STWA I RÓ
ņ
NICE METODY PNF I BOBATH.
Głównym celem
metody PNF
jest odbudowa czynno
Ļ
ci ruchowych (reedukacja) podporz
Ģ
dkowana
fizjologicznej sekwencji rozwoju ruchowego i prowadzona w oparciu o ruchy zbli
Ň
one do tych, jakie
si
ħ
wykonuje w
Ň
yciu codziennym. Post
ħ
powanie oparte jest o sumowanie si
ħ
ró
Ň
nego rodzaju
bod
Ň
ców aferentnych (głównie wzrokowych, słuchowych, proprioceptywnych, dotykowych i
równowa
Ň
nych). W metodzie tej rezygnuje si
ħ
z izolowanych ruchów w pojedynczych stawach i w
typowych płaszczyznach. Cało
Ļę
ruchu jest wynikiem
Ļ
wiadomych stara
ı
pacjenta, wspieranych
elementami toruj
Ģ
cymi, do których mo
Ň
na zaliczy
ę
rozci
Ģ
gni
ħ
cie mi
ħĻ
ni i innych elementów
okołostatwowych , ci
Ģ
g i nacisk, wzmocnienie aktywno
Ļ
ci mi
ħĻ
ni poprzez odpowiednio stawiany
opór, wła
Ļ
ciwy chwyt oraz zapewnienie odpowiednich warunków i kolejno
Ļ
ci pracy mi
ħĻ
ni.
Ę
wiczenia wykonuje si
ħ
zwykle jednym z wielu sposobów, z których ka
Ň
dy ma inne zastosowanie. Do
podstawowych technik stosowanych w tej metodzie mo
Ň
na wymienic:
•
Powtarzane skurcze – nale
ŇĢ
ce to tzw. Technik agonistycznych i słu
ŇĢ
ce głównie wyuczeniu
ruchu oraz rozwijaniu siły i wytrzymało
Ļ
ci mi
ħĻ
niowej;
•
Rytmiczne zapocz
Ģ
tkowanie ruchu – nale
ŇĢ
ce do tej samej grupy, stosowane u osób, które
maj
Ģ
problemy z rozpocz
ħ
ciem ruchu ( sztywno
Ļę
, spastyczno
Ļę
);
•
Zmiana kierunku ruchu na przeciwny – jako nieodł
Ģ
czna składowa dla wi
ħ
kszo
Ļ
ci ruchów
wykonywanych w
Ň
yciu codziennym. Nale
Ň
y do grupy technik antagonistycznych, stosuje si
ħ
tu 3 zasadnicze warianty
ę
wicze
ı
powrotnych - powolne zmiany kierunku ruchów, powolne
zmiany kierunku ruchu z „trzymaniem” i rytmiczn
Ģ
stabilizacj
Ģ
;
•
Techniki rozlu
Ň
niaj
Ģ
ce – z ruchem biernym lub czynnym poza zakres ograniczenia
ruchomo
Ļ
ci, ale po uprzednim rozlu
Ň
nieniu, które uzyskuje si
ħ
przede wszystkim na drodze
poizometrycznej relaksacji
•
Dodatkowe
Ļ
rodki fizykalne jako uzupełnienie powy
Ň
szych technik
Podstaw
ħ
dla powy
Ň
szych technik stanowi
Ģ
wzorce kompleksów ruchowych, które s
Ģ
wzorcami
ruchów globalnych przebiegaj
Ģ
cych trójpłaszczyznowo i zawieraj
Ģ
ce składow
Ģ
rotacyjn
Ģ
. Wszytskie
wzorce maj
Ģ
swoj
Ģ
nazw
ħ
, odzwierciedlaj
Ģ
c
Ģ
kierunek ruchu , b
Ģ
d
Ň
ruch zachodz
Ģ
cy w stawie
bli
Ň
szym ( pozycj
ħ
ko
ı
cow
Ģ
). Ka
Ň
demu wzorcowi odpowiada wzorzec antagonistyczny ( powrotny ).
Pozycja ko
ı
cowa jednego wzorca jest pozycj
Ģ
wyj
Ļ
ciow
Ģ
dla innego ( antagonistycznego ). W
zale
Ň
no
Ļ
ci od potrzeb i mo
Ň
liwo
Ļ
ci pacjenta, ustala si
ħ
program leczenia, odrestaurowuj
Ģ
cy jak gdyby
ró
Ň
ne fazy rozwoju ruchowego.
