Podstawowe pojecia w osteopatii, Fizjoterapia, Biomechanika
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Podstawowe pojęcia w osteopatii
Piotr Godek
Allopatia – ( medycyna allopatyczna)
– w piśmiennictwie anglosaskim oznacza medycynę
klasyczną posługująca się leczeniem farmakologicznym i chirurgicznym, a więc stosującej
zewnętrzny bodziec przeciwdziałający temu, który wywołuje stan chorobowy (np. antybiotyk
przeciw bakteriom, zabieg operacyjny w zaćmie) w przeciwieństwie do osteopatii, gdzie
źródła sił naprawczych doszukuje się w samej konstrukcji ciała
ART lub TART
– mnemotechniczny skrót używany w piśmiennictwie anglosaskim
określający podstawowe cechy tkanki na jakie zwraca się uwagę w badaniu osteopatycznym
T
- tissue texture ( jakość tkanki w znaczeniu konsystencja)
A
– asymmetry (asymetria)
R
– restriction of motion ( ograniczenie ruchomości)
T
– tenderness ( tkliwość)
Bariera ruchu
– końcowy punkt w zakresie ruchu jaki pozwala osiągnąć staw w czasie
testowania jego ruchomości
a
natomiczna bariera ruchu-
zakres ruchu na jaki pozwala anatomiczna budowa
stawu wynikająca z kształtu i pola powierzchni stawowej oraz napięcia tkanki miękkiej (
torebka stawowa, więzadła)
elastyczna
bariera ruchu –
zakres ruchu między barierą anatomiczną i fizjologiczną,
podczas której ruch bierny napina aparat więzadłowo-torebkowy
fizjologiczna bariera ruchu
– zakres ruchu osiągany w sposób czynny
patologiczna bariera ruchu –
zakres ruchu z ograniczeniem narzuconym przez stan
powierzchni stawowej, przykurcz tkanki miękkiej lub inne czynniki
Biodrowej kości dysfunkcja –
zaburzenie ruchomości i pozycji kości biodrowej względem
kości krzyżowej i kości biodrowej przeciwnej strony
Przednia –
rotacja talerza biodrowego w stawie krzyżowo-biodrowym
z obniżeniem kolca przedniego górnego
Tylna -
rotacja talerza biodrowego w stawie krzyżowo-biodrowym z
podniesieniem kolca przedniego górnego
W otwarciu –
wtórna do dysfunkcji przedniej, objawiająca się
powiększeniem wymiaru między kolcem biodrowym przednim –
górnym a pępkiem
W zamknięciu -
wtórna do dysfunkcji tylnej, objawiająca się
zmniejszeniem wymiaru między kolcem biodrowym przednim –górnym
a pępkiem
Górna –
związana z przemieszczeniem pionowym talerza biodrowego
ku górze bez rotacji
Dolna –
związana z przemieszczeniem pionowym talerza biodrowego
ku dołowi bez rotacji
Chapmana strefy
– system punktów i pól punktów znajdowanych na powierzchni ciała z
powodu zmian w systemie powięziowym jako reakcji na dysfunkcję narządów
wewnętrznych-opracowany przez amerykańskich osteopatów Franka Chapmana i Charlesa
Owensa
Chrząstkozrost klinowo-podstawny ( sphenobasilar junction, SBJ) –
w teorii osteopatii
czaszkowej miejsce, gdzie zachodzi ruch między kością klinową i potyliczną powodujący
ruch opony twardej w kanale kręgowym i ruch kości krzyżowej za jej posrednictwem
Czaszkowa osteopatia ( cranial osteopathy, cranial concept) –
gałąź osteopatii opracowana
przez W.G. Sutherlanda w pierwszej połowie XX w. , umożliwiająca poszukiwanie i leczenie
dysfunkcji somatycznych w obrębie szwów czaszki, systemu opony twardej i kości krzyżowej
traktowanych jako tzw. centralne połączenie (core link)
Czaszkowy rytm (Cranial Rythmic Impulse, CRI) –
według teorii Sutherlanda - rytmiczna
zmiana kształtu czaszki wynikająca z pulsacyjnego wydzielania płynu mózgowo-rdzeniowego
w komorach bocznych mózgu. Dzięki przenoszeniu napięć poprzez system membran
czaszkowych i oponę twardą rdzenia na system powięziowy całego ciała, może być on
wyczuwalny w każdym miejscu ciała
Czaszkowo-krzyżowy mechanizm (craniosacral mechanism)-
według teorii Sutherlanda -
rytmiczna zmiana kształtu czaszki wynikająca z pulsacyjnego wydzielania płynu mózgowo-
rdzeniowego w komorach bocznych mózgu powoduje odkształcenie membran czaszkowych,
a za ich pośrednictwem opony twardej rdzenia, która wprawia w ruch kość krzyżową na osi
poprzecznej. Mechanizm ten ma dwie fazy :
Zgięcie (cranial flexion)
