Pomiary czesci maszyn o zlozonym ksztalcie, studia, mis
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Temat 6:
„
Pomiary części maszyn o złożonym
kształcie: stożków, gwintów.
Sprawdziany.
”
Miernictwo i systemy pomiarowe
w budowie maszyn
POMIARY KĄTÓW STOŻKÓW
Kąty wierzchołkowe stożków
zewnętrznych
(trzpieni) i
wewnętrznych
(gniazd) można
mierzyć
bezpośrednio za pomocą kątomierzy
.
Stożki zewnętrzne
mierzy się ponadto przyrządami optycznymi:
mikroskopami
i
projektorami pomiarowymi
.
Stosowane są również liczne
metody pośrednie
, zarówno do pomiaru stożków
zewnętrznych, jak i wewnętrznych.
Jedną z możliwych metod
pomiaru pośredniego
kąta stożka wewnętrznego jest
pomiar za pomocą kul. Do gniazda stożkowego wkłada się kolejno dwie kulki o
średnicy odpowiednio
d
1
,
d
2
,
mierząc za każdym razem odległość
h
1
,
h
2
od
powierzchni kulki do czoła gniazda (np. za pomocą głębokościomierza
mikrometrycznego).
Korzystając z elementarnych zależności geometrycznych znajduje się:
arcsin
1
2
d
2
2
h
h
d
d
2
1
2
1
Pomiar pośredni kąta gniazda stożkowego
d
Poprzeczkę głębokościomierza można podczas pomiaru oprzeć na dwóch stosach
płytek wzorcowych o jednakowej wysokości, ustawionych na płycie pomiarowej. W
ten sposób wykonuje się pomiar, jeśli górna powierzchnia czołowa gniazda nie jest
prostopadła do osi stożka.
Podczas tego pomiaru mogą pojawić się charakterystyczne błędy metody
pomiarowej:
błąd spowodowany odkształceniem sprężystym kulek i powierzchni gniazda
stożkowego (wgniataniem kulek w gniazdo),
błąd spowodowany odchyłkami kształtu powierzchni stożkowej, tzn. odchyłkami
kształtu wyznaczonej powierzchni.
Można zauważyć, że przyczyna obu tych błędów sprowadza się do tego, że model
geometryczny pomiaru odbiega od rzeczywistości — w przekroju osiowym tworzące
stożka nie będą liniami prostymi, a zarysy kulek nie będą okręgami stycznymi do
tych tworzących.
Jak w każdym pomiarze metodą pośrednią, błąd pomiaru zależy ponadto od błędów
pomiaru wielkości występujących po prawej stronie wzoru. W wielu praktycznych
przypadkach można zaniedbać błędy średnic kulek, jeśli użyte zostaną specjalne
kulki pomiarowe
;
wtedy wystarczy przyjąć do obliczeń ich nominalne średnice. Aby
uwzględnić błędy pomiaru wymiarów
h
1
,
h
2
należy znaleźć odpowiednie pochodne
cząstkowe:
2
A
h
h
1
A
2
2
h
2
h
d
d
1
2
2
1
2
1
gdzie:
A
1
2
d
2
2
d
h
d
2
1
2
1
d
h
[ Pobierz całość w formacie PDF ]