Podstawa Programowa 2012, Informacje, Podstawa Programowa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zał
ą
cznik nr 4
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
DLA GIMNAZJÓW I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH,
KTÓRYCH UKO
Ń
CZENIE UMO
ś
LIWIA UZYSKANIE
Ś
WIADECTWA
DOJRZAŁO
Ś
CI PO ZDANIU EGZAMINU MATURALNEGO
Po ukończeniu szkoły podstawowej uczeń kontynuuje kształcenie ogólne na III i IV etapie
edukacyjnym. III etap edukacyjny realizowany jest w gimnazjum, zaś IV etap edukacyjny
realizowany jest w szkole ponadgimnazjalnej.
Kształcenie ogólne na III i IV etapie edukacyjnym, choć realizowane w dwóch róŜnych szkołach,
tworzy programowo spójną całość i stanowi fundament wykształcenia, umoŜliwiający zdobycie
zróŜnicowanych kwalifikacji zawodowych, a następnie ich późniejsze doskonalenie lub
modyfikowanie, otwierając proces kształcenia się przez całe Ŝycie.
Celem kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym jest:
1)
przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad,
teorii i praktyk;
2)
zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas
wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;
3)
kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne
funkcjonowanie we współczesnym świecie.
Do najwaŜniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego
na III i IV etapie edukacyjnym naleŜą:
1)
czytanie – umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania
tekstów, w tym tekstów kultury, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju
osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w Ŝyciu społeczeństwa;
2)
myślenie matematyczne – umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w Ŝyciu
codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;
3)
myślenie naukowe – umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym
do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a takŜe formułowania wniosków
opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;
4)
umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych, zarówno
w mowie, jak i w piśmie;
5)
umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno
-komunikacyjnymi;
6)
umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;
7)
umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;
8)
umiejętność pracy zespołowej.
1
Jednym z najwaŜniejszych zadań szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest kontynuowanie
kształcenia umiejętności posługiwania się językiem polskim, w tym dbałości o wzbogacanie
zasobu słownictwa uczniów. Wypełnianie tego zadania naleŜy do obowiązków kaŜdego
nauczyciela.
WaŜnym zadaniem szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest przygotowanie uczniów do Ŝycia
w społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki do
nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z róŜnych
źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, na zajęciach z róŜnych
przedmiotów.
Realizację powyŜszych celów powinna wspomagać dobrze wyposaŜona biblioteka szkolna,
dysponująca aktualnymi zbiorami, zarówno w postaci księgozbioru, jak i w postaci zasobów
multimedialnych. Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni odwoływać się do zasobów
biblioteki szkolnej i współpracować z nauczycielami bibliotekarzami w celu wszechstronnego
przygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania
i wykorzystywania informacji.
PoniewaŜ środki społecznego przekazu odgrywają coraz większą rolę, zarówno w Ŝyciu
społecznym, jak i indywidualnym, kaŜdy nauczyciel powinien poświęcić duŜo uwagi edukacji
medialnej, czyli wychowaniu uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów.
WaŜnym celem działalności szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest skuteczne nauczanie
języków obcych. Bardzo waŜne jest dostosowanie zajęć do poziomu przygotowania ucznia, które
uzyskał na wcześniejszych etapach edukacyjnych.
Zajęcia z języków obcych nowoŜytnych prowadzone są na następujących poziomach:
1)
na III etapie edukacyjnym:
a)
na poziomie III.0 – dla początkujących,
b)
na poziomie III.1 – na podbudowie wymagań dla II etapu edukacyjnego;
2)
na IV etapie edukacyjnym:
a)
na poziomie IV.0 – dla początkujących,
b)
na poziomie IV.1 – dla kontynuujących naukę:
–
w zakresie podstawowym – na podbudowie wymagań poziomu III.0
dla III etapu edukacyjnego,
–
w zakresie rozszerzonym – na podbudowie wymagań poziomu III.1
dla III etapu edukacyjnego,
c)
na poziomie IV.2 – dla oddziałów dwujęzycznych.
Szkoła powinna teŜ poświęcić duŜo uwagi efektywności kształcenia w zakresie nauk
przyrodniczych i ścisłych – zgodnie z priorytetami Strategii Lizbońskiej. Kształcenie w tym
zakresie jest kluczowe dla rozwoju cywilizacyjnego Polski oraz Europy.
WaŜnym zadaniem szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest takŜe edukacja zdrowotna, której
celem jest rozwijanie u uczniów postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz
umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.
2
W procesie kształcenia ogólnego szkoła na III i IV etapie edukacyjnym kształtuje u uczniów
postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak:
uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek
dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista,
gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej.
W rozwoju społecznym bardzo waŜne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy
poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a takŜe postawy poszanowania dla innych
kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej
dyskryminacji.
Wiadomości i umiejętności, które uczeń zdobywa na III i IV etapie edukacyjnym opisane są,
zgodnie z ideą europejskich ram kwalifikacji, w języku efektów kształcenia
1)
. Cele kształcenia
sformułowane są w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania oraz oczekiwane umiejętności
uczniów sformułowane są w języku wymagań szczegółowych.
Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez:
1)
szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy,
obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego;
2)
program wychowawczy szkoły, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze
wychowawczym;
3)
program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego
środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym.
Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki
tworzą spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane w podstawie
programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i kaŜdego
nauczyciela.
Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane
wspomaganie rozwoju kaŜdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i moŜliwości. Nauczanie
uczniów z niepełnosprawnościami, w tym uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu
lekkim, dostosowuje się do ich moŜliwości psychofizycznych oraz tempa uczenia się.