Ę
wiczenia te mo
Ň
na podzieli
ę
na nast
ħ
puj
Ģ
ce etapy:
•
Przetaczanie z le
Ň
enia tyłem do le
Ň
enia przodem;
•
Ę
wiczenie równowagi w le
Ň
eniu bokiem
•
Przetaczanie z le
Ň
enia przodem do le
Ň
enia tyłem;
•
Ę
wiczenie dolnej cz
ħĻ
ci tułowia;
•
Pełzanie do przodu i tyłu;
•
Unoszenie si
ħ
do tzw.pozycji kolanowo-łokciowej i
ę
wiczenie równowagi w tej pozycji;
•
Podnoszenie si
ħ
do kl
ħ
ku podpartego, „hu
Ļ
tanie si
ħ
” w tej pozycji oraz
ę
wiczenie w niej
równowagi;
•
Poruszanie si
ħ
w kl
ħ
ku podpartym
•
Przej
Ļ
cia z kl
ħ
ku podpartego do pozycji „czworono
Ň
nej” oraz czworakowanie w tej pozycji;
•
Przej
Ļ
cia do siadu z le
Ň
enia oraz
ę
wiczenia równowagi w tej pozycji
•
Przej
Ļ
cia do kl
ħ
ku prostego i
ę
wiczenia równowagi w tej pozycji;
•
Przej
Ļ
cia do pozycji stoj
Ģ
cej z kl
ħ
ku prostego zwieszonego,
ę
wiczenie równowagi w tej
pozycji oraz stawianie kroków.
Dodatkowe
ę
wiczenia koncentruj
Ģ
si
ħ
wokół dwóch aspektów – samowystarczalno
Ļ
ci pacjenta oraz
wa
Ň
nych dla
Ň
ycia funkcji tj. oddechu i poprawy jego mechaniki, ruchów oczu, ust i j
ħ
zyka oraz
połykania, a tak
Ň
e stymulacji p
ħ
cherza i jelit oraz reedukacji mi
ħĻ
ni twarzy.
1
www.pandm.prv.pl
W metodzie Bobath
mo
Ň
na wyró
Ň
ni
ę
2 oddzielne metody – usprawniania dzieci dotkni
ħ
tych
mózgowym pora
Ň
eniem dzieci
ħ
cy oraz usprawniania dorosłych z hemiplegi
Ģ
. W pierwszym
przypadku cało
Ļę
post
ħ
powania zmierza do poprawy samodzielno
Ļ
ci dziecka upo
Ļ
ledzonego
motorycznie. Uzyskuje si
ħ
to poprzez wypracowanie u niego umiej
ħ
tno
Ļ
ci utrzymywania prawidłowej
postawy ciała w ró
Ň
nych pozycjach a w szczególno
Ļ
ci umiej
ħ
tno
Ļ
ci zmiany pozycji w sposób jak
najbardziej fizjologiczny. Terapeuta pracuje nad normalizacj
Ģ
wielko
Ļ
ci i rozkładu napi
ħ
cia
mi
ħĻ
niowego oraz wyzwoleniu wzorców postawy i ruchu dziecka spod wpływu nieprawidłowych,
prymitywnych odruchów postawy, a tak
Ň
e jednocze
Ļ
nie na ułatwianiu wzorców opartych na
prawidłowych reakcjach nastawczych i równowa
Ň
nych. Techniki hamowania i ułatwiania słu
ŇĢ
równie
Ň
wzajemnej współpracy grup mi
ħĻ
niowych, w celu uzyskania swobodnego ruchu w zakresie
du
Ň
ej motoryki. Wyzwalane ruchy czynne maj
Ģ
pocz
Ģ
tkowo charakter odruchowy, lecz wielokrotnie
powtarzane stanowi
Ģ
podstaw
ħ
dla pó
Ň
niejszych prawidłowych ruchów dowolnych (
Ļ
wiadomych ).
Cało
Ļę
post
ħ
powania bazuje na poruszaniu punktami kluczowymi ( tj. głow
Ģ
, szyj
Ģ
, obr
ħ
czami,
ko
ı
czynami i innymi ), które wpływaj
Ģ
na ukształtowanie si
ħ
prawidłowych odruchów postawy i
równowagi oraz ułatwiaj
Ģ
zbli
Ň
ony do normalnego rozwój dziecka. Stosowane tu
ę
wiczenia mo
Ň
na
podzieli
ę
na 4 grupy:
•
Ę
wiczenia reguluj
Ģ
ce ustawienie głowy w przestrzeni oraz prawidłowe uło
Ň
enie głowy
wzgl
ħ
dem ciała;
•
Ę
wiczenia polegaj
Ģ
ce na ułatwieniu ruchów ciała dziecka za pomoc
Ģ
zmian uło
Ň
enia punktów
kluczowych;
•
Ę
wiczenia wyrabiaj
Ģ
ce odruch równowagi;
•
Ę
wiczenia wyrabiaj
Ģ
ce odruch obronny.
