Postepowanie karne pigulka fragment, sem. 4, Postepowanie karne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->DZIAŁ PIERWSZY.POSTĘPOWANIE KARNERozdział I. Uwagi ogólneCzęść I. Uwagi wprowadzające1. Sądowe postępowanie karne.Postępowanie karne w sprawachnależących do właściwości sądów toczy się według przepisów KPK(art. 1 KPK).2. Cele postępowania karnego.Postępowanie karne uregulowaneprzepisami KPK ma na celu, aby:• sprawcaprzestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzial-ności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności,• przeztrafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnymoraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwaosiągnięte zostały zadania postępowania karnego nie tylko w zwalcza-niu przestępstw, lecz również w zapobieganiu im oraz w umacnianiuposzanowania prawa i zasad współżycia społecznego,• uwzględnionezostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego,• rozstrzygnięciesprawy nastąpiło w rozsądnym terminie.Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustale-nia faktyczne.3. Udział czynnika społecznego w postępowaniu.Postępowaniekarne w granicach określonych w ustawie odbywa sięz udziałem czyn-nika społecznego(art. 3 KPK).prowadzące postępowanie karne są obowiązanebadać oraz uwzględ-niaćokoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na nieko-rzyśćoskarżonego (art. 4 KPK).4. Bezstronność organów prowadzących postępowanie.Organy4Rozdział I. Uwagi ogólne5. Domniemanie niewinności oskarżonego.Jedną z podstawo-wych zasad postępowania karnego jest zasada domniemania niewin-ności oskarżonego, wyrażona w art. 5 KPK. Zgodnie z tym przepisemoskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jegonie zostanieudowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.Wątpliwości,których nie da się usunąć, rozstrzyga sięna korzyść oskarżonego.6. Prawo do obrony.Podejrzany lub oskarżony (tj. osoba, wobec któ-rej wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub osoba, wobecktórej skierowano do sądu akt oskarżenia) ma prawodo obrony,któreobejmujeprawo do korzystania z pomocy obrońcy.O tym uprawnie-niu należy podejrzanego i oskarżonego pouczyć.Prawo do obronymożna rozumieć m.in. jako:• prawodo posiadania obrońcy oraz obowiązek działania obrońcy nakorzyść oskarżonego (art. 86 § 1 KPK),•prawo do informacji o treści zarzutów i ich zmianach (art. 300 § 1 KPK),•prawo do odmowy składania wyjaśnień i odpowiedzi na pytania (art. 175§ 1 KPK),• prawodostępu do akt (art. 156 KPK),• aktywneformy obrony (np. prawo do składania wniosków o przepro-wadzenie dowodu – art. 167 KPK, prawo do zadawania pytań pod-miotom przesłuchiwanym – art. 370 § 1 KPK, prawo do zaskarżaniaorzeczeń).7. Zasada swobodnej oceny dowodów.Zasada swobodnej ocenydowodów wyrażona została w art. 7 KPK. Polega ona na tym, że orga-ny postępowania kształtują swe przekonanie na podstawiewszystkichprzeprowadzonych dowodów,ocenianychswobodniez uwzględnie-niem zasadprawidłowego rozumowaniaorazwskazań wiedzy i do-świadczenia życiowego.gnięciach. Rozstrzyga onsamodzielniezagadnienia faktyczne i prawneoraznie jest związanyrozstrzygnięciem innego sądu lub organu. Jed-nak prawomocne rozstrzygnięcia sądukształtujące prawo lub stosunekprawny są wiążące (np. unieważnienie małżeństwa, orzeczenie o ubez-własnowolnieniu jest dla sądu karnego wiążące).8. Niezależność sądu.Sąd karny jest niezależny w swoich rozstrzy-Część I. Uwagi wprowadzające5Należy jednak pamiętać, żesąd karny związany jest orzeczenia-mi Trybunału Konstytucyjnego(wynika to z art. 190 ust. 1 Konstytu-cji RP). Ponadtosąd