Pomiar geometrii ustawienia kół ciągnika rolniczego (Politechnika Opolska), Mechanika i budowa maszyn, ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
POLITECHNIKA OPOLSKA
Wydział Mechaniczny
Katedra Pojazdów Drogowych i Rolniczych
INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA
Laboratorium:
Pojazdy Rolnicze i Leśne
Temat:
Pomiar geometrii ustawienia
kół ciągnika rolniczego.
Wyznaczanie promienia
toczenia ciÄ…gnika rolniczego
Opracował: dr inż. J. Mamala, mgr inż. S. Prokop
PDF created with pdfFactory trial version
1. Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi parametrami
geometrycznymi zawieszenia ciÄ…gnika rolniczego, ich zdiagnozowanie i
regulacja.
2. Wstęp
Wzrastająca liczba wypadków samochodowych powoduje, że najważniejszym
zagadnieniem, dla osób zajmujących się współczesną motoryzacją, jest
bezpieczeństwo jazdy. Jednym z czynników mających wpływ na bezpieczną
jazdę jest geometria ustawienia kół samochodu. Producenci samochodów
ustalają optymalne wartości parametrów charakteryzujących ustawienie kół.
Utrzymanie ich w granicach tolerancji - to bezpieczeństwo kierowcy,
pasażerów i ładunku, zwłaszcza przy większych prędkościach jazdy.
Przeprowadzana okresowo kontrola ustawienia kół samochodu, za pomocą
odpowiedniego przyrządu, umożliwia w porę wykrycie i usunięcie usterek,
przez co wydłuża się okres użytkowania opon oraz zapewnia się ich
równomierne zużycie.
We współczesnych samochodach osobowych i dostawczych należy
wykonywać pomiary geometrii kół przyrządami czteroczujnikowymi, które
umożliwiają pomiar zwłaszcza zbieżności połówkowych kół przednich -
względem geometrycznej osi jazdy, tj. osi wzdłuż której porusza się pojazd.
Ma to szczególne znaczenie przy kontrolowaniu geometrii kół samochodów
powypadkowych. Geometrię ustawienia kół charakteryzuje kilka wielkości.
OÅ› symetrii samochodu
- to linia przebiegająca przez środki osi przedniej i
tylnej (rys. 1).
PDF created with pdfFactory trial version
Rys. 1
Geometryczna oÅ› jazdy
- to prosta (dwusieczna) dzieląca kąt zbieżności
całkowitej kół tylnych na dwa równe kąty (rys. 1). Jeżeli osie kół przednich i
tylnych są do siebie równoległe i nie przesunięte względem siebie oraz
zbieżności połówkowe kół tylnych są takie same, to geometryczna oś jazdy
pokrywa się z osią symetrii. W przeciwnym wypadku występuje tzw.
odchylenie geometrycznej osi jazdy od osi symetrii.
Zbieżność kół
- jest wartością wskazującą na wzajemne położenie względem
siebie kół przednich lub tylnych, patrząc od przodu pojazdu. Wartości
zbieżności są dodatnie, jeżeli koła skierowane są do wewnątrz. Jeżeli koła
skierowane są na zewnątrz to wartości są ujemne, a koła określa się mianem
rozbieżnych (rys. 2). W zależności od zastosowanego przyrządu zbieżność
mierzona jest jako kąt w stopniach kątowych lub jako wartość liniowa w
milimetrach. Również od przyrządu zależy czy mierzona jest zbieżność
całkowita obu kół, czy też zbieżności połówkowe każdego z kół.
PDF created with pdfFactory trial version
Rys. 2
Zbieżność całkowita jest sumą zbieżności połówkowych kół (z zachowaniem
znaku). Prawidłowe ustawienie zbieżności lub rozbieżności zapewnia
równoległy bieg kół, gdy pojazd jest w ruchu. Nieprawidłowe ustawienie może
mieć ujemny wpływ na stabilność i kontrolowanie biegu pojazdu oraz na
zużycie ogumienia. Producenci samochodów różnie zalecają dokonywanie
pomiaru zbieżności. Jedni przy kołach ustawionych do jazdy "na wprost"
względem geometrycznej osi jazdy, inni zalecają ustawić przekładnię
mechanizmu kierowniczego w położeniu środkowym.
Kąt pochylenia koła
- to kąt zawarty pomiędzy pionem a płaszczyzną koła
(rys. 3). Jeżeli koło przy widoku pojazdu z przodu lub z tyłu jest pochylone na
zewnątrz, to pochylenie jest dodatnie. Jeżeli pochylone jest do wewnątrz,
występuje pochylenie ujemne. Tylne koła napędzane osią sztywną mają
najczęściej pochylenie równe 0°, koła prowadzone na wahaczach mają
niewielkie pochylenie ujemne. W przypadku pochylenia dodatniego koło
wywiera zwiększony nacisk na łożysko wewnętrzne piasty, a więc łożysko
zewnętrzne i nakrętka mocująca koło na czopie są odciążone. Koła o takim
pochyleniu tworzą na płaszczyźnie jezdni stożki odtaczane, powodujące
rozchodzenie się kół podczas ruchu pojazdu do przodu, co ogranicza
tendencję do drgań samowzbudnych. Koła przednie o dużym pochyleniu mają
dużą zbieżność. Działanie stożków odtaczanych, utworzonych przez koła, w
tak znaczny sposób przeciwdziała zbieżności, że przy jeździe do przodu
powoduje równoległe ustawienie kół. Małe pochylenie lub pochylenie równe
zero wiąże się przeważnie z małą lub zerową zbieżnością. Ujemne
PDF created with pdfFactory trial version
pochylenie, przy szybkiej jeździe na zakrętach, zwiększa poprzeczną
sprężystą reakcję opony, przeciwstawiającą się odśrodkowej sile
bezwładności. Pochylenie koła mierzone jest w stopniach kątowych, a koła, w
trakcie pomiaru, powinny znajdować się w położeniu do jazdy "na wprost".
Niektórzy producenci samochodów wymagają pomiaru pochylenia koła przy
jego zbieżności połówkowej równej zeru.
Rys. 3
KÄ…t pochylenia osi sworznia zwrotnicy
- to kąt zawarty pomiędzy
sworzniem zwrotnicy a prostą pionową, patrząc od przodu lub tyłu samochodu
(rys. 4). Przy nowoczesnych pojazdach ze sworzniami kulistymi
zastępującymi sworznie zwrotnicy, tworzona jest dla tego pomiaru linia
przebiegająca przez oś obrotu tych sworzni podczas skrętu. Odległość
punktów utworzonych przejściem przez płaszczyznę jezdni osi: pochylenia
koła i sworznia zwrotnicy nazywa się promieniem zataczania. Jeżeli punkt
przecięcia tych osi leży poniżej płaszczyzny jezdni, to promień zataczania
określa się jako dodatni, a jeżeli powyżej - jako ujemny. Po wjechaniu w
zakręt, pochylenie osi sworznia zwrotnicy i promień zataczania powodują
uniesienie przodu pojazdu, natomiast po przejechaniu zakrętu zwolniona
kierownica powraca do położenia wyjściowego pod wpływem ciężaru pojazdu,
działającego na przednie koła.
PDF created with pdfFactory trial version
[ Pobierz całość w formacie PDF ]