Polska i międzynarodowa ramowa klasyfikacja zasobów (unfc) złóż kopalin stałych i węglowodorów, Ochrona ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
GÓRNICTWO ODKRYWKOWE
POLSKA I MI DZYNARODOWA RAMOWA KLASYFIKACJA
ZASOBÓW (UNFC) Z!Ó" KOPALIN STA!YCH I W GLOWODORÓW
– PODOBIE#STWA I RÓ"NICE
POLISH AND UNITED NATIONS FRAMEWORK CLASSIFICATION OF RESOURCES (UNFC)
– SIMILARITIES AND DIFFERENCES
Marek Nie - Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi! PAN, Kraków
Mi dzynarodowa, ramowa klasyÞkacja zasobów z!ó" kopalin (UNFC), opracowana w ramach dzia!alno#ci Europej-
skiej Komisji Gospodarczej ONZ (UNECE) umo"liwia porównywanie wed!ug jednolitych zasad ró"nych istniej$cych kla-
syÞkacji oraz jednolite przedstawianie informacji o zasobach z!ó" kopalin, ró"nie w nich ujmowanych. Jej stosowanie jest
zalecane przez Komisj Ekonomiczno-Socjaln$ (ECOSOC) ONZ (Rezolucja plenarnego posiedzenia ECOSOC 2004/233
z 18.07.2004). W klasyÞkacji UNFC wyró"nia si kategorie zasobów na podstawie trzech kryteriów: oceny gospodarczej
(o# E – economic), stopnia zawansowania zagospodarowania z!o"a (o# F – feasibility) i stopnia geologicznego zbadania
z!o"a (o# G – geological). Uwzgl dniaj$c zró"nicowanie ich ocen dzieli zasoby na klasy oznaczane trójcyfrowymi symbolami
przypisanymi kategoriom E, F, G. KlasyÞkacja polska opiera si na podobnych zasadach jak klasyÞkacje mi dzynarodowe
i przy pewnych za!o"eniach mo"na znale%& w!a#ciwe ich odpowiedniki w UNFC. Istotn$ ró"nic stanowi sposób podawania
informacji o wzajemnej relacji wyró"nianych rodzajów (klas) zasobów: hierarchiczny w polskiej i komplementarny w mi -
dzynarodowych (UNFC, CRIRSCO, PRMS). W bilansie zasobów w my#l zasad klasyÞkacji mi dzynarodowych powinny by&
podawane informacje odr bnie o zasobach przemys!owych, nieprzemys!owych oraz bilansowych nie obj tych kwaliÞkacj$ do
przemys!owych.
United Nations Framework ClassiÞcation of fossil energy and mineral resources (UNFC) formulated within UN Econo-
mic Commission of Europe allows comparison of varied used national and institutional classiÞcations and present resources
data in uniform manner. Its applications recommended bay UN Economic and Social Commission (ECOSOC resolution
2004/233). In the UNFC resources are classiÞed on the basis of three criteria: economic and social viability E, feasibility
status F and geological assurance G. Each of them is categorized using numerical coding system. The combinations of parti-
cular categories forms classes of resources designed by three digit symbol representing EFG categories respectively. Polish
classiÞcation is based on similar rules as UNFC and with some assumptions respective classes of UNFC can be found. The
substantial difference is the mode of presentation of resources and reserves data: hierarchical in the polish classiÞcation and
complementary in UNFC (as well CRIRSCO and PRMS). In polish resources inventory according to international rules sho-
uld be presented separately: industrial, not industrial resources and supposed economic (balance) resources not subdivided
to industrial and not industrial.
Mi"dzynarodowe klasyÞkacje zasobów z#ó$ kopalin
Komisj# Ekonomiczno-Socjaln" (ECOSOC) ONZ (Rezolucja
plenarnego posiedzenia ECOSOC 2004/233 z 18.07.2004).
Podstawowym zadaniem UNFC jest umo$liwienie jed-
nolitego przedstawiania informacji o zasobach z ó$ kopalin,
ró$nie ujmowanych w istniej"cych klasyÞkacjach. Zak ada
si# tak$e mo$liwo!% dostosowania istniej"cych klasyÞkacji
do UNFC lub jej wprowadzanie w przypadku braku wcze!niej
stosowanych. Przydatno!% i mo$liwo!% stosowania tej klasy-
Þkacji zosta a przetestowana w 60 krajach (mi#dzy innymi w
Polsce, S. Przenios o 2006, M. Piwocki 2000) i uwzgl#dniono
j" w pracach 10 organizacji mi#dzynarodowych (np. OPEC,
M. A. Al.-Tayyeb, A. Dahmani 2003) i pozarz"dowych. W
niektórych krajach zosta a ona wprowadzona (np. w Indiach)
lub zmodyÞkowano odpowiednio istniej"ce klasyÞkacje (np.
na Ukrainie, w Chinach).
Równolegle z tworzeniem podstaw UNFC prowadzone
by y prace nad ujednoliceniem innych klasyÞkacji zasobów
z ó$ uznanych w skali mi#dzynarodowej:
- kopalin sta ych stosowanych przede wszystkim w krajach
anglosaskich, wywodz"cych si# z klasyÞkacji Institution
of Mining and Metallurgy w Londynie; propozycja ich
ujednolicenia zosta a przedstawiona przez CMMI (Council
of Mining and Metallurgy Institutions), a nast#pnie przez
Od 15 lat, w ramach dzia alno!ci Europejskiej Komisji
Gospodarczej ONZ (UNECE), trwaj" systematyczne prace
nad stworzeniem jednolitej mi#dzynarodowej klasyÞkacji
zasobów z ó$ kopalin. Jej zasady i kolejne proponowane mo-
dyÞkacje przedstawiane by y we wcze!niejszych publikacjach
polskich (I. Grzybek 1995, M. Nie% 1995, S. Przenios o 1996,
M. Piwocki, S. Przenios o 1997, M. Piwocki 2000, M. Nie%
i in. 2002, M. Nie% 2006, 2008). Celem klasyÞkacji mi#dzyna-
rodowej jest umo$liwienie porównywania wed ug jednolitych
zasad ró$nych klasyÞkacji, narodowych i stosowanych przez
kompanie górnicze, których liczba oceniana jest na ponad 150
(UNECE 2004). Dlatego te$ okre!lana jest ona jako „ramowa”:
United Nations Framework ClassiÞcation of Resources and
Resrerves oznaczana skrótem „UNFC” (rys. 1). W 1996 r.
sformu owane zosta y jej zasady w odniesieniu do kopalin
sta ych (UNFC 1997). Uwzgl#dnienie potrzeb kompanii
górniczych wymog o rozszerzenie na z o$a kopalin ciek ych
i gazowych (w#glowodorów) i spowodowa o po d ugotrwa ej
dyskusji jej modyÞkacj# w 2002 r., przedstawion" w 2004 r.
(UNFC 2004). W tym roku stosowanie mi#dzynarodowej
klasyÞkacji zasobów (UNFC) zosta o te$ zalecone przez
50
GÓRNICTWO ODKRYWKOWE
CRIRSCO (Combined Reserves International Reporting
Standards Committee) i sformu owana ostatecznie w 2006 r.
(tab. 1*),
- z ó$ ropy naftowej i gazu ziemnego prowadzone w uzgod-
nieniu mi#dzy SPE (Society of Petroleum Engineers), WPC
(World Petroleum Congress), AAPG (American Association
of Petroleum Engineers), sformu owane w 2007 r. jako Pe-
troleum Resources Management System – PRMS (tab. 2).
Obok tych systemów istnieje odr#bny system klasyÞkacji
zasobów z ó$ uranu stosowany przez Mi#dzynarodow" Agencj#
Energii Atomowej (IAEA 1985) oraz stosowany w Federacji
Rosyjskiej, traktowany jako równorz#dny z innymi mi#dzy-
narodowymi, a który wywodzi si# z obowi"zuj"cego niegdy!
w ZSRR i krajach z nim zwi"zanych.
Ró$ny sposób uj#cia klasyÞkacji zasobów w tych systemach
i odmienny ni$ w UNFC spowodowa potrzeb# ich harmonizacji
oraz modyÞkacji pocz"tkowej formy UNFC i opracowania zasad
jej porównywania z klasyÞkacj" CRIRSCO i PRMS, a tak$e
IAEA i rosyjsk". Równocze!nie pojawi a si# potrzeba dosto-
sowania UNFC do potrzeb biznesowych: traktowania zasobów
jako sk adnika aktywów przedsi#biorstw górniczych.
W celu przedyskutowania istniej"cych ró$nic mi#dzy
uznanymi klasyÞkacjami mi#dzynarodowymi i wypracowania
deÞnicji wyró$nianych kategorii i klas zasobów powo ana
zosta a w 2004 r. grupa robocza ekspertów (Ad Hoc Groupe
of Experts - AHGE), z o$ona z bior"cych udzia w dyskusji
przedstawicieli poszczególnych krajów i organizacji mi#dzy-
narodowych zwi"zanych z przemys em wydobywczym (np.
OPEC, CRIRSCO, International Accounting Standards Board
i in.) i jej komitet steruj"cy (AHGE Task Force). W marcu
2009 r. przedstawiona zosta a odpowiednio zmodyÞkowana,
uproszczona wersja UNFC. Jej podstawowe zasady zosta y
generalnie zaakceptowane, jednak zg oszono szereg zastrze$e&
odno!nie niektórych zawartych w niej sformu owa& (np. spo-
Tab. 1. KlasyÞkacja zasobów CRIRSCO
CRIRSCO resources/reserve classiÞcation
Exploration results
(discovered resources)
Mineral resources
Inferred
Mineral reserves
Indicated
Probable
Measured
Proved
((((((((((((()
The „modifying” factors
(mining, economic, legal, environmental etc.)
Tab. 2. KlasyÞkacja zasobów PRMS
PRMS resources/reserves classiÞcation
Production
RESERVES
1P
Proved
2P
Probable
3P
Possible
CONTINGENT RESOURCES
1C
2C
3C
Unrecoverable
PROSPECTIVE RESOURCES
Low estimate
Best estimate
High estimate
Unrecoverable
'((((Range of uncertainty (((((()
(probability of estimated amounts)
*
W tab. 1 i 2 podano nazwy wydzielanych grup i klas zasobów tylko w j#zyku angielskim ze wzgl#du na brak prostych, bezpo!rednich odpowiedników
polskich. Odpowiednie odniesienia do polskiej klasyÞkacji mo$liwe s" tylko za po!rednictwem deÞnicji wyró$nianych jednostek klasyÞkacyjnych. Szersza
dyskusja na ten temat zosta a przedstawiona w pracach: J. Kicki, M. Nie% 2006 i M. Nie% 2006.
51
GÓRNICTWO ODKRYWKOWE
sobu wyró$niania podkategorii zasobów). Na wniosek cz#!ci
uczestników AHGE (mi#dzy innymi przedstawicieli Ukrainy,
Wenezueli, OPEC, a tak$e uwag polskich) ma by% jeszcze ona
przedmiotem dalszej dyskusji w celu uzgodnienia nie budz"cej
zastrze$e& ostatecznej wersji UNFC.
D ugotrwa o!% dyskusji na temat UNFC (tab. 3) i brak
w pe ni zadowalaj"cego ostatecznego jej podsumowania wy-
nika z trudno!ci uzgodnienia pogl"dów, reprezentowanych
przez uczestnicz"cych przedstawicieli poszczególnych krajów
i instytucji.
kresie eksploatacji z o$a,
- geologa dokumentatora jako podstawa oceny poprawno!ci
interpretacji danych geologicznych odno!nie budowy z o-
$a, jako!ci kopaliny i jej zasobów i podejmowania decyzji
o potrzebie dalszych bada&,
- organów administracji pa&stwowej, jako podstawa oceny
stanu znajomo!ci bogactw mineralnych kraju i prowadzenia
polityki surowcowej.
W dyskusji na temat UNFC eksponowane jest przede
wszystkim jej zastosowanie do celów biznesowych oraz poli-
Tab. 3. Historia prac nad stworzeniem Mi#dzynarodowej KlasyÞkacji Zasobów (UNFC)
History of UNFC formulation
Okres prac
G#ówne zagadnienia
Prezentacja w publikacjach polskich
1992
Propozycja trójwymiarowej klasyÞkacji zasobów (D. Kelter 1991)
– Niemiecka S u$ba Geologiczna
1993 - 1996
Dyskusja na temat zasad klasyÞkacji, zakresu jej stosowania, relacji
do klasyÞkacji narodowych i CMMI propozycja liczbowej symboliki
kategorii zasobów (A. Subelji 1996) uzgodnienia deÞnicji wyró$-
nianych klas i kategorii zasobów
I. Grzybek 1995, M. Nie% 1995
1997
Ostateczne sformu owanie Mi#dzynarodowej Ramowej KlasyÞkacji
Zasobów z ó$ kopalin sta ych (UNFC) i jej publikacja
M. Piwocki M., S. Przenios o 1997,
M. Nie% 1998
1998 - 2000
Testowanie klasyÞkacji w poszczególnych krajach na przyk adach
wybranych z ó$, u!ci!lenie deÞnicji kategorii zasobów w nawi"zaniu
do propozycji CMMI
M. Piwocki 2000
2001 - 2004
Prace nad mo$liwo!ci" harmonizacji klasyÞkacji zasobów z ó$ kopa-
lin sta ych i p ynnych (w#glowodorów); odpowiednia modyÞkacja
deÞnicji klas i kategorii zasobów
M. Nie%, M. Piwocki, S. Przenios o 2002
2004
Rezolucja plenarnego posiedzenia Komisji Ekonomiczno Socjal-
nej (ECOSOC) ONZ zalecaj!ca stosowanie mi"dzynarodowej
klasyÞkacji zasobów UNFC (ECOSOC 2004/233 z 18.07.2004)
2005
Sformu owanie ujednoliconej wersji UNFC dla kopalin sta ych
i w#glowodorów i jej publikacja
S. Przenios o 2006, M. Nie% 2006
2006 - 2008
Testowanie klasyÞkacji prace nad jej uzgodnieniem z klasyÞkacjami
CRIRSCO, PRMS, IAEA i rosyjsk" z uwzgl#dnieniem wymaga&
instytucji Þnansowych odno!nie prezentacji danych o zasobach;
dyskusja nad odpowiedni" modyÞkacj" deÞnicji wyró$nianych klas
i kategorii zasobów
M. Nie% 2008
2008/ 2009 Propozycja ujednoliconej, uproszczonej wersji UNFC
Zak ada si# zreszt" mo$liwo!% dalszej modyÞkacji UNFC
w miar# gromadzenia do!wiadcze& w jej stosowaniu. W tym
celu rozwa$ana jest albo kontynuacja dzia alno!ci AHGE,
albo powo anie do $ycia w ramach ONZ Globalnego Centrum
Zasobów Paliw Kopalnych i Surowców Mineralnych.
*ród em trudno!ci w wypracowaniu jednolitego sposobu
rozumienia klasyÞkacji i deÞnicji wyró$nianych klas i kategorii
zasobów jest ró$ne rozumienie podstawowych jej celów.
Zadaniem klasyÞkacji zasobów jest przedstawienie zró$-
nicowania informacji odno!nie ich wielko!ci, wiarygodno!ci
oszacowania, oceny ich u$yteczno!ci i mo$liwo!ci zagospoda-
rowania. S" one niezb#dne dla:
- przedsi#biorcy jako podstawa oceny ryzyka nie osi"gni#cia
spodziewanych efektów ekonomicznych,
- instytucji Þnansuj"cej inwestycje górnicze jako podstawa
oceny ryzyka przedsi#wzi#cia górniczego oraz dla sprawoz-
dawczo!ci Þnansowej,
- projektanta górniczego, jako podstawa oceny niepewno!ci
powodzenia technicznego proponowanych rozwi"za& w za-
tyki pa&stwowej. Zasadniczym przedmiotem dyskusji na temat
harmonizacji klasyÞkacji zasobów jest zatem dostosowanie
deÞnicji wyró$nianych klas i kategorii do potrzeb zarz"dzania
zasobami.
Z punktu widzenia potrzeb polityki pa&stwa zasadnicze
znaczenie maja dane o bogactwach mineralnych kraju, stopniu
ich zbadania oraz oceny mo$liwo!ci ich wykorzystania.
Dla przedsi#biorcy i instytucji Þnansuj"cych inwestycje
górnicze najwa$niejsza jest ilo!% zasobów wydobywalnych
(eksploatacyjnych – przewidzianych do wydobycia po uwzgl#d-
nieniu strat i zubo$enia) oraz ocena dok adno!ci informacji
o mo$liwo!ci ich wykorzystania. Zasoby i ocena ich u$ytecz-
no!ci dokonywana tylko na podstawie danych geologicznych,
stanowi" dla nich jedynie „t o”, które w momencie oceny
zasobów wydobywalnych przestaje by% przedmiotem zaintere-
sowania. Ten punkt widzenia dominuje w krajach anglosaskich
o silnej orientacji rynkowej. Zasoby eksploatacyjne okre!lane
s" w terminologii mi#dzynarodowej jako „reserves”. Zasoby
niekwaliÞkowane jako „reserves” okre!lane s" terminem „re-
52
GÓRNICTWO ODKRYWKOWE
sources”. Akcentowane s" te$ potrzeby w a!ciwej prezentacji
danych o zasobach perspektywicznych i prognostycznych jako
podstawa dla podejmowania decyzji odno!nie Þnansowania ich
bada& w celu lepszego ich rozpoznania.
