Polska - Kazachstan z 7 sierpnia 08 (nr 154), Gazeta Prawna i Gazeta Podatkowa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
GAZETA PRAWNA
gazetaprawna.pl
Polska - Kazachstan
■
Biznes
■
Inwestycje
■
Finanse
D
nr 154 (2276) 7 SIERPNIA 2008
AMBASADOR KAZACHSTANU DLA GP
Zachęty dla inwestorów
– We współpracy gospodar-
czej naszych krajów nie wy-
korzystuje się potencjału
w sferze inwestycyjnej. Przy-
kład spółki Petrolinvest, któ-
ra weszła na naftowy rynek
Kazachstanu, jest na razie
jednostkowy. A warto za-
uważyć, że Bank Światowy
włączył nasz kraj do listy
20 państw świata najbar-
dziej atrakcyjnych dla inwe-
stycji – mówi Aleksiej Wołkow, ambasador
Republiki Kazachstanu w Polsce.
strona D2
KONDYCJA GOSPODARKI
Dobre perspektywy,
chwilowe kłopoty
Kazachstanu w I połowie 2008 r. To wy-
raźnie mniej niż w ostatnich latach. Gospo-
darka Kazachstanu ma dobre perspektywy,
ale chwilowo boryka się z konsekwencjami
kryzysu płynności banków.
KAZACHSTAN – SZANSE POLSKIEGO BIZNESU
Kraj otwiera się na świat,
czy potrafimy to wykorzystać
strony D2–D3
OPINIE PRZEDSIĘBIORCÓW
Trzeba dotrzeć
do profesjonalistów
dego wyrobu, a kryzys budownictwa
zaostrzył konkurencję. Wszyscy przedsię-
biorcy powinni dobrze przemyśleć swoją
strategię obecności na tym rynku.
strona D5
Kazachstan często kojarzy się z bezkresnym stepem, surowym klimatem,
krajem przymusowego osiedlenia zesłańców czasów stalinowskich,
w tym Polaków, którym trzeba teraz pomóc. Mnogość luksusowych
samochodów na ulicach miast, nowoczesne obwodnice, z rozmachem
budowana nowa stolica kraju Astana są u nas raczej nieznanym obliczem
tego szybko rozwijającego się środkowoazjatyckiego kraju.
KRZYSZTOF BIEŃ
krzysztof.bien@infor.pl
W
iedzę o Kazachstanie
w tym i polskich uczelniach, po to
by zdobyć lepszą pozycję we wła-
snym kraju.
Bliższe kontakty utrudnia brak
dobrej komunikacji między Polską
a Kazachstanem. Podróż pocią-
giem trwa cztery dni. Nikt dziś,
nawet turyści nie mają tyle wolne-
go czasu. Z Kazachstanem nie ma
także bezpośrednich połączeń lot-
niczych, co czyni ten kraj bardzo
odległym także dla biznesu. – Aby
tu przylecieć, tracę cały dzień –
mówi Leszek Busłowicz z Seleny,
firmy sprzedającej w Kazachstanie
materiały wykończeniowe dla bu-
downictwa. – Trzeba najpierw le-
cieć do Frankfurtu albo do Istam-
bułu. Wystarczy, że gdzieś się
spóźnię i tracę nawet dwa dni
w jedną stronę. W biznesie trudno
sobie pozwolić na taki luksus.
Kazachstan to tymczasem kraj
ogromnych możliwości inwesty-
cyjnych. Chce rozwijać niedoro-
zwinięte przetwórstwo rodzimych
surowców. Nie tylko mineralnych,
także rolnych, ma bowiem ich
znaczącą nadwyżkę. Inwestycjom
sprzyjają niskie podatki, które
w przypadku bardziej przetworzo-
nej produkcji mają być jeszcze bar-
dziej obniżone (CIT do 11 proc.).
Zmartwieniem jest jedynie prze-
grzanie koniunktury w budownic-
twie i związane z tym kłopoty
z płynnością wielu firm i banków.
Finansowym zabezpieczeniem są
jednak bogate złoża ropy nafto-
wej. Dzięki ropie Kazachstan po-
wraca już na ścieżkę szybszego
wzrostu gospodarczego. – W la-
tach 2008–2010 tempo wzrostu
gospodarczego wyniesie w Ka-
zachstanie 5 – 6 proc. – ocenia
Siergiej Szatałow, przedstawiciel
Banku Światowego w Astanie.