- połączone z unoszeniem opony twardej rdzenia przez ruch
na poziomie chrząstkozrostu klinowo-podstawnego (sphenobasilar junction) i kontrnutacją
kości krzyżowej
Wyprost (cranial extension)-
połączone z obniżaniem opony twardej rdzenia przez
ruch na poziomie chrząstkozrostu klinowo-podstawnego (sphenobasilar junction) i nutacją
kości krzyżowej
Dekompensacja –
załamanie adaptacyjnych właściwości systemu prowadzące do powstania
dysfunkcji somatycznej
D.O. –
doktor osteopatii
–
tytuł przysługujący po ukończeniu szkolenia osteopatycznego na
poziomie uniwersyteckim w USA, poza USA tytuł oznacza - dyplomowany osteopata
Dysfunkcja somatyczna –
zaburzenie funkcji tkanki w aspekcie kryteriów TART
Dywergencja –
ruch zbieżności powierzchni stawowej obserwowany np. podczas zginania
kręgosłupa ( skłonu do przodu)
Effleurage –
technika rytmicznego opukiwania tkanki stosowana w pracy z układem
limfatycznym
ERS –
skrót odnoszący się do dysfunkcji somatycznej, gdzie krąg znajduje się w pozycji
wyprostu ( E), rotacji (R) i zgięcia bocznego (S)
FRS –
skrót odnoszący się do dysfunkcji somatycznej, gdzie krąg znajduje się w pozycji
zgięcia ( F), rotacji (R) i zgięcia bocznego (S)
Fryette’a reguły –
biomechaniczna reguła odnosząca się do współruchu zgięcia bocznego i
rotacji kręgosłupa w zależności od pozycji wyjściowej.
Pierwsza reguła Fryette’a
: jeżeli kręgosłup w odcinku piersiowym lub lędźwiowym
znajdują się w pozycji neutrealnej to kierunek zgięcia bocznego jest przeciwny do
kierunku rotacji
Druga reguła Fryette’a
: jeżeli kręgosłup w odcinku piersiowym lub lędźwiowym
znajdują się w pozycji nieneutrealnej ( zgięcie lub wyprost ) to kierunek zgięcia
bocznego jest zgodny z kierunkiem rotacji
Trzecia reguła Fryette’a:
ruchowi kręgu nigdy nie odbywa się w jednej płaszczyźnie
Filozofia osteopatyczna –
koncepcja oparta na
następujących założeniach :
Ciało jest całością
Struktura i funkcja są wzajemnie sprzężone
Ciało ma stałą tendencję do samoleczenia
Kawitacja –
powstawanie mikrobąbelków gazu podczas manipulacji stawowych na skutek
podciśnienia między oddalanymi powierzchniami stawowymi, objawiający się słyszalnym i
charakterystycznym odgłosem
Kompresja czwartej komory (CV4) –
technika wprowadzona przez W.G. Sutherlanda
odnosząca się do pracy z kością potyliczną a za jej pośrednictwem ważnymi ośrodkami
wegetatywnymi położonymi na dnie czwartej komory mózgu
Kontrnutacja –
ruch kości krzyżowej, w którym podstawa kości zmierza ku tyłowi, a szczyt
kości ku przodowi
Konwergencja
– ruch zbieżności powierzchni stawowej obserwowany np. podczas wyprostu
kręgosłupa ( skłonu w tył)
Końcowy punkt oporu (end-feel) –
odczucie jakości ruchu w zbliżeniu do bariery ruchu (
sztywny – dotyczy struktur kostnych, sprężysty – struktur mięśniowo-powięziowych), brak
lub zmiana fizjologicznego k.p.o. typowego dla danej struktury świadczyć może o jej
uszkodzeniu
Kostne punkty odniesienia –
struktury kostne dostępne badaniu palpacyjnemu,
umożliwiające odnalezienie struktur anatomicznych np. kolec biodrowy tylny górny
Krzyżowej kości dysfunkcje -
zaburzenie ruchomości i pozycji kości krzyżowej względem
kości biodrowej i kręgu L 5
Przednia na osi poprzecznej –
zgięcie kości krzyżowej w stawie
krzyżowo-biodrowym z obniżeniem jej podstawy ( nutacja) i
ograniczeniem zgięcia ku tyłowi w teście kompresyjnym
Tylna na osi poprzecznej -
wyprost kości krzyżowej w stawie
krzyżowo-biodrowym z obniżeniem jej szczytu ( kontrnutacja) i
ograniczeniem zgięcia ku przodowi w teście kompresyjnym
Skośna lewa/lewa –
rotacja ku przodowi kości krzyżowej na osi
skośnej przebiegającej od lewego kąta górnego do prawego kąta
dolnego ( kość krzyżowa „patrzy” powierzchnią miedniczną w lewo)
Skośna prawa/prawa –
rotacja ku przodowi kości krzyżowej na osi
skośnej przebiegającej od prawego kąta górnego do lewego kąta
dolnego ( kość krzyżowa „patrzy” powierzchnią miedniczną w prawo)
Skośna prawa/lewa –
rotacja ku tyłowi kości krzyżowej na osi skośnej
przebiegającej od lewego kąta górnego do prawego kąta dolnego ( kość
krzyżowa „patrzy” powierzchnią grzbietową w lewo)
Skośna lewa/prawa –
rotacja ku przodowi kości krzyżowej na osi
skośnej przebiegającej od prawego kąta górnego do lewego kąta
dolnego ( kość krzyżowa „patrzy” powierzchnią miedniczną w prawo)
Pionowa prawa –
rotacja kości krzyżowej ku tyłowi na osi pionowej
prawej, przeciwna do rotacji L5
Pionowa lewa –
rotacja kości krzyżowej ku tyłowi na osi pionowej
lewej, przeciwna do rotacji L5
Krzyżowej kości osie ruchu –
hipotetyczne
osie względem, których dochodzi do dysfunkcji
kości krzyżowej
poprzeczna
na poziomie S2, dzięki czemu zachodzi ruch nutacji i
kontrnutacji
skośne
od kąta górnego (zagłębienia krzyżowego) do kąta dolno-
bocznego ( lewa i prawa)
pionowa
( równoległa do stawu krzyżowo-biodrowego)
Łańcuch kinematyczny –
grupa stawów o pokrewieństwie funkcjonalnym wraz z tkankami
miękkimi odpowiedzialnymi za rodzaj i zakres ruchu oraz strukturami układu nerwowego
sterującymi tym ruchem
Łonowej kości dysfunkcja –
zaburzenie wzajemnej ruchomości i pozycji kości łonowych na
poziomie spojenia łonowego
Górna –
związana z przemieszczeniem pionowym gałęzi górnej ku
górze i ograniczeniu ruchomości w kierunku dolnym
Dolna –
związana z przemieszczeniem pionowym gałęzi górnej ku
dołowi i ograniczeniu ruchomości w kierunku górnym
Mobilizacja –
technika zabiegowa polegająca na powtarzalnym zbliżaniu się do aktualnej
bariery ruchu, bez jej przekraczania w celu poprawy zakresu ruchomości tkanki
Manipulacja -
technika zabiegowa polegająca na jednorazowym przekroczeniu aktualnej
bariery ruchu w celu poprawy zakresu ruchomości tkanki
Nutacja –
ruch kości krzyżowej, w którym podstawa kości kieruje się ku przodowi
NSR
- skrót odnoszący się do dysfunkcji somatycznej, gdzie krąg znajduje się w pozycji
neutrealnej ( N), rotacji (R) i zgięcia bocznego (S)
Objaw wyprzedzania –
objaw zaburzonej ruchomości stawu krzyżowo- biodrowego w teście
zgięcia ku przodowi, gdzie kolec biodrowy tylny górny po stronie restrykcji zaczyna ruch
wcześniej i wykonuje dłuższą drogę niż po stronie zdrowej
Odruch hamowania ( inhibitory reflex) –
technika wykorzystywana podczas pracy ze
wzmożonym napięciem mięśnia polegająca na stałym, umiejętnie dozowanym jego ucisku,
bądź wzmacnianiu mięśni antagonistycznych
Odruch somato-somatyczny ( somatosomatic reflex) -
reakcja odruchowa przeniesiona z
jednej części narządu ruchu na inną , klasyczny przykład stanowi odruch rzepkowy
Odruch somato –trzewny ( somatovisceral reflex) –
reakcja odruchowa przeniesiona z
układu ruchu na układ narządów wewnętrznych, np. dysfunkcja m. piersiowego większego
może wywoływać zaburzenia rytmu serca o typie częstoskurczu nadkomorowego lub
niewydolności wieńcowej
Odruch trzewno-somatyczny ( viscerosomatic reflex) -
reakcja odruchowa przeniesiona z
układu trzewnego na układ ruchu, np. dysfunkcja pęcherzyka żółciowego powodująca bóle
barku
Odwijanie (unwinding, guiding) –
technika pośrednia mająca na celu ułatwienie
spontanicznego uwolnienia mięśniowo-powięziowego poprzez odciążenie części ciała, której
dotyczy
Osteopatia –
system diagnozowania i leczenia, a także filozofii opieki medycznej stworzony
przez A.T. Stilla, oparty na zabiegach manualnych, respektujący jedność psychofizyczną
człowieka i stałą tendencję ciała do samonaprawy
Pierwotny system oddechowy (primary respiratory system) –
koncepcja stworzona przez
Sutherlanda zakładająca : 1)spontaniczny, fazowy ruch mózgowia, 2)pulsacyjne wydzielanie
płynu mózgowo-rdzeniowego, 3)równowagę wzajemnych napięć w membranach czaszki,
wzajemną ruchomość kości czaszki, 4)spontaniczną ruchomość kości krzyżowej skojarzoną z
cyklem wydzielania płynu i ruchu czaszki
Pompa limfatyczna Dalrymple–
technika drenażu limfatycznego kończyn dolnych u
chorych obłożnie, wykorzystująca rytmiczny powolny ruch zgięcia grzbietowego i
podeszwowego w stawie skokowym
[ Pobierz całość w formacie PDF ]