Podstawy Zarzadzania - M.Czerska - WYKLADY, ZARZÄ„DZANIE - UG, SEMESTR 2, Podstawy zarzÄ…dzania
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Praca kierownika – planowanie, organizowanie, motywacja, kontrolaOrganizacja w znaczeniu:rzeczowym – każda rzecz zorganizowana (całość, której elementy dobrano ipołączono dla realizacji celu) np. przedsiębiorstwo, zespół ludzi, urządzenietechniczneatrybutowym – sposób zorganizowania (sposób doboru i łączenia części dlapowodzenia całości)czynnościowym – organizowanie (działanie polegające na doborze i łączeniu części wcałość dla uzyskania powodzenia całości lub poprawy sytuacji)Możemy wyróżnić trzy rodzaje organizacji w sensie rzeczowym – urządzenia techniczne,organizacje społeczne, instytucje (ludzie i środki działania)Instytucje – grupy organizacji:złożona z ludzi i rzeczowych środków działaniaposiada cel o charakterze powtarzalnymo działaniu wyznaczonym przepisamipodlegająca zarządzeniuZarządzanie – określanie celu dla kierowanej jednostki i tworzenie warunkówumożliwiających realizację tego celuKierowanie – stawianie celu i tworzenie warunków do jego realizacjiTworzenie warunków – dostarczanie środków, podział zadań i przydział środków, systemmotywacji, ocena stopnia wykonania celu, organizowanie planu działaniaPrzedmiotem nauki o organizacji i zarządzaniu są ludzie i rzeczowe środki działania(warunki, narzędzia, procesy) dobrane i połączone dla sprawnej realizacji wspólnego celuPodstawowe pytania nauk o organizacji i zarządzaniu:jak należy sprawnie organizować działania ludzi (indywidualne i zespołowe)jak zapewnić sprawne funkcjonowanie i rozwój stworzonych przez człowieka całościorganizacyjnychOrganizacja i zarządzanie to nauka empiryczna (podstawą jest obserwacja rzeczywistości,rozwija się dla potrzeb praktyki, jest nauką sytuacyjną, rozwiązania proponowane zależą oduwarunkowań, sytuacji, nie ma uniwersalnych wzorców)Cechy nauk:obiekt badańinterdyscyplinarny charakter – powiązana z innymi naukami, korzysta z dorobkuinnych nauk i daje wiedzę pomagającą innym naukomposiada własną metodę dochodzenia do twierdzeńPrakseologiczne kryteria oceny organizacji i funkcjonowania instytucji:1. skuteczność – stopień osiągnięcia celu (koncepcja stawiania celu: specyficzny,mierzalny, atrakcyjny, realny, terminowy), działanie może być skuteczne, nie w pełniskuteczne, nieskuteczne, przeciwskuteczne, jeśli nie jesteśmy skuteczni, nie jesteśmysprawni2. ekonomiczność – stosunek efektów działania do nakładów (CWU/CK >1ekonomiczne, =1 obojętne, <1 nieekonomiczne), ekonomizacja to zabiegipoprawiające wielkość tego współczynnika, istnieje pięć dróg ekonomizacji zadań(CWU ↑ CK const, CWU ↑↑ CK↑, CWU const CK↓, CWU ↓ CK↓↓, CWU ↑, CK↓,dwie pierwsze to drogi wydajnościowe, dwie kolejne to drogi oszczędnościowe)3. korzystność – różnice efektów (CWU – CK >0 korzystne, <0 niekorzystne, =0neutralnie korzystne)WYBÓR WARIANTÓW1. Główne kryterium ekonomicznośćeliminujemy warianty nieskutecznespośród skutecznych wybieramy najekonomiczniejszespośród najekonomiczniejszych wybieramy najskuteczniejszy2.3.Główne kryterium korzystnośćjw.spośród skutecznych wybieramy najkorzystniejszespośród najkorzystniejszych wybieramy najskuteczniejszeGłówne kryterium skutecznośćjw.spośród skutecznych wybieramy najskuteczniejszespośród najskuteczniejszych wyboru dokonujemy w oparciu o korzystność bądźekonomicznośćNauki, z którymi współpracuje OiZ:prakseologia – daje wytyczne jak budować sprawne organizacje, jak sprawnie nimizarządzać, daje kryteria porównania i wyboru rozwiązań najskuteczniejszychnauki prawne – wyznaczają warunki funkcjonowania organizacjinauki przyrodnicze – medycyna pracy, nauka o zagrożeniach w procesie pracy, BHP,fizjologia pracynauki społeczne – psychologia pracy, socjologia pracy, reakcje, motywy zachowań,funkcjonowanie zespołów ludziorganizatoryka – nauka o budowaniu sprawnych rozwiązań funkcjonalnychekonomia – analizuje, daje wiedzę o zjawiskach w makroskalinauki techniczne – nauki o technicznym wyposażeniu człowieka w procesach pracyekonomiki szczegółowe – specyfika instytucji poszczególnych branżSposób działania to umyślny dobór zasobów i środków działania oraz zgodne z zamiarem ichzastosowanie.Technika działania to szczegółowo opisany sposób działania.Metoda to uświadomiony i uporządkowany sposób działania złożonego, powtarzalny z racjijego skuteczności.Metody dochodzenia do twierdzeń w naukach o organizacji i zarządzaniu:1. Doświadczenie życiowe (indywidualne i zbiorowe)2. Wyprowadzanie hipotez z zakresu nauk OiZ3. Weryfikacja hipotez (wdrożenie w instytucjach i eksperymenty)4. Formułowanie twierdzeń z zakresu OiZGeneza odpowiada na pytanie kiedy i dlaczego powstało jakieś zjawisko.OiZ powstała pod koniec XIX wieku w związku ze zmianą warunków (rewolucja naukowo-techniczna, wynikający z niej wzrost wielkości firm, zaczęła się produkcja na skalę masową)i istniejącymi rozwiązaniami z zakresu OiZ (istniały jedynie takie struktury jak manufaktura –płaskie, bez hierarchii)Ewolucja OiZ1. Kierunek klasyczny (naukowego zarządzania) (koniec XIX w.)2. Kierunek socjologiczny (stosunków międzyludzkich) (1920)3. Kierunek psychologiczny (1940)4. Kierunek systemowy (1970)Kierunki w ewolucji nauki o zarządzaniu pod względem:1. warunki powstania2. główni przedstawiciele3. przejawy niesprawności4. sposoby poprawy niesprawności5. człowiek i jego rola w organizacji6. rola kierownika w organizacji7. spojrzenie na organizacjęKierunek klasyczny:Powstał pod koniec XIX w. otoczenie miało charakter stały (moda, technika, popyt stabilne),klienci o niskim poziomie zaspokojenia potrzeb, byli skłonni nabywać dobra seryjnie.Pracownicy o niskich kwalifikacjach o niskim poziomie zaspokojenia potrzeb, musielipracować za wszelką cenę. Główni przedstawiciele: Taylor, Gantt, Emmerson, Gibreth,Adamiecki, Fayd, Wefer, Ford I. Niesprawności to marnotrawstwo czasu, niska wydajność,nieprzystosowanie warunków do wymogów organizmu człowieka. Wprowadzono dalekoidący podział pracy, opracowano bardzo szczegółowe procedury wykonania każdej pracy,wyeliminowano wszystkie niepotrzebne czynności i straty czasu poza niezbędnymifizjologicznie, drobiazgowa kontrola przestrzegania procedur, przystosowanie fizycznychwarunków pracy do potrzeb pracującego. Człowieka widziano jako jednostkę ekonomiczną,reagującą tylko na bodźce pieniężne, bez kreatywności, o niskich kwalifikacjach. Kierownikto jedyny specjalista, od pracownika wymagano tylko pracy mięśni, kierownik opracowywałprocedury, nadzorował ich realizację, odpowiedzialny za technikę. Styl kierowaniaautokratywny. Ogromny dystans między kierownikiem a pracownikiem, przepływ informacji– hierarchia. Organizację widziano jako maszynę, jednostkę, którą można całkowiciezaprogramować, jednostkę niewymagającą zmiany, doskonalenia. Problemem przed którymstawała organizacja było