Polska i polscy przedsiębiorcy
nie wykorzystują, tak jak wiele in-
nych krajów, biznesowej szansy ja-
ką jest szybki rozwój Kazachsta-
nu, ani obecności na miejscu licz-
nej wciąż jeszcze Polonii. Nasze
obroty handlowe z tym krajem
ostatnio dynamicznie rosną (w
2007 roku miały wartość 800 mln
dol. wobec 394 mln dol. pięć lat
wcześniej), ale liczba polskich
firm obecnych w Kazachstanie jest
wciąż mała. – Jest tu ich około set-
ki – informuje radca Zbigniew
Świerczyński z ambasady RP w Ał-
maty. Firmy reprezentują różne
branże, wiele z nich związanych
jest z budownictwem, które aku-
rat teraz przeżywa tam niestety
kryzys. Niektóre firmy nawet się
wycofują z kazachskiego rynku.
Jaka recepta na dobry biznes
w Kazachstanie? Kraj, który roz-
wija się w tempie 6 i więcej pro-
cent rocznie i który większość
przetworzonych dóbr dziś impor-
tuje, a na dodatek ma ropę, musi –
na dłuższą metę – być dobrym
miejscem do inwestowania. Głów-
ną barierą jest jednak brak wiedzy,
że jest takie – nawet dosyć spore –
miejsce na mapie świata.
■
STRATEGIA DLA INWESTORÓW
Pod kontrolą skarbu
państwa
trudno u nas samemu
zweryfikować. Każde-
go roku Kazachstan odwiedza,
przede wszystkim w celach bizne-
sowych, tylko około 50 tysięcy Po-
laków. Do Polski przyjeżdża mniej
więcej tyle samo mieszkańców
Kazachstanu, ale są to bardzo róż-
ne odwiedziny. Kazachstańscy Po-
lacy, których pozycja materialna
i społeczna jest często niska, naj-
chętniej by się na stałe przenieśli
do Polski. I liczą na jej pomoc. Et-
niczni Kazachowie myślą raczej
o studiowaniu na europejskich,
Z
godnie z narodową strategią rozwoju
Kazachstanu do 2015 roku zagranicz-
nych inwestorów mają na rynek wprowa-
dzać m.in. lokalni partnerzy pod kontrolą
skarbu państwa.
strony D6–D7
RYNEK KAPITAŁOWY
120 spółek na giełdzie
to dopiero początek
swoje możliwości wydobywcze
i przetwórcze. Kraj ma ambicje stać się
również centrum finansowym środko-
wej Azji. Do realizacji tego zadania
w 2007 roku zostało powołane Regio-
nalne Centrum Finansowe Miasto Ałma-
ty (RFCA).
POLSKIE FIRMY W KAZACHSTANIE
Polskie firmy obecne na rynku kazachstańskim reprezentują głównie budow-
nictwo – np. Ulma dostarcza szalunki budowlane, Eljako-AL specjalizuje się
w budowie lekkich ścian osłonowych, wykonywaniu elewacji, a Śnieżka czy
Selena dostarczają materiały budowlane. Z kolei w sektorze robót wiertni-
czych już dziesięć lat działa spółka Poszukiwania Nafty i Gazu Kraków. Na
miejscu są też producenci wyrobów z tworzyw sztucznych (m.in. dla teleko-
munikacji), nakrętek do butelek, a także dystrybutorzy urządzeń dla przemy-
słu wydobywczego, mebli, leków czy wyposażenia mieszkań.
strona D6
KM
Partnerzy dodatku: Ambasada Kazachstanu
T
ylko o 5,1 proc. wzrósł produkt krajowy
W
Kazachstanie nie sprzeda się już każ-
K
azachstan chce rozwijać nie tylko
D2
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
Kazachstan – Polska
CZWARTEK
7 SIERPNIA
2008
| nr 154
i
GWARANCJE DLA INWESTORÓW
Warto wiedzieć
KAZACHSTAN W OCENIE MIĘDZYNARODOWYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH
Dobre perspektywy gospodarki
W kazachstańskiej specjalnej ustawie o inwesty-
cjach zapisano:
■
gwarancje od zmiany ustawodawstwa,
Tylko o 5,1 proc. wzrósł produkt krajowy Kazachstanu w I połowie
2008 r. To wyraźnie mniej niż w ostatnich latach. Gospodarka
Kazachstanu ma dobre perspektywy, ale chwilowo boryka się
z konsekwencjami kryzysu płynności banków. Dotknął on przede
wszystkim miejscowe budownictwo.
cji państwa, które m.in. wykupuje
niedokończone bądź niesprzeda-
ne mieszkania.