karny związany jest wykładnią prawa dokonanąprzez inne sądyw następujących przypadkach:• art.442 § 3 KPK –stanowisko sądu odwoławczego jest wiążące dlasądu, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania(wskazania te nie mogą dotyczyć jednak oceny określonych faktów,jeśli narusza to zasadę swobodnej oceny dowodów),• art.441 § 3 KPK –uchwała Sądu Najwyższego zapadła w wynikurozpoznania zagadnienia prawnego przekazanego przez sąd odwo-ławczy jest wiążąca także dla sądu I instancji,gdyby wyrok zostałuchylony i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania,• SądNajwyższy związany jest uchwałą wydaną przez ten sąd, gdyma ona rangę zasady prawnej– art. 62 SNU.9. Zasada oficjalności.Zgodnie z zasadą oficjalności, jeżeli ustawa niewymaga w danej sprawie wniosku określonej osoby, instytucji lub orga-nu albo zezwolenia władzy, organy procesowe prowadzą postępowaniei dokonują czynnościz urzędu(art. 9 § 1 KPK).Stronyi inne osobybezpośrednio zainteresowanemogą składaćwnioskio dokonanie również tych czynności, które organ może lubma obowiązek podejmować z urzędu.10. Zasada legalizmu.Zasada legalizmu wyrażona została w art. 10§ 1 KPK. W myśl tego przepisu organ powołany do ścigania przestępstwjest obowiązany do wszczęciai przeprowadzenia postępowania przy-gotowawczego.Natomiast oskarżyciel publiczny ma także obowiązekwnieść i popieraćoskarżenie o czyn ścigany z urzędu.Instrumentem kontrolnym służącym stronom do wymuszenia na or-ganach procesowych przestrzegania zasady legalizmu są np.środki za-skarżenia(postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub umo-rzenia śledztwa można zaskarżyć. W razie powtórnego wydania przezprokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu po-stępowania istnieje możliwość wniesieniaprywatnego aktu oskarżenia– art. 55 § 1 KPK).6Rozdział I. Uwagi ogólneZ wyjątkiem wypadków określonych w ustawie lub w prawie międzyna-rodowym nikt nie może być zwolniony od odpowiedzialności za popeł-nione przestępstwo.11. Umorzenie postępowania z powodu niecelowości orze-czenia.W sprawie o występek zagrożony karąpozbawienia wolnoścido lat 5postępowanie może zostać umorzone, jeżeli orzeczenie wobecoskarżonego kary byłoby oczywiścienieceloweze względu na rodzaji wysokość kary prawomocnie orzeczonej za inne przestępstwo, a interespokrzywdzonego nie sprzeciwia siętemu (art. 11 § 1 KPK). Postępowa-nie można umorzyć wkażdym stadiumpostępowania karnego, zarów-no przygotowawczego jak i sądowego.Umorzenie następuje zawsze w formie postanowienia.Natomiast w przypadku gdy kara za inne przestępstwonie zostałaprawomocnie orzeczona,postępowanie możnazawiesić.Zawieszone postępowanie powinno zostać:• umorzonealbo• podjęteprzed upływem3 miesięcyod uprawomocnienia się orzeczenia w spra-wie o inne przestępstwo.Jeżeli prawomocny wyrok, z powodu którego postępowanie zosta-ło umorzone, zostałuchylonylub jego treść uległaistotnej zmianie,możliwe jestwznowienieumorzonego postępowania (istotnazmiana= taka zmiana, która powoduje niespełnianie już przesłanki „niecelowo-ści” prowadzenia postępowania).12. Ściganie na wniosek.W sprawach o przestępstwa ściganena wniosek postępowaniez chwilą złożenia wnioskutoczy sięz urzędu.Organ ścigania poucza osobę uprawnioną do złożenia wniosku o przy-sługującym jej uprawnieniu (art. 12 § 1 KPK).• przestępstwabezwzględnie wnioskowe(ścigane jedynie na wniosek)to m.in.:– groźba karalna (art. 190 § 2 KK),– wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta (art. 192 § 2 KK),– niealimentacja (art. 209 KK),– uszkodzenie mienia (art. 288 § 4 KK);
[ Pobierz całość w formacie PDF ]