produkowanie.Kierunek stosunków międzyludzkich:Rozpoczął się około roku 1920, warunki to zmiana kwalifikacji ludzi, byli towykwalifikowani ludzie, świadomi swoich kwalifikacji, powstały związki zawodowe, zmieniłsię status materialny pracowników, ludzie o stosunkowo dobrze zaspokojonych potrzebachpodstawowych. Otoczenie w dalszym ciągu nie przeszkadzało – brak gwałtownych zmian.Główni przedstawiciele: Mayo, Likert. Niesprawności to konflikty w zespole, duża liczbaodejść ludzi z firmy, niewykonywanie poleceń przełożonych. Odkryto, że człowiekzadowolony pracuje wydajniej, zadowolenie pracownika zależy głównie od klimatu w firmie,pracownik przynosi do firmy problemy jakie ma poza firmą. Proponowano aby kierownik byłkolegą pracowników, interesował się ich problemami, zaproponowano włączenie dospołeczności firmy, również rodzin pracowników. Człowieka odkryto jako jednostkęspołeczną, reaguje nie tylko na pieniądze, ale również na sytuację w firmie, mógłprzekazywać zwierzchnikowi swoje sugestie. Oczekiwano od pracownika zaangażowaniaemocjonalnego i utożsamiania z firmą. Stosowano bodźce społeczne – zainteresowanie,przyjazne słowo, kierownik miał być inżynierem do spraw ludzkich, odpowiedzialnym zakształtowanie więzi, przewidywanie i rozwiązywanie konfliktów. Styl kierowaniakonsultatywny. Organizacja widziana była jako doskonaląca to co robiła do tej pory.Kierunek psychologiczny:Otoczenie stało się przeszkadzające, zmiany popytu, konkurencja, interwencjonizmpaństwowy. Otoczenie się poszerzyło, odbiorcy i dostawcy z innych regionów, coraz więcejuczestników gry rynkowej. Społeczeństwo z wysoko rozwiniętymi potrzebami wyższegorzędu, społeczeństwo industrialne, przemysłowe o wysokiej stopie rozwoju, ludzie którzychcieli robić coś ciekawego, indywidualizacja i zmienność oczekiwań, coraz większaindywidualizacja potrzeb, chęć wyróżnienia się. główni przedstawiciele: Simon, March.Przejawy niesprawności to zły system informacyjny, komunikacja wewnątrz firmy,nadmierna centralizacja decyzji, opóźnienie reakcji firmy na zmiany otoczenia. Sposobypoprawy sprawności – włączenie do organizacji komunikacji poziomej, decentralizacja,delegacja uprawnień decyzyjnych, warunki tego to: chcieć, umieć, móc. Człowieka po razpierwszy dostrzeżono jako jednostkę racjonalną, chcącą i potrafiącą podejmować decyzje,oczekiwano kreatywności, twórczości, odwagi, pomysłowości. Zakres przekazanychuprawnień – odejmowanie lub dodawanie stosowano jako bodźce negatywne lub pozytywne,miało to większy wpływ niż wynagrodzenie. Kierownik miał być dysponentem uprawnieńdecyzyjnych. Styl kierowania partycypacyjny – uczestniczący (podwładni współdecydują wtym co ich dotyczy). Kierownik miał sprawić żeby ludzie chcieli podejmować decyzje dobredla firmy. Organizację po raz pierwszy postrzegano jako powiązaną z otoczeniem zkoniecznością przystosowania się organizacji do otoczenia. Było to przystosowaniejednostronne z opóźnieniem. Organizacja zmieniała się dopiero gdy zmieniło się otoczenie –przystosowanie reaktywne (czy jakoś tak :)).Kierunek systemowy:Otoczenie o charakterze burzliwego pola – zmienia się bardzo szybko, w sposób całkowicienieprzewidywalny, przedsiębiorstwo jest coraz bardziej uzależnione od otoczenia, mamy doczynienia z globalizacją. Społeczeństwo postindustrialne, tzw. społeczeństwo wiedzy –głównym kapitałem firmy są ludzie i ich umysły – kapitał intelektualny. Ludzie przez całeżycie uczący