Minusem jest także wzrost in-
flacji. We wszystkich krajach
WNP inflacja jest wysoka jak na
standardy np. Europy, ale Kazach-
stan zanotował szczególnie duży
wzrost cen. Średnioroczny wzrost
cen wyniósł w 2007 roku aż 18,8
proc., według danych Economist
Intelligence Unit. Szczególnie
zdrożały produkty rolne i żyw-
ność. Kazachstan jest samowy-
starczalny, jeśli chodzi o zboża,
ale gwałtowny wzrost popytu
z zagranicy podniósł w II połowie
2007 r. cenę pszenicy aż o 67 proc.
W reakcji na wzrost cen Kazach-
stan powiększył w tym roku areał
uprawy zbóż, od kwietnia wpro-
wadził także (do września) zakaz
ich eksportu, co zmniejszyło ci-
śnienie inflacyjne na rynku we-
wnętrznym. Obecnie inflacja
kształtuje się mniej więcej na po-
ziomie 10 proc.
■
gwarancje od nacjonalizacji majątku,
■
gwarancje od bezprawnych działań organów
państwowych i osób urzędowych,
Korzystne prognozy makro
Makroekonomiczne prognozy
międzynarodowych instytucji fi-
nansowych na najbliższe miesią-
ce są korzystne. Eksperci MFW
spodziewają się, że po tegorocz-
nym zwolnieniu do 5 proc.
w przyszłym roku tempo wzrostu
gospodarczego Kazachstanu
wzrośnie ponownie powyżej
6 proc. Inflacja powinna spaść
z końcem 2008 roku poniżej 10
proc. Spodziewany jest spadek
deficytu obrotów bieżących. Ban-
ki kazachstańskie nadal mogą
jednak mieć kłopoty z płynnością,
spowodowane trudnościami z po-
zyskiwaniem kapitałów z między-
odszkodowania i wyrównanie strat dla inwe-
storów zagranicznych,
■
gwarancje wywozu wypracowanych środków
finansowych,
KRZYSZTOF BIEŃ
krzysztof.bien@infor.pl
W
edle międzynarodo-
tym bardziej że Kazachstan bar-
dzo łaknie inwestycji, zwłaszcza
we wszelakie przetwórstwo
wszystkiego tego, w co miejsco-
wa ziemia obrodziła.
■
jawność aktów prawnych dotyczących inwesto-
rów zagranicznych,
wych standardów go-
spodarka Kazachsta-
nu jest już gospodarką rynkową.
W rękach państwa, a ściślej pań-
stwowego funduszu Samruk
(wzorowanym na znanym
w świecie międzynarodowych fi-
nansów singapurskim funduszu
Temasek) skupione są kluczowe
firmy sektora naftowego, m.in.
KazMunaiGaz. Większość innych
firm, nie tylko sektora MSP, to fir-
my prywatne lub sprywatyzowa-
ne. Kazachstan ma lepiej zrówno-
ważone finanse publiczne niż nie-
jeden kraj europejski, mały dług
publiczny, powiększa rezerwy wa-
lutowe, których część gromadzi
na koncie specjalnego funduszu –
na wzór Norwegii. Trafiają tam
nadwyżki wpływów z eksportu ro-
py naftowej. Eksport Kazachstanu
sięga 65 mld dol. rocznie, import
dochodzi do 44 mld dol.
Plusów jest bardzo wiele. Po-
nad 100 firm notowanych jest na
giełdzie, miejscowej i w Londy-
nie. Waluta – tenge – jest wymie-
nialna, w obie strony. Na tle są-
siednich krajów środkowej Azji
Kazachstan wyróżnia się wielko-
ścią i dojrzałością rynku. Można
w nim bezpiecznie inwestować,
■
gwarancje ochrony przed nieuzasadnionymi
kontrolami ze strony organów państwowych.
Przegrzanie w budownictwie
Są jednak i minusy. Kazachstan
mocno ucierpiał – zwracają uwa-
gę autorzy najnowszego, z końca
kwietnia 2008 r., raportu Między-
narodowego Funduszu Waluto-
wego (MFW) – w związku z kry-
zysem na światowym rynku kre-
dytów hipotecznych. Kazachstan
przeżywał w ostatnich latach istny
boom budowlany, związany nie
tylko z powstawaniem nowych
obiektów w nowej stolicy, Astanie.
