PodstawyEkotoks02, Ekotoksykologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Podstawy ekotoksykologii
Rodzaje substancji toksycznych
Mechanizmy toksyczności
Obrona przed intoksykacjÄ…, detoksykacja
Prof. dr hab. Ryszard Laskowski
Instytut Nauk o Åšrodowisku UJ
Ul. Gronostajowa 7, Kraków
pok. 2.1.2
Do czego organizmy używają pierwiastków
– przykładowe funkcje
• C, H, O, N, P, S, Si, Ca, Mg, B, Fe, Zn: budowa
tkanek i błon; szkielet, zęby, muszle
• H, Na, K, Cl, Mg, Ca, P: przesył sygnałów
nerwowych, produkcja energii metabolicznej
• Ca, Mg, P: skurcze mięśni, transport przez błony
• Zn, Ni, Fe, Mn: kwaśna kataliza (związane z
enzymami)
• Fe, Cu, Mn, Mo, Se, Co, Ni, V: kataliza reakcji
redox (zwiÄ…zane z enzymami)
Główne grupy substancji toksycznych
• Pierwiastki chemiczne
–głównie metale (np. Zn, Cu, Pb, Cd)
• Nieorganiczne związki chemiczne
– azotany (NO
3
-
) i azotyny (NO
2
-
)
– gazy (SO
2
, NO
x
,O
3
)
– detergenty (np. zeolit A, poliwęglany, nadborany
NaBO
3
╳ 4H
2
O, NaBO
3
╳ 2H
2
O
• Organiczne związki chemiczne
– pestycydy (fungicydy, herbicydy, insektycydy)
– polichlorowane bifenyle (PCB) i inne organohalogenki
– wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
(WWA)
– dioksyny i furany
Metale
• Klasyfikacja chemiczna:
– Klasa A: wiążące tlen (np. Ca, Mg, Mn)
– Klasa B: wiążące azot lub siarkę (np. Cd, Cu,
Hg)
–Przejściowe (np. Zn, Pb, Fe, Co)
• Klasyfikacja biologiczna:
– mikroelementy (np. Zn, Cu, Ni, Cr)
– ksenobiotyki (np. Pb, Hg, Cd*)
Liczba enzymów z poszczególnymi
metalami jako kofaktorami
Ca: 27
Mo: 14
Cd: 1
Ni:
5
Co: 13
K:
4
Cu: 20
Na:
1
Fe: 92
W:
2
Mg: 17
Zn: 107
Mn: 39
V:
1
[ Pobierz całość w formacie PDF ]