się, specjaliści w szerszym obszarze pracy niż do tej pory. Zmienność popytu,mody, oczekiwań, techniki, zmieniają się bardzo szybko. Główni przedstawiciele: Minzberg,Drucker, Gościński, Wawrzyniak, Obój. Przejawy niesprawności to zbyt wolnedostosowywanie się organizacji do otoczenia, pełna indywidualizacja poszczególnych ludzi ikomórek. Mechanizm motywacyjny integrujący interesy decydenta z interesem firmy – np.50% premii za osiągnięcia indywidualne, 30% za komórkę, 20% za firmę. Zaczyna siębudować struktury elastyczne, które potrafią dostosować się do klienta. Przykładem strukturelastycznych są struktury macierzowe. W strukturach tych ludzie zmieniają się rolami, stałyrozwój pracowników, kryteria doboru pracowników kieruje się zdolnością i chęcią dosamorozwoju i lojalność. Człowiek przede wszystkim staje się człowiekiem totalnym –kompleksowym, dostrzeżono że różni ludzie mają różne potrzeby. Kierownik w organizacjijest coachem, przewodnikiem, doradcą, styl nieingerujący, pozostawia podwładnym bardzodużo swobody, zarządzanie przez wyjątki, reaguje tylko w wyjątkowych sytuacjach.Organizacja jest elastyczna, ucząca się, przystosowanie jest dwukierunkowe, dwustronne.Organizacja stara się aktywnie wpływać na otoczenie, chce przewidzieć jakie będzieotoczenie w przyszłości i już teraz się do niego przystosować.ZARZĄDZANIE ORGANIZACJĄKierowanie jest procesem dobrowolnego lub wymuszonego ograniczania swobody działanialudzi, realizowanym dla osiągnięcia powodzenia działania zbiorowego. Istotą tego procesujest koordynacja zborowych wysiłków na pożądanym poziomie.Koordynacja działań zespolonych obejmuje cały szereg złożonych przedsięwzięć. Generalniemożna podzielić je na dwie podstawowe grupy:1. wynegocjonowanie, wybór, wskazanie lub narzucenie wspólnej misji lub celu, doktórego działający zespołowo winni zmierzać2. uruchomienie systemu kierowania, który zapewni zgranie czasu, miejsca, ilości ijakości działań cząstkowych na poziomie niezbędnym do osiągnięcia celu działaniazbiorowegoZakres niezbędnej koordynacji działań wykonywanych przez kierującego będzie zależał od:1. charakteru procesów działania zespołowego2. poziomu i struktury motywacji uczestników działania zespołowego3. poziomu i struktury kwalifikacji członków zespołuZarządzanie to rozporządzanie zasobami organizacji poprzez działanie z ludźmi i poprzezludzi, w zakresie określonym przez właściciela tych zasobów.Charakteryzuje się ono:prawem zarządzającego do decydowania lub współdecydowania o misji i celachorganizacji działania zespołowegoprawem zarządzającego do decydowania lub współdecydowania o kierunkach isposobach wykorzystania zasobów organizacji działania zespołowego (materialnych,finansowych, ludzkich) dla stworzenia warunków do realizacji celów i zadańPrawa te wynikają z prawa własności zarządzającego w stosunku do zasobów. Mogą teżwynikać z przekazania przez właściciela uprawnień wynikających z prawa własności na rzeczmenadżera. Zarządzający sprawuje wówczas swoją funkcję w imieniu i na rzecz właścicielazasobów.Do poszczególnych uprawnień rozporządzania zaliczymy:wyzbycie (sprzedaż, zamiana, darowizna, przekazanie w spadku, zrzeczenie)obciążenie rzeczy, czyli ustanowienie praw rzeczowych ograniczonych (w postacizastawu, hipoteki, użytkowania, służebności)ustanowienie praw obligacyjnych (prawo do wynajęcia, wydzierżawienia, użyczenia,pożyczki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]