Placami budów stały się także sta-
ra stolica Ałmaty, a także kaspij-
skie porty Atyrau i Aktau. Dziś są
to często place niedokończonych
budów. Inwestycje te finansowa-
ne były bowiem głównie z kredy-
tów zaciąganych przez miejscowe
banki na międzynarodowych ryn-
kach finansowych. Kryzys na
amerykańskim rynku hipotecz-
nym rykoszetem uderzył w Ka-
zachstan. Przeciął w II połowie
2007 r. dopływ nowych funduszy.
Kazachstańskie budownictwo
utraciło płynność, wielu miejsco-
wych deweloperów zbankrutowa-
ło. Dziś sytuacja zaczyna się po-
prawiać, głównie dzięki interwen-
SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE
Dla rozwoju kraju i przyciągnięcia zagranicznych
inwestorów w Kazachstanie działają specjalne
strefy ekonomiczne. Tych stref przybywa. Na uwa-
gę zasługują m.in.:
■
Astana–Nowe Miasto
– strefa stworzona
w obrębie nowej stolicy Kazachstanu. Powstała
głównie dla zbudowania tam centrum dla ad-
ministracji rządowej, ale rozwija się nadal, słu-
żąc także potrzebom mieszkańców. W strefie tej
przede wszystkim rozwijano budownictwo,
ostatnio przybywa tam także zakładów produk-
cyjnych z innych branż.
■
Szymkient
(na południu kraju) – strefa stawia
na przemysł tekstylny, głównie przeróbkę ba-
wełny. To jest pole dla polskich przedsiębior-
ców – dostawców maszyn dla tkalni, linii tech-
nologicznych, przędzy – zachęca dyrektor
Askar Arynow
z Komitetu ds. Inwestycji przy
Ministerstwie Przemysłu i Handlu w Astanie.
GOSPODARKA W LICZBACH
2007 r.
2008 r.*
2009 r.*
Produkt krajowy (mld USD)
103,8
137,3
166,2
Wzrost PKB rocznie (proc.)
8,5
6,2
7,5
PKB na głowę (parytet siły
nabywczej) (USD)
10 780
11 627
12 650
Inflacja (proc.)
18,8
13,4
8,8
Bezrobocie (proc.)
7,3
6,9
6,8
Rezerwy walutowe (mld USD)
17,6
24,2
30,3
■
Ałmaty
(poprzednia stolica Kazachstanu) –
trwa budowa obiektów parku technologiczne-
go, cel – rozwój IT.
Eksport (mld USD)
48,5
65,1
75,3
Import (mld USD)
33,2
43,9
53,5
■
Atyrau
(na zachodzie kraju) – w przygotowa-
niach, cel – rozwój branży petrochemicznej. Jest
tam duży ośrodek przeróbki ropy naftowej, ist-
nieje ponadto Port Morski Aktau nad Morzem
Kaspijskim, największy w kraju.
* przewidywania
Źródło: Economist Intelligence Unit
■
Burabaj
(200 km od Astany) – w przygotowa-
niach, cel – rozwój turystyki. Do atrakcji ma na-
leżeć agroturystyka. Ten rejon jest nazywany ka-
zachstańską Szwajcarią, gdzie w środku stepu
są góry porośnięte lasem, a pośród nich jeziora.
TRZY PYTANIA DO...
ALEKSIEJA WOŁKOWA
ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Republiki Kazachstanu w Rzeczypospolitej Polskiej
Na jakie inwestycje liczy Kazachstan
Opodatkowanie w strefach
W SSE stosuje się różnego rodzaju preferencje, np.
zwolnienia celne i podatkowe. Ważniejsze to:
■
zwolnienie od korporacyjnego podatku docho-
dowego,
■
opodatkowanie według zerowej stawki przy
wyliczeniu ziemskiego podatku,
■
Jak pan ocenia obecne polsko-ka-
zachstańskie relacje ekonomiczne?
– Współpraca handlowo-gospodar-
cza między Kazachstanem a Polską
rozwija się dynamicznie. Według da-
nych GUS w 2007 roku wielkość dwu-
stronnych obrotów handlowych wy-
niosła ponad 884 mln dol., wzrastając
w stosunku do roku poprzedniego
o 38 proc. Wynik ten został osiągnięty
dzięki 45-proc. wzrostowi polskiego
eksportu do Kazachstanu i 35-proc.
wzrostowi kazachstańskiego eksportu
do Polski. Pewne zaniepokojenie wy-
wołuje 15-proc. spadek polskiego eks-
portu do Kazachstanu w pierwszych
czterech miesiącach 2008 roku. Na-
szym zdaniem to może być związane
z nadmiernym wzmocnieniem kursu
złotego w odniesieniu do amerykań-
skiego dolara i euro, co doprowadza
do tego, że polskie towary i usługi sta-
ją się zbyt drogie po przekonwertowa-
niu ich wartości ze złotówek na ame-
rykańską albo europejską walutę. To,
swoją drogą, prowadzi do obniżenia
pozycji konkurencyjnej polskich eks-
porterów na rynkach międzynaro-
dowych, w tym również kazach-
stańskim.
■
Jakie widzi pan bariery w naszych
wzajemnych obrotach, inwestycjach,
jak je przezwyciężyć?
– We współpracy gospodarczej na-
szych krajów nie wykorzystuje się po-
tencjału w sferze inwestycyjnej. Przy-
kład spółki Petrolinvest, która weszła
na naftowy rynek Kazachstanu, jest
na razie jednostkowy. A warto za-
uważyć, że Bank Światowy włączył
nasz kraj do listy 20 państw świata
najbardziej atrakcyjnych dla inwesty-
cji. Po uzyskaniu niepodległości Ka-
zachstan przyciągnął inwestycje za-
graniczne o wartości około 100 mld
dol., co stanowi 80 proc. inwestycji
w Azji Centralnej. W ostatnich latach
nasz kraj sam zaczyna być aktywnym
inwestorem w innych państwach. Ka-
zachstan zainwestował w innych kra-
jach 4,5 mld dol.
Moim zdaniem bariery w rozwoju
kazachstańsko-polskich inwestycji
można i trzeba pokonać poprzez ak-
tywniejszą wymianę informacjami,
które mogłyby być pożyteczne dla po-
tencjalnych inwestorów, na przykład
o planach prywatyzacyjnych przedsię-
biorstw z udziałem skarbu państwa.
Ważne znaczenie także ma otwartość
i gotowość obu stron, w tym organów
państwowych, aby przyjąć u siebie in-
westycje z partnerskiego kraju.
Ważne są także kontakty osobiste.
Dlatego nasza ambasada wspiera
wzajemne misje gospodarcze i dzien-
nikarskie, udział przedsiębiorców
w wystawach i targach.
■
W jakich dziedzinach możliwa była-
by bliższa współpraca polskiego i ka-
zachstańskiego biznesu?
Witamy każdą inicjatywę przed-
siębiorców z Polski i Kazachstanu,
zwłaszcza te, które sprzyjają dywer-
syfikacji naszej gospodarki, tzn.
odejścia od jej surowcowego ukie-
runkowania, m.in. w szeroko pojmo-
wanej produkcji przemysłowej, pe-
trochemii, przetwórstwie rolnym,
biotechnologii, przemyśle farmaceu-
tycznym, sferze IT – technologii, tu-
rystyce, sferze usług itd. Kazachstan
dąży do tego, aby dostarczać na ryn-
ki światowe nie tylko surowce, lecz
również gotowe produkty z wysoką
wartością dodaną.
Uwzględniając to, firmy z Polski
mają największe szanse rozwinąć po-
myślną działalność na rynku Kazach-
stanu w takich sektorach, jak budow-
nictwo, przemysł spożywczy, petro-
chemia, górnictwo. Przykładem po-
myślnej pracy na kazachstańskim
rynku mogą być firma Poszukiwania
Nafty i Gazu Kraków wykonująca
wiele kontraktów w zakresie prac
geologicznych i wiertniczych dla
przedsiębiorstw z Kazachstanu i kon-
cernów międzynarodowych. Duży
potencjał współpracy dwustronnej
kryje w sobie petrochemia. Takie pol-
skie koncerny narodowe, jak Orlen
i Lotos, posiadają wielkie doświad-
czenie w zakresie przetwórstwa ropy
naftowej i wytwarzania produktów
naftowych. Istnieje możliwość nawią-
zania partnerstwa biznesowego mię-
dzy Kazachstanem a Polską w tej sfe-
rze poprzez utworzenie w naszym
kraju wspólnych przedsiębiorstw –
rafinerii przetwarzających ropę i gaz
lub zakładów produkujących wyroby
chemiczne. Jesteśmy gotowi rozpa-
trzyć każdą propozycję polskiej stro-
ny w tym zakresie.
■
stawka 0 proc. od średniorocznej wartości
obiektów opodatkowania przy wyliczeniu po-
datku majątkowego,
■
zwolnienie z VAT towarów i usług wykorzysty-
wanych na potrzeby działalności prowadzo-
nych w SSE, a także materiałów budowlanych
oraz robót budowlano-montażowych przy
obiektach biurowych, budynkach przemysło-
wych, magazynach, przeznaczonych dla reali-
zacji celów utworzenia SSE.
WSPARCIE KOMITETU DS. INWESTYCJI
Z pomysłem na biznes można udać się do Komite-
tu ds. Inwestycji przy Ministerstwie Przemysłu
i Handlu w Astanie. Inwestorzy mogą tam się
zgłaszać bezpośrednio.
30 dni na decyzję
– Przyjmujemy wnioski, analizujemy je, pomaga-
my w przygotowaniu odpowiednich dokumen-
tów – informuje dyrektor
Askar Arynow
z Komi-
tetu. Procedura rozpatrywania wniosku trwa
zwykle 30 dni. Jakie polskie firmy mają najwięk-
sze szanse? – Interesuje nas przemysł lekki, każ-
de przetwórstwo, ale mile widziany jest każdy in-
westor z Polski, ze wszystkich sektorów. Chcieli-
byśmy, aby w Kazachstanie pojawiła się jak naj-
lepsza polska produkcja. To jest dla niej dobre
miejsce, ponieważ wykorzystując położenie geo-
polityczne naszego kraju, sąsiedztwo Chin, Rosji
i krajów Azji Środkowej, polski kapitał może
wyjść na kolejne rynki – zachęca Arynov Askar.
Adres
Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Transport To-
wer, Kabanbai batyr ave., Astana 010000
Tel. +7 (7172) 24-16-42, www.mit.kz
IWA
Rozmawiał
KRZYSZTOF BIEŃ
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
■
■
CZWARTEK
7 SIERPNIA
2008
| nr 154
Kazachstan – Polska
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
D3
mimo chwilowych kłopotów
i
IZBA GOSPODARCZA ATAMEKEN
Warto wiedzieć
narodowego rynku finansowego.
MFW rekomenduje w związku
z tym kazachstańskim bankom
wzmocnienie nadzoru nad udzie-
lonymi kredytami. Zwraca także
uwagę na potrzebę stabilizacji
cen na rynku wewnętrznym.
dytu, aczkolwiek trwający od roku
kryzys płatności może tę informa-
cję weryfikować in minus.
Kazachstan jest także przyjaź-
niejszym niż Polska krajem, jeśli
chodzi o podatki. Łączny poziom
opodatkowania (wszystkie podat-
ki i opłaty) przedsiębiorstw Bank
Światowy ocenia w Kazachstanie
na poziomie 36,7 proc., podczas
gdy w Polsce na poziomie 38,4
proc. Istotniejsze z punktu widze-
nia prowadzenia biznesu jest to, że
przedsiębiorcy działający w Ka-
zachstanie mają obowiązek zapła-
cenia dziewięć rodzajów podatków
i składek, podczas gdy w Polsce
Bank Światowy naliczył w sumie aż
41 procedur podatkowych. Jeśli
chodzi o podatki, ważna dla bizne-
su jest zapowiedź obniżenia ich je-
sienią dla przedsiębiorstw zajmu-
jących się przetwórstwem surow-
ców. Stawki podatków od ich wy-
dobycia mają ulec zwiększeniu.
W klasyfikacji Banku Świato-
wego Kazachstan zdecydowanie
najgorzej wypada, jeśli chodzi
o procedury eksportowe (178
miejsce na 178 krajów) i w proce-
durach związanych z uzyskiwa-
niem licencji. Te ostatnie trwają
przeciętnie 231 dni. Potwierdza
to ugruntowane wśród przedsię-
biorców zdanie, że Kazachstan
jest wprawdzie krajem rynko-
wym, ale w którym bardzo wiele
zależy od woli urzędnika. W in-
deksie percepcji korupcji Trans-
parency International Kazach-
stan sytuuje się dopiero na 111
miejscu w świecie (Polska jest na
miejscu 61).
■
OPINIA
Do Izby Gospodarczej Kazachstanu Atameken na-
leży około 80 proc. przedsiębiorstw, które działa-
ją w Kazachstanie. 70 proc. wszystkich podmio-
tów gospodarczych na tym rynku to małe i śred-
nie firmy zatrudniające do 50 osób.
SERGIEJ SZATAŁOW
odpowiedzialny w Banku Światowym za Kazachstan, Astana
Kazachstan sobie poradzi
■
Kiedy gospodarka Kazachstanu powróci na ścieżkę szybkie-
go wzrostu? W jakich warunkach będzie to możliwe?
– W latach 2001-2006 tempo wzrostu w Kazachstanie wynosiło śred-
nio 10,4 proc. rocznie, ale w połowie 2007 roku wyraźnie zmalało. We-
dług obecnych przewidywań Banku w latach 2008-2010 będzie się
ono kształtować w granicach 5-6 proc. rocznie. Później możliwe jest
znaczne przyspieszenie wzrostu, bo rozpocznie się eksploatacja ogrom-
nego pola naftowego Kashgan, co umożliwi podwojenie produkcji ro-
py. Trzeba koniecznie podkreślić, że ten dwucyfrowy wzrost w ostat-
nich latach koncentrował się w paru sektorach. Po pierwsze, wynikał
ze wzrostu wydobycia ropy i jej rosnących cen. Ostatnio, w latach
2005-2007, prawie w połowie był on efektem sytuacji w budownic-
twie, nieruchomościach i usługach finansowych. Boom w nieruchomo-
ściach napędzało zapożyczanie się po uszy za granicą: relacja prywat-
nego długu zagranicznego do PKB skoczyła w 2007 roku do 92 proc.,
a portfel kredytowy banków pogorszył się. W tym okresie nie doszło do
dywersyfikacji gospodarki: przemysł przetwórczy rozwijał się wolniej
niż inne działy, a cała gospodarka w coraz większym stopniu nastawia-
ła się na wydobycie węglowodorów i górnictwo metali.
Kazachstan generalnie całkiem dobrze poradził sobie z występującymi
w zeszłym roku wstrząsami płynności. W I kwartale 2008 r. w bilansie
rozrachunków bieżących pojawiła się nadwyżka, tempo wzrostu go-
spodarczego – 6 proc. – przekroczyło oczekiwania, rezerwy walutowe
są obecnie imponujące, aż 47 mld dol., a publiczny dług zagraniczny
odpowiada zaledwie 2 proc. PKB. To znacznie wzmocniło wiarygod-
ność miejscowej waluty, tenge. Te oznaki krótkoterminowej poprawy
sytuacji związane są głównie ze znacznym wzrostem produkcji ropy i fi-
nansowanymi przez rząd przedsięwzięciami inwestycyjnymi, przede
wszystkim budową rurociągów. Jednak w przemyśle przetwórczym na-
dal utrzymują się tendencje spadkowe, a w innych sektorach gospo-
darki tempo wzrostu też jest wciąż słabe. Inflacja ciągle utrzymuje się
na znacznym poziomie, na co wpływają ceny energii i żywności.
Gdyby utrzymało się ostrożne podejście w polityce fiskalnej, podob-
nie jak wykazywane dziś dążenie do lepszego zarządzania, warunki
do wzrostu na wysokim poziomie mogą powrócić szybciej. Jeśli ten
scenariusz się sprawdzi, wzrost będzie nie tylko szybszy, ale będzie
miał też szersze podstawy. Kazachstan dysponuje na przykład wspa-
niałymi wręcz możliwościami rozwoju agrobiznesu. Już w 2007 roku
stał się piątym w świecie eksporterem zbóż; przy odpowiedniej poli-
tyce eksport rolny może rosnąć jeszcze szybciej niż dotychczas.
Jak powiedział GP
Bołat Utep-
bajew
, prezes Krajowej Izby Go-
spodarczej Kazachstanu Atame-
ken, stowarzyszone w niej firmy
reprezentują praktycznie
wszystkie gałęzie gospodarki.
Izba ma też filie we wszystkich
regionach i dużych miastach Ka-
zachstanu.
Ponadto powiedział, że:
■
Dobre warunki działania biznesu
Pod wieloma względami wa-
runki działania przedsiębiorców
są w Kazachstanie korzystniejsze
niż w Polsce. W rankingu Doing
Business 2008, dorocznej publika-
cji Banku Światowego o zasadach
prowadzenia biznesu, Kazachstan
zajmuje (dane na czerwiec
2007 r.) 71 miejsce, podczas gdy
Polska ma miejsce 74. Raport kla-
syfikuje 178 państw od Afganista-
nu po Zimbabwe. Kazachstan naj-
lepiej też wypada pod tym wzglę-
dem wśród krajów WNP, zdecydo-
wanie lepiej od Rosji i Ukrainy.
Raport Banku Światowego
dzieli warunki działania biznesu
na dziesięć kategorii odnoszących
się m.in. do zakładania firm, uzy-
skiwania pozwoleń, zatrudniania
pracowników, rejestracji nieru-
chomości, opodatkowania, zawie-
rania kontraktów, procedur han-
dlowych, a także zamykania firm.
W porównaniu z Polską w Ka-
zachstanie o wiele łatwiejsze jest za-
kładanie przedsiębiorstw. Wyma-
ganych jest wypełnienie ośmiu pro-
cedur (w Polsce dziesięciu), co trwa
średnio 21 dni (w Polsce 31). Niższe
są także koszty uruchomienia firmy.
O wiele prostsze niż w Polsce jest
także zatrudnianie pracowników.
Łatwiejsze jest także uzyskanie kre-
Mamy również przedstawicieli w parlamencie
i przy rządzie. Jesteśmy akredytowani we
wszystkich związkach branżowych. Konsultuje-
my wszystkie ustawy, które mają znaczenie dla
biznesu. Przedstawiamy także własne projekty.
Należą do nas zarówno firmy, jak i branżowe
stowarzyszenia, które również wspieraliśmy
przy forsowaniu zmian istotnych dla konkret-
nych sektorów. Mamy dyrektorów we władzach
największych korporacji państwowych: Saryar-
ka, Kazyna, Samruk.
■
Przynależność do Izby jest dobrowolna. Firmy
członkowskie nie mają nawet obowiązku opła-
cania stałych składek członkowskich. Sponsoru-
ją Izbę dobrowolnie. W tej kwestii bardzo nas
wspomagają największe przedsiębiorstwa.
■
Wśród członków są zagraniczne przedsiębior-
stwa. Do Izby należą firmy, których większościo-
wymi udziałowcami są inwestorzy z Francji, Ja-
ponii. Francuzi działają w sektorze rolnym. Ja-
pończycy reprezentują związek ponad 300 pod-
miotów japońsko-kazachstańskich z różnych
branż – od rolnictwa, po motoryzację i usługi. Je-
śli znajdziemy wspólny mianownik także z pol-
skim biznesem, będziemy bardzo zadowoleni.
■
Działalność Izby przynosi przedsiębiorcom
określone korzyści. Przede wszystkim walczymy
z barierami administracyjnymi, których nie braku-
je. Działamy zarówno na rzecz dużych firm, jak
i początkujących spółek. Firma, otwierając działal-
ność, musiała spełnić tzw. warunki techniczne,
aby uzyskać dostęp do energii elektrycznej. To się
wiązało z wpłaceniem wadium, które mogło być
tak wysokie, że nie wystarczało środków już na
nic innego. Udało nam się uzyskać znaczne ulgi
dla mniejszych firm w tym zakresie – najpierw
w Ałmaty, a następnie, po uzgodnieniu z premie-
rem, na terenie całego kraju. Staramy się też
zmniejszyć liczbę różnorakich kontroli w firmach.
Było ich tak wiele i tak często, że firmy skarżyły
się, że nie mogą się zajmować już niczym więcej.
Wywalczyliśmy zakaz prowadzenia kontroli
w small biznesie do 2009 roku. Tylko w przypad-
ku podejrzenia o jawne naruszenie prawa wolno
organom kontrolnym wkroczyć do firmy.
■
Nie wszystkie sprawy udało się jednak
rozwiązać. Jednym z głównych problemów pro-
wadzenia biznesu jest obowiązek posiadania
ogromnej liczby pozwoleń, zezwoleń, licencji
na działalność gospodarczą. Dzięki naszym sta-
raniom udało się zmniejszyć liczbę wymaga-
nych dokumentów tego typu o 60 proc., ale na-
dal walczymy o dalsze ograniczanie.
Bołat Utepbajew jest właścicielem kilku centrów
handlowych wAłmaty, ma gospodarstwo rolne
na południu Kