podst bud - kamien, SZKOŁA tech bud, podst. budownictwa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne. Dr inż. Mariusz Gaczek
Podstawowe materiały i wyroby budowlane.
Materiały kamienne.
1. Pojęcia podstawowe
Materiały kamienne
stosowane w budownictwie są wynikiem naturalnego
lub sztucznego rozdrobnienia skał zwartych (litych) lub głazów narzutowych.
Materiały rozdrobnione sztucznie mogą podlegać dalszej obróbce.
Skały
to jednoskładnikowe a częściej wieloskładnikowe, naturalne agregaty
mineralne, powstałe wskutek określonych procesów geologicznych. Do procesów
tych należy:
•
krzepnięcie magmy lub lawy,
•
sedymentacja,
•
przeobrażenie jednych skał w drugie.
W zależności od spoistości wyróżnia się:
•
skały zwarte (lite i zwięzłe),
•
skały luźne (kruszywa naturalne, grunty).
Budulcem skał są minerały.
Minerały
to powstałe w skorupie ziemskiej wolne pierwiastki chemiczne
lub znacznie częściej związki chemiczne, jak również roztwory stałe pierwiastków
lub związków chemicznych. Ze względu na sposób występowania minerałów
w skorupie ziemskiej dokonuje się niekiedy ich podziału na skałotwórcze
(tworzące skały skorupy ziemskiej) i złożowe (wchodzące w skład złóż).
Ze względu na liczbę minerałów wchodzących w skład skały można
wyróżnić:
•
skały proste (monomineralne),
•
skały złożone (polimineralne).
2. Podział skał
Podział skał ze względu na genezę
:
•
skały magmowe,
•
skały osadowe,
•
skały metamorficzne.
Skały magmowe
powstały w wyniku zakrzepnięcia albo krystalizacji magmy
w głębi skorupy ziemskiej (skały głębinowe) lub lawy na powierzchni ziemi (skały
wylewne).
Skały osadowe
powstały wskutek osadzania się okruchów mineralnych (produktów
wietrzenia skał magmowych), organicznych (wapiennych lub krzemionkowych skorupek
organizmów zwierzęcych i roślinnych) lub chemicznych (wytrąconych z roztworu
wodnego) w wodzie albo na powierzchni ziemi.
1
Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne. Dr inż. Mariusz Gaczek
Skały metamorficzne
(przeobrażone) powstały w wyniku przekształcenia (zmiany
pierwotnej budowy i składu mineralnego) skał magmowych lub osadowych wskutek
zmiany warunków fizykochemicznych (temperatura, ciśnienie).
Szacuje się, że do głębokości 16 km skały magmowe stanowią 95%, skały osadowe
– 1%, a skały metamorficzne – 4% wszystkich skał.
Rys.1. Przemiany skał [3].
2.1. Podział i przykłady skał magmowych
Skały magmowe
dzieli się na:
•
głębinowe (plutoniczne),
•
wylewne (wulkaniczne),
•
żyłowe (nazywane obecnie skałami pośrednimi [4]).
Rys.2. Skały magmowe [3].
2
Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne. Dr inż. Mariusz Gaczek
Do
skał głębinowych
zalicza się m. in.: granity, sjenity, dioryty, gabro,
labradoryty.
Rys. 3. Granity (powierzchnia polerowana).
Rys. 4. Sjenit, dioryt, gabro.
3
Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne. Dr inż. Mariusz Gaczek
Rys. 5. Anortozyt – labradoryt.
Do skał
wylewnych
zalicza się m. in.: andezyty, bazalty, diabazy, melafiry,
porfiry, perlity.
Rys. 6. Bazalt.
Do
skał pośrednich
zalicza się m. in.: mikrogranitoidy, mikrosjenity,
mikrodioryty [4].
W zależności od zawartości SiO
2
skały magmowe bywają dzielone na:
•
kwaśne – zawierające więcej niż 65% wag. SiO
2
,
•
obojętne – zawierające 53 - 65% wag. SiO
2
,
•
zasadowe – zwierające 44 - 53% wag. SiO
2
,
•
ultrazasadowe – zawierające mniej niż 44% wag SiO
2
[4].
2.2. Podział i przykłady skał osadowych
Skały osadowe
dzieli się na:
•
okruchowe (klastyczne, mechaniczne),
•
organiczne (biochemiczne),
•
chemiczne.
4
Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne. Dr inż. Mariusz Gaczek
Spotykany jest jednak także podział na skały:
•
okruchowe,
•
ilaste,
•
rezydualne (regolity),
•
organogeniczne i chemiczne [4].
Rys.7. Etapy powstawania większości skał osadowych [3].
Do skał
okruchowych
zalicza się m. in.: piaskowce, szarogłazy, tufy
wulkaniczne (np. tuf trachitowy – tras reński).
Rys. 8. Piaskowiec.
Do skał
ilastych
zalicz się m. im.: gliny, iły, łupki ilaste, bentonity.
Do skał
organicznych
zalicza się m. in.: wapienie i dolomity.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]