Istotne znaczenie dla dyskusji na temat ujednolicenia kla-
syÞkacji zasobów, z punktu widzenia potrzeb biznesowych,
ma tak$e stanowisko instytucji Þnansowych: International
Accounting Standard Board (IASB), US Security and Exchange
Commission (SEC), International Valuation Standards Com-
mittee (IVSC). Nie sformu owa y one jednak jeszcze swojego
ostatecznego pogl"du.
Zasady mi"dzynarodowej ramowej klasyÞkacji
zasobów (UNFC)
KlasyÞkacja mi#dzynarodowa (UNFC) okre!lana jest jako
trójwymiarowa gdy$, uwzgl#dnia trzy podstawowe kryteria
podzia u zasobów przedstawiane w uk adzie trzech osi wspó -
rz#dnych (rys. 1). Obejmuj" one:
- ocen# gospodarcz" (o! E – economic),
- stopie& zawansowania zagospodarowania z o$a (o! F - fe-
asibility),
- stopie& geologicznego zbadania z o$a (o! G - geological).
Tab. 4. DeÞnicje wyró$nianych kategorii i podkategorii w Mi#dzynarodowej Ramowej KlasyÞkacji Zasobów (UNFC)
UNFC deÞnitions of resources categories
Kategoria
DeÞnicja
Charakterystyka
Wydobycie i sprzeda$ zosta y
potwierdzone jako mo$liwe
Wydobycie i sprzeda$ s" ekonomicznie uzasadnione w warunkach rynkowych
aktualnych i realistycznie ocenianych przysz ych. Wszystkie niezb#dne uzgod-
nienia/kontrakty zosta y potwierdzone lub w sposób uzasadniony mo$e by%
oczekiwane w rozs"dnie ocenionym okresie czasu. Ocena ekonomiczna nie
jest obci"$ona krótkoterminowymi wahaniami rynkowymi pod warunkiem, $e
d ugoterminowe przewidywania pozostaj" pozytywne
E1
E2
Wydobycie i sprzeda$ s" oce-
niane jako mo$liwe w daj"cej
si# przewidzie% przysz o!ci
Wydobycie i sprzeda$ nie zosta y jeszcze potwierdzone jako ekonomicznie
uzasadnione, ale na podstawie realistycznych za o$e& odno!nie przysz ych wa-
runków rynkowych mo$na w sposób rozs"dny oczekiwa%, $e b#dzie to mo$liwe
w daj"cej si# przewidzie% przysz o!ci
E3
Wydobycie i sprzeda$ nie
zosta y uznane jako ekono-
micznie mo$liwe w daj"cej si#
przewidywa% przysz o!ci, albo
taka ocena jest przedwczesna
Na podstawie realistycznych przypuszcze& odno!nie przysz ych warunków
rynkowych ocenia si# aktualnie, $e nie ma podstaw dla racjonalnych oczekiwa&
wydobycia i sprzeda$y w daj"cej si# przewidzie% przysz o!ci, albo mo$liwo!%
ekonomicznie uzasadnionego wydobycia nie mo$e by% oceniona z powodu nie-
wystarczaj"cych informacji (np. w trakcie prac rozpoznawczych). Tak$e zasoby
przewidywane do wydobycia, ale które nie s" niedost#pne do sprzeda$y.
F1
Mo$liwo!% wydobycia zosta a
potwierdzona przez projek-
towane lub istniej"ce zago-
spodarowanie z o$a i jego
eksploatacj#
Wydobycie ma miejsce lub projekt zagospodarowania z o$a i jego eksploatacji
jest w trakcie realizacji; dostatecznie szczegó owe oceny zosta y wykonane dla
wykazania, mo$liwo!ci eksploatacji przez realizacj# jej projektu
F2
Mo$liwo!% zagospodarowa-
nia z o$a i realizacji projektu
eksploatacji wymaga dalszych
ocen
Wst#pna analiza danych o formie z o$a (warunkach wyst#powania) jako!ci
kopaliny i zasobach pozwala na stwierdzenie, $e zagospodarowanie z o$a
i eksploatacja jest mo$liwa. Wi#cej danych lub dalsze analizy danych mog" by%
niezb#dne dla potwierdzenia mo$liwo!ci realizacji projektu zagospodarowania
z o$a i jego eksploatacji
F3
Mo$liwo!% zagospodarowania
z o$a nie mo$e by% oceniona
z powodu ograniczonej liczby
danych technicznych
Wst#pne prace studialne (np. w fazie prac rozpoznawczych) wskazuj", $e ocena
(co najmniej koncepcyjna) mo$liwo!ci zagospodarowania i eksploatacji z o$a wy-
maga uzyskania dalszych danych dla jej potwierdzenia, $e forma z o$a (warunki
wyst#powania) jako!% kopaliny i zasoby umo$liwi" ocen# jego wykonalno!ci
Mo$liwo!% zagospodarowania
z o$a i jego eksploatacji nie
by a rozpatrywana
Zasoby w z o$u („in situ”), których wydobywanie nie jest rozpatrywane
F4
G1
Zasoby rozpoznanego z o$a,
które mog" by% oceniane z wy-
sokim stopniem ufno!ci
Zasoby w z o$u („in siti”) i wydobywalne z ó$ kopalin sta ych oceniane s" w taki
sposób, $e ka$da kategoria (odpowiednio G1, G2, G3) okre!la poziom wiedzy
geologicznej i poziom ufno!ci ich oceny w poszczególnych cz#!ciach z o$a.
Zasoby wydobywalne kopalin p ynnych ze wzgl#du na ich mobilny charakter,
nie mog" by% oceniane odr#bnie w poszczególnych cz#!ciach z o$a. Musz" by%
one oceniane w ca o!ci jako podstawa dla ich zagospodarowania i ich kategorie
s" wyró$niane w oparciu o trzy scenariusze mo$liwo!ci ich wyst#powania jako
G1. G1+ G2, F1+G2+G3
G2
Zasoby rozpoznanego z o-
$a, które mog" by% oceniane
z umiarkowanym stopniem
ufno!ci
Zasoby rozpoznanego z o$a,
które mog" by% oceniane z ni-
skim stopniem ufno!ci
G3
G4
Zasoby potencjalnego z o$a
oszacowane na podstawie da-
nych po!rednich
Zasoby oceniane w czasie prac poszukiwawczo-rozpoznawczych z du$ym
poziomem niepewno!ci i du$ym ryzykiem, $e nie b#d" kwaliÞkowa y si# do
zagospodarowania
53
GÓRNICTWO ODKRYWKOWE
Na podstawie tych kryteriów wyró$nia si# kategorie zasobów
uwzgl#dniaj"ce zró$nicowanie odpowiednich ich ocen. Kategorie
te odpowiednio zdeÞniowane (tab. 4) oznaczane s" symbolami
cyfrowymi (E1, E2, E3, F1, F2, F3,F4, G1, G2, G3, G4).
Stwarza to mo$liwo!% bardzo szczegó owego podzia u
zasobów na klasy oznaczane trójcyfrowymi symbolami, w
których kolejne cyfry przedstawiaj" ocen# kryteriów E, F, G.
Symbolika cyfrowa, któr" zaproponowa A. Subelji (1996)
uwalnia od potrzeby s ownego nazewnictwa wyró$nianych
kategorii zasobów, które mo$e by% myl"ce zw aszcza w t u-
maczeniu na ró$ne j#zyki.
Teoretycznie mo$na wyró$ni% 48 klas zasobów. Maj"
jednak one ró$ne znaczenie dla u$ytkowników informacji
o zasobach. Powoduje to, $e nacisk k adziony jest na ró$ne jej
elementy. W praktyce mi#dzynarodowej u$ytkowane s" tylko
niektóre z wyró$nionych klas przedstawione na rysunku 1.
Dzi#ki rozbudowaniu klasyÞkacji istnieje mo$liwo!% po-
równania z ni" innych klasyÞkacji (np. narodowych) uwzgl#d-
niaj"cych tylko niektóre z klas wyró$nianych w UNFC.
Ze wzgl#du na ró$ne podej!cia do klasyÞkacji zasobów
proponowany jest te$ podzia wyró$nianych kategorii na pod-
kategorie w zale$no!ci od potrzeb. Oznaczane s" one liczbami
dziesi#tnymi np. 2.1, 3.2 itp. Celowo!% i sposób takiego szcze-
gó owego podzia u jest jeszcze przedmiotem dyskusji.
Porównanie polskiej klasyÞkacji zasobów
z klasyÞkacjami mi"dzynarodowymi
(UNFC, CRIRSCO i PRMS)
KlasyÞkacja polska z pozoru odmienna (tab. 5), opiera
si# na podobnych zasadach jak klasyÞkacje mi#dzynarodowe
i mo$e by% z nimi uzgodniona (M. Piwocki 2000, M. Nie% i in.
2002, S. Przenios o 2006, M. Nie% 2006, 2008).
Wyró$niane klasy i kategorie zasobów w klasyÞkacjach
mi#dzynarodowych, w tym w UNFC, maj" swoje odpowiedniki
w klasyÞkacji polskiej chocia$ nie zawsze s" one formalnie
stosowane (np. zasoby eksploatacyjne w przypadku z ó$ kopalin
sta ych). Istniej" jednak istotne zasadnicze cechy klasyÞkacji
polskiej ró$ni"ce j" od klasyÞkacji mi#dzynarodowych:
1. sposób podawania informacji o wzajemnej relacji wyró$-
nianych rodzajów (klas) zasobów,
2. zbytnie przywi"zywanie wagi do wydzielania zasobów prze-
mys owych, nie wyró$nianych w zasadzie w klasyÞkacjach
mi#dzynarodowych,
3. szczegó owy podzia zasobów niezakwaliÞkowanych do
uzasadnionej eksploatacji,
4. brak formalnego wyró$niania zasobów eksploatacyjnych
okre!lanych w terminologii anglosaskiej jako „reserves”.
Rys. 1. Mi#dzynarodowa klasyÞkacja zasobów (UNFC)
i najcz#!ciej stosowane klasy zasobów
Inyerantional Framework ClassiÞcation of Resources
(UNFC) and most commonly used resources classes
Tab. 5. KlasyÞkacja zasobów z ó$ kopalin stosowana w Polsce
Polish classiÞcation of mineral resources
Ocena ekonomiczna
(Grupa zasobów)
Dok adno!% poznania zasobów (kategoria)
Udokumentowane
Prognostyczne (D
1
) i perspektywiczne (D
2
)
A
B
C
1
C
2
D
D
3
(E)*
C**
D
1
*
D
2
*
Bilansowe
Przemys owe***
Nieprzemys owe
Pozabilansowe
* formalnie niewyró$niane, ** w z o$ach ropy naftowej i gazu ziemnego, *** w tym zasoby operatywne i straty zasobów przemys owych
Rys. 2. Porównanie polskiej i mi#dzynarodowej (UNFC)
klasyÞkacji zasobów
W klasyÞkacji mi#dzynarodowej (UNFC) wyró$nia si# cztery
stopnie zbadania z o$a G1, G2,G3 i G4. Kryteria ich okreslania nie
s" precyzyjnie zdeÞniowane ale mo$na przyj"%, $e odpowiadaj"
one kategoriom A+B, C
1
, C
2
i D w klasyÞkacji polskiej.
W klasyÞkacji mi#dzynarodowej UNFC termin „zasoby
ekonomiczne” („economic” kategoria E1) oznacza zasoby
wydobywalne, przeznaczone do sprzeda$y (tab. 4). Na etapie
zagospodarowania z o$a s" to klasy 111, 112, 113. Odpowiadaj"
one poj#ciu „zasoby operatywnym” w kategoriach A+B, C
1
i C
2
w klasyÞkacji polskiej. Zasadno!% wyró$niania tych zasobów w
kategorii 113 odpowiadaj"cej kategorii C
2
jest jednak w"tpliwa
ze wzgl#du na ma " dok adno!% danych o z o$u.
Klasa zasobów odpowiadaj"ca poj#ciu „zasoby prze-
mys owe” nie jest w zasadzie wyró$niana w klasyÞkacjach
mi#dzynarodowych.
Polish clssiÞcation pof mineral resources in the
framework of UNFC
54
[ Pobierz całość w formacie PDF ]