Polityka zagraniczna RP konspekt wiedzy stacjonarne i niestacjonarne, st. Politologia materiały
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Konspekt wiadomości wystarczających do uzyskania zaliczenia z przedmiotu Politykazagraniczna PolskiIDefinicja1) definicja polityki zagranicznej – proces formułowania i realizacji celówzewnątrzpaństwowych odzwierciedlających interesy narodu i jego części składowych2) cele polityki zagraniczneja) wg ważnościżywotnedrugoplanoweb) wg sfery wartości zaspokajanychegzystencjalne – przetrwanie, bezpieczeństwo, rozwójkoegzystencjalne – przynależność, współpraca, potrzeba uznaniafunkcjonalne – potrzeby z dziedziny międzynarodowych informacji, decyzji,sprawności, skuteczności3) wyznaczniki polityki zagraniczneja) obiektywne wewnętrzneśrodowisko geograficznepotencjał demograficznypotencjał ekonomiczny i naukowo technicznysystem społeczno-politycznyczynniki militarneb) subiektywne wewnętrznepercepcja środowiska międzynarodowegoformułowanie wizji, koncepcji i paradygmatówwybitne jednostkijakość służby zagranicznejc) obiektywne zewnętrzneewolucja otoczenia zewnętrznegopozycja państwa w systemie stosunków i ról międzynarodowychcharakter umów i zobowiązań międzynarodowychd) subiektywne zewnętrznepercepcja międzynarodowa państwakoncepcje polityki zagranicznej innych państwaktywność dyplomatyczna innych państw4) etapy formułowania i realizacji polityki zagraniczneja) określenie celówb) ocena sytuacjic) przygotowanie alternatywd) podjęcie decyzji o celach i strategiach działańe) realizacja decyzjif) kontrola realizacji decyzjig) korekta decyzji5) środki polityki zagraniczneja) polityczneoświadczeniadeklaracjedyplomacjab) ekonomiczneprodukty, usługi, kapitał1stosunki gospodarczesankcje gospodarczepomoc gospodarczac) wojskowedziałania wojenneobecność wojskowapomoc wojskowad) kulturowo-ideologicznedyplomacja kulturowaideologia6) racja stanua) definicja racji stanu – względnie trwały system wewnętrznych i zewnętrznychinteresów państwa, na określonym etapie realizowanych w sposóbbezkompromisowy7) wpływ na politykę zagraniczną wg teorii Hilsmanaa) 3 kręgi:wewnętrzny – elita decyzyjna - szef rządu, głowa państwa, doradcyśrodkowy – zaplecze administracyjne – MSZ, wywiadzewnętrzny – podmioty społeczne - partie polityczne, ruchy społeczne, grupynaciskuIICzynniki warunkujące polską politykę zagraniczną1) pola polityki zagraniczneja) struktury społecznedo 1989 – PZPR + partie koalicyjne monopol władzy w rękach komunistów(nieformalny ośrodek kształtowania polityki zagranicznej w KomitecieCentralnym PZPR)po 1989 – system wielopartyjny ewoluujący od kilkunastu partii w parlamenciedo systemu dwóch silnych partii, każda z partii ma wpływ na politykęzagraniczna poprzez sejm, senat i rządb) gospodarkado 1989 roku – socjalistyczna, centralnie sterowana, uzależniona od ZSRR, 90%produkcji w rękach państwapo 1989 roku – przestawienie gospodarki na współpracę z zachodem, wzrost siłygospodarki (6 gospodarka w UE), uzależniona częściowo od surowcówstrategicznych z Rosji, kapitał i inwestycje głównie z USA, Niemiec, Francji,Włochc) wartości ideowe i ideologicznedo 1989 roku – socjalizm, internacjonalizmpo 1989 roku – demokracja, kapitalizm, rządy prawad) opinia publicznado 1989 roku – brak bezpośredniego wpływu na politykę, silny katolicyzm (90%społeczeństwa), wyższe wykształcenie tylko ok. 10%po 1989 roku – normalny wpływ na politykę, spadek odsetka katolików (poniżej50%), wzrost ilości ludzi z wyższym wykształceniem2) wg wyznaczników polityki zagraniczneja) obiektywne wewnętrzneśrodowisko geograficznepołożenie między wschodem (Rosja) a zachodem (stare państwa UE)teren równinny przecięty dwiema rzekamiśrednie zasoby surowców naturalnych2potencjał demograficzny36 milionów obywateli, 8 milionów za granicamiludność homogeniczna, szybko starzejące się społeczeństwopotencjał ekonomiczny i naukowo techniczny6 gospodarka Uniipotencjał ekonomiczny wyższy niż sąsiadówbrak kapitału własnegoprzemysł oparty o zakłady właścicieli zagranicznychsystem społeczno-politycznyustabilizowana demokracja parlamentarno-gabinetowasystem wielopartyjnyczynniki militarneczłonek NATOarmia 100 tysięczna zawodowastabilne nakłady finansowe na wojsko wysokości 2% PKBb) subiektywne wewnętrznepercepcja środowiska międzynarodowego (jak widzimy otoczenie)okres PiS – zagrożenie ze strony Niemiec i Rosjiokres PO – początkowo brak zagrożeń, po agresji Rosji na Ukrainę Rosjajako zagrożenieformułowanie wizji, koncepcji i paradygmatówokres do 2004 – zakotwiczenie się w Europieokres 2005-2007 – budowa sojuszu antyrosyjskiegookres po 2008 – silna Polska w silnej Europiewybitne jednostkiWałęsaJan Paweł IIGeremekSkubiszewskiBuzekSariusz-WolskiBartoszewskiKarskijakość służby zagranicznejśrednia, początkowo spory o ustawę o służbie cywilnej, problemy z brakiempersonelu rozumiejącego działania Unii, mocną strona ośrodki eksperckiec) obiektywne