Rozwój czynno
Ļ
ci ruchowych zwi
Ģ
zany jest z odpowiednim odbieraniem bodzców dotykowych,
proprioceptywnych, przedsionkowych, wzrokowych oraz ze stopniowym kształtowaniem
somatognozji. Dlatego te
Ň
manipulowanie punktami kluczowymi ma umo
Ň
liwi
ę
dziecku gromadzenie
prawidłowych odczu
ę
sesnomotorycznych.
W usprawnianiu hemiplegików podstaw
Ģ
post
ħ
powania jest równie
Ň
hamowanie oparte o zmian
ħ
uło
Ň
enia punktów kluczowych, które poprzedza aktywizacj
ħ
pacjenta. Nadrz
ħ
dn
Ģ
spraw
Ģ
jest
zwalczanie spastyczno
Ļ
ci, z czym wi
ĢŇ
e si
ħ
dobieranie tylko takich uło
Ň
e
ı
i
ę
wicze
ı
, które nie
wyzwalaj
Ģ
patologicznych reakcji odruchowych. Mo
Ň
na tu wyró
Ň
ni
ę
4 etapy usprawniania:
1.
unikanie wi
ħ
kszych wysiłków przez kk zdrowe oraz podejmowania kompensacji ubytków
ruchowych przez t
ħ
stron
ħ
, gdy
Ň
sprzyja to utracie pami
ħ
ci ruchowej i utrudnia dalsze
usprawnianie. Nale
Ň
y zwraca
ę
tu uwag
ħ
na uło
Ň
enie pacjenta i ró
Ň
nych cz
ħĻ
ci jego ciała w
ró
Ň
nych pozycjach. Pacjent ma patrzy
ę
na stron
ħ
chor
Ģ
. Stosuje si
ħ
tu niebolesne i wygodne
pozycje terapeutyczne – zmieniane co 2 godziny. Pacjent
ę
wiczy zmiany pozycji w łó
Ň
ku,
przygotowuje si
ħ
go do siadania, stania i chodzenia oraz usprawnia si
ħ
kg. Składowe
dotycz
Ģ
ce sprawno
Ļ
ci kk s
Ģ
dodatkowo rozkładane na takie elementy jak, np.: praca nad
kontrol
Ģ
nogi, ko
ı
czyny górnej, mobilizacj
Ģ
barku itp. Dodatkowo stosuje si
ħ
tu
ę
wiczenia
równowa
Ň
ne.
2.
cz
ħĻ
ciowo pokrywa si
ħ
z
ę
wiczeniami wykonywanymi na 1-wszym etapie, lecz zmierza si
ħ
tu
do
ę
wiczenia w siadzie i staniu, w pozycji pronacyjnej, czworono
Ň
nej i w kl
ħ
ku. Na tym
etapie kładzie si
ħ
nacisk na
ę
wiczenia chodu oraz opanowanie kontroli ruchu ramienia i
niezale
Ň
nego poruszania łokcia.
3.
tu doskonali si
ħ
chód i czynno
Ļ
ci kg.
4.
po
Ļ
wi
ħ
cony jest dalszemu doskonaleniu funkcji niedowładnej r
ħ
ki.
2
www.pandm.prv.pl
PODSUMOWANIE
•
Baz
Ģ
dla obu metod jest doskonała znajomo
Ļę
rozwoju neurofizjologicznego i podstaw
anatomii człowieka.
•
Ka
Ň
da opiera si
ħ
na torowaniu nerwowo-mi
ħĻ
niowym z t
Ģ
ró
Ň
nic
Ģ
,
Ň
e w met.Bobath
torowanie poprzedza hamowanie nieprawidłowej aktywno
Ļ
ci.
•
W PNF głównym celem jest reedukacja czynno
Ļ
ci ruchowych, w Bobath’cie dla dzieci
stworzenie warunków do prawidłowego rozwoju sensomotorycznego, w Bobath’cie dla
dorosłych d
ĢŇ
y si
ħ
do zwalczania spastyczno
Ļ
ci, która jest
Ň
ródłem zaburze
ı
czucia ruchu.
•
Ka
Ň
da metoda zmierza do usamodzielnienia si
ħ
pacjenta, by mógł on wykonywa
ę
czynno
Ļ
ci
Ň
ycia codziennego, w Bobath’cie dla dzieci zmierza si
ħ
do przygotowania dziecka do
uczestnictwa w normalnym
Ň
yciu rodzinnym i społecznym
•
W PNF’ie reedukacja wspomagana jest wcze
Ļ
niejszymi do
Ļ
wiadczeniami, pochodz
Ģ
cymi ze
schematów rozwoju ruchowego jak i wielozmysłowego bod
Ň
cowania, w Bobath’cie dla dzieci
terapia polega na dostarczeniu prawidłowych do
Ļ
wiadcze
ı
ruchowych i równie
Ň
na
wielozmysłowym bod
Ň
cowaniu,(dziecko dopiero gromadzi prawidłowe do
Ļ
wiadczenia ruch.)
•
W PNF’ie i Bobath’cie dla dorosłych cało
Ļę
ruchu jest wynikiem
Ļ
wiadomych stara
ı
pacjenta,
w B. Dla dzieci wyzwalane ruchy czynne pocz
Ģ
tkowo maj
Ģ
charakter odruchowy, które
pó
Ň
niej jednak umo
Ň
liwiaj
Ģ
Ļ
wiadom
Ģ
aktywno
Ļę
ruchow
Ģ
•
W obu, ka
Ň
dy ruch, podporz
Ģ
dkowany fizjologicznej sekwencji rozwoju ruchowego
wspierany jest elementami toruj
Ģ
cymi
•
Torowanie w Bobath’cie polega na manipulacji punktami kluczowymi, w PNF’ie na
rozci
Ģ
gni
ħ
ciu mm i elementów okołostawowych, ci
Ģ
gu, nacisku, wzmocnieniu aktywno
Ļ
ci
mi
ħĻ
ni poprzez odpowiednio stawiany opór, wła
Ļ
ciwym chwycie oraz zapewnieniu
odpowiednich warunków i kolejno
Ļ
ci pracy mi
ħĻ
ni
•
W PNF’ie cwiczenia mo
Ň
na wykonywa
ę
ró
Ň
nymi technikami, w
Ļ
ród których nale
Ň
y
wymieni
ę
: powtarzane skurcze, rytmiczne zapocz
Ģ
tkowanie ruchu, zmiana kierunku ruchu na
przeciwny, techniki rozlu
Ň
naij
Ģ
ce oraz dodatkowe
Ļ
rodki fizykalne, w Bobath’cie dla dzieci
stosowane
ę
wiczenia mo
Ň
na podzieli
ę
na
ę
wiczenia: reguluj
Ģ
ce ustawienie głowy w
przestrzeni oraz prawidłowe uło
Ň
enie głowy wzgl
ħ
dem ciała; polegaj
Ģ
ce na ułatwieniu ruchów
ciała dziecka za pomoc
Ģ
zmian uło
Ň
enia punktów kluczowych; wyrabiaj
Ģ
ce odruch
równowagi oraz wyrabiaj
Ģ
ce odruch obronny, w Bobath’cie dla dorosłych wyró
Ň
ni
ę
mo
Ň
na 4
etapy usprawniania: pierwsze 2 etapy maja warto
Ļę
raczej profilaktyczna, a dopiero w trzecim
okresie rozpoczyna si
ħ
wła
Ļ
ciwy trening
•
W ka
Ň
dej metodzie akty ruchowe s
Ģ
ruchami naturalnymi i globalnymi przebiegaj
Ģ
cymi
mi
ħ
dzypłaszczyznowo ze składow
Ģ
rotacyjn
Ģ
•
Obie terapie s
Ģ
zgodne z potrzebami ruchowymi pacjenta, które maj
Ģ
by
ę
bezbolesne i
funkcjonalne oraz wzorowane s
Ģ
na naturalnych ruchach zdrowego człowieka
•
PNF opiera si
ħ
na potencjale nieuszkodzonych b
Ģ
d
Ň
najsprawniejszych sfer ruchowych i
wykorzystuje je do pozyskiwania aktywno
Ļ
ci motorycznej w słabszych lub uszkodzonych
obszarach narz
Ģ
du ruchu, Bobath natomiast wykorzystuje hamowanie nieprawidłowych
reakcji, które samo przez si
ħ
ułatwia normaln
Ģ
aktywno
Ļę
•
W obu terapiach wszystkie oddziaływania musz
Ģ
by
ę
wykonywane tak, aby nie utrwala
ę
patologii. W Bobath’cie dla dzieci bardzo wa
Ň
ne s
Ģ
prawidłowe o wykonywane zabiegi
piel
ħ
gnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim, bowiem s
Ģ
one odpowiednimi
momentami do utrwalania ruchów
ę
wiczonych przez fizjoterapeut
ħ
•
W
Ň
adnej z metod nie ma
Ļ
cisłych schematów post
ħ
powania, rodzaj, tempo i rytm
ę
wicze
ı
dobierany jest indywidualnie
•
Obie maj
Ģ
niewielkie wymagania sprz
ħ
towe.
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]