Na III i IV etapie edukacyjnym wymaga się od uczniów takŜe wiadomości i umiejętności
zdobytych na wcześniejszych etapach edukacyjnych.
Strategia uczenia się przez całe Ŝycie wymaga umiejętności podejmowania waŜnych decyzji –
poczynając od wyboru szkoły ponadgimnazjalnej, kierunku studiów lub konkretnej specjalizacji
zawodowej, poprzez decyzje o wyborze miejsca pracy, sposobie podnoszenia oraz poszerzania
swoich kwalifikacji, aŜ do ewentualnych decyzji o zmianie zawodu.
Łącznie III i IV etap edukacyjny zapewniają wspólny i jednakowy dla wszystkich zasób wiedzy
w zakresie podstawowym. Na IV etapie edukacyjnym moŜliwe jest ponadto kształcenie w
zakresie rozszerzonym o istotnie szerszych wymaganiach w stosunku do zakresu podstawowego.
1)
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram
kwalifikacji dla uczenia się przez całe Ŝycie (2008/C111/01).
3
Na IV etapie edukacyjnym przedmioty mogą być nauczane w zakresie podstawowym lub w
zakresie rozszerzonym:
1)
tylko w zakresie podstawowym – przedmioty:
wiedza o kulturze, podstawy
przedsi
ę
biorczo
ś
ci, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpiecze
ń
stwa, wychowanie do
Ŝ
ycia w rodzinie, etyka
;
2)
w zakresie podstawowym i w zakresie rozszerzonym:
a)
j
ę
zyk polski, j
ę
zyk obcy nowo
Ŝ
ytny
na poziomie IV.1
,
matematyka,
j
ę
zyk mniejszo
ś
ci
narodowej lub etnicznej
oraz
j
ę
zyk regionalny – j
ę
zyk kaszubski;
uczeń realizuje
zakres podstawowy albo zakres rozszerzony (wymagania szczegółowe dla zakresu
rozszerzonego obejmują takŜe wszystkie wymagania szczegółowe dla zakresu
podstawowego);
b)
historia, wiedza o społecze
ń
stwie, geografia, biologia, chemia, fizyka,
informatyka;
uczeń obowiązkowo realizuje zakres podstawowy
(zakres
rozszerzony stanowi kontynuację nauczania danego przedmiotu w zakresie
podstawowym);
3)
tylko w zakresie rozszerzonym – przedmioty:
historia muzyki, historia sztuki, j
ę
zyk
łaci
ń
ski i kultura antyczna, filozofia
.
Szkoła ma obowiązek zadbać o wszechstronny rozwój kaŜdego ucznia i dlatego dla uczniów,
którzy wybierają kształcenie w zakresie rozszerzonym z przedmiotów matematyczno-
przyrodniczych przewidziany jest dodatkowo przedmiot uzupełniający
historia i społecze
ń
stwo,
który poszerza ich
wiedzę w zakresie nauk humanistycznych oraz kształtuje postawy
obywatelskie. Natomiast dla uczniów, którzy wybierają kształcenie w zakresie rozszerzonym z
przedmiotów humanistycznych przewidziany jest dodatkowo przedmiot uzupełniający
przyroda,
który poszerza ich wiedzę w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych.
Szkoła ma obowiązek przygotować uczniów do podejmowania przemyślanych decyzji, takŜe
poprzez umoŜliwianie im samodzielnego wyboru części zajęć edukacyjnych. Dlatego na III i IV
etapie edukacyjnym uczniowie mogą wybrać przedmioty uzupełniające:
1)
na III etapie edukacyjnym –
zaj
ę
cia artystyczne
oraz
zaj
ę
cia techniczne
;
2)
na IV etapie edukacyjnym –
zaj
ę
cia artystyczne
oraz
ekonomia w praktyce
.
4
Przedmioty nauczane na III i IV etapie edukacyjnym
IV etap edukacyjny
Nazwa przedmiotu
III etap edukacyjny
zakres
podstawowy
zakres
rozszerzony
Język polski
■
■
■
Języki obce nowoŜytne
■
■
■
Wiedza o kulturze
■
Muzyka
■
Historia muzyki
■
Plastyka
■
Historia sztuki
■
Język łaciński i kultura antyczna
■
Filozofia
■
Historia
■
■
■
Wiedza o społeczeństwie
■
■
■
Podstawy przedsiębiorczości
■
Geografia
■
■
■
Biologia
■
■
■
Chemia
■
■
■
Fizyka
■
■
■
Matematyka
■
■
■
Informatyka
■
■
■
Wychowanie fizyczne
■
■
Edukacja dla bezpieczeństwa
■
■
Wychowanie do Ŝycia w rodzinie
2)
■
■
Etyka
■
■
Język mniejszości narodowej lub etnicznej
3)
■
■
■
Język regionalny – język kaszubski
3)
■
■
■
2)
Sposób nauczania przedmiotu
wychowanie do
Ŝ
ycia w rodzinie
określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia
12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o Ŝyciu seksualnym
człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, Ŝycia w fazie prenatalnej oraz
metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 67, poz.
756, z 2001 r. Nr 79, poz. 845 oraz z 2002 r. Nr 121, poz. 1037).
3)
Przedmiot
j
ę
zyk mniejszo
ś
ci narodowej lub etnicznej
oraz
przedmiot
j
ę
zyk regionalny – j
ę
zyk kaszubski
jest realizowany
w szkołach (oddziałach) z nauczaniem języka mniejszości narodowych lub etnicznych oraz języka regionalnego – języka
kaszubskiego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie warunków
i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umoŜliwiających podtrzymywanie poczucia
toŜsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów naleŜących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności
posługującej się językiem regionalnym (Dz. U. Nr 214, poz. 1579).
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]