zewnętrzneewolucja otoczenia zewnętrznegowymiana wszystkich sąsiadówproblemy ze współpracą z sąsiadamipozycja państwa w systemie stosunków i ról międzynarodowychdo 2004 r. - rola petenta ubiegającego się o przyjecie do instytucjieuropejskichlata 2005-2007 – rola adwokata europy wschodniejpo 2008 r. - rola lidera przemian i ostrożnego kibica krajów europywschodniejcharakter umów i zobowiązań międzynarodowychczłonek UE, NATO, ONZd) subiektywne zewnętrznepercepcja międzynarodowa państwa (jak inni nas postrzegają)3do 2004 r. – jedno z państw dobijających się do struktur zachodnich2005-2007 – państwo niezbyt przewidywalne z silnymi fobiami, paniczniebojące się silniejszych sąsiadówpo 2008 r. – lider regionu o silnej gospodarce, posiadający ciekawe pomysłyna kształtowanie otoczenia za wschodnimi granicami Uniikoncepcje polityki zagranicznej innych państwNiemcyadwokat integracjistosunki z Polską postrzegane przez pryzmat relacji z Rosjądobry przyjacielRosjapróby przedstawiania Polski jako psychicznie chorego człowieka Europyale i okresy budowy relacji dobrosąsiedzkichaktywność dyplomatyczna innych państwdo 2004 r. – korzystaliśmy z aktywności państw wciągających nas doinstytucji europejskich2005-2007 – w konflikcie USA – Europa opowiedzieliśmy się po stronieStanów Zjednoczonych i „straciliśmy szansę, aby siedzieć cicho”, conastawiło przeciw nam państwa starej Uniipo 2008 r. – zaczęliśmy wspierać prointegracyjne działania państw starejUnii i w ten sposób wykorzystywać działania obcych do nadawaniapożądanego kształtu działaniom europejskimIII Uprawnienia podmiotów w polskiej polityce zagranicznej1) kompetencje Ministra Spraw Zagranicznycha) ustawa o działach administracji rządowejutrzymanie stosunków z innymi państwamireprezentowanie i ochrona interesów RP i jej podmiotów za granicąwspółpraca z Poloniąpromocja Polski i jej językaorganizacja i kierowanie przedstawicielstwami dyplomatycznymi i konsularnymiformułowanie polityki Rady Ministrów w dziale spraw zagranicznychrealizacja i koordynacja polityki Rady Ministrówwspółdziałanie z innymi organamib) ustawa o organizacji i trybie pracy Rady Ministrówreprezentowanie rządu przed Sejmemkierowanie nadzór i kontrola podporządkowanych organów i jednostekprzedstawianie spraw resortu na Radzie Ministrówc) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczególnego zakresu działaniaMinistra Spraw Zagranicznychdysponowanie częścią budżetu państwareprezentacja Polski przed międzynarodowymi organami kontroli przestrzeganiaprawa2) kompetencje Prezydenta RPa) najwyższy reprezentant państwa w stosunkach międzynarodowychb) ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowec) mianuje i odwołuje ambasadorówd) przyjmuje listy uwierzytelniającee) zwraca się o opinię o umowach do Trybunału Konstytucyjnegof) współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem w zakresie politykizagranicznej43) spory konstytucyjne między organami centralnymia) wyrok Trybunału Konstytucyjnego z maja 2009 rokuPrezydent i Premier muszą współdziałaćPrezydent najwyższym przedstawicielem RP i on decyduje kto bierze udziałw posiedzeniach Rady EuropejskiejRada Ministrów ustala stanowisko na posiedzenie Rady Europejskiejobowiązek współdziałania Prezydenta i Premiera, gdy Prezydent leci na SzczytRady Europejskiej, w celu zapewnienia jedności działań władz RzeczypospolitejPolskiej4) samorząd terytorialnya) konstytucja gwarantuje prawo przystępowania do zrzeszeń społeczności lokalnychi regionalnych ale działanie w takich zrzeszeniach musi być zgodne z prawemwewnętrznym i polityka zagraniczna państwa5) gabinet polityczny ministraa) gabinet politycznyzadania:formułuje strategiezdobywa i selekcjonuje informacje dla procesu decyzyjnegowspółpracuje z innymi urzędnikami ministerstwa6) ośrodki analitycznea) rodzajeakademickie - wydziały czołowych uniwersytetóweksperckie -Państwowy Instytut Spraw Międzynarodowych, Ośrodek StudiówWschodnich, Instytut Zachodnib) zadaniadostarczanie wiedzyidentyfikacja problemów i zagrożeńpropozycje nowych rozwiązań i scenariuszy działańinicjują debatę na temat aspektów polityki zagranicznej7) służba zagranicznaa) osoby będące członkami korpusu służby cywilnej zatrudnione w MSZ orazpełnomocni przedstawiciele polski w innych państwach i przy organizacjachmiędzynarodowych8) parlamenta) funkcja kontrolnazawieranie umów międzynarodowychustawowa zgoda na ratyfikacje przez Prezydenta RP umówmiędzynarodowych (artykuł 89 konstytucji) dotyczących:pokoju sojuszy i układówwynikających z konstytucji wolności, praw i obowiązków obywateliczłonkostwa w organizacjach międzynarodowychznacznego obciążenia finansowegospraw uregulowanych w ustawie lub w których konstytucja wymagaustawykomisje sejmowe i senackieexpose Ministra Spaw Zagranicznychinterpelacje posłówinformacja o polityce traktatowejb) funkcja kreacyjnaopiniowanie kandydatów na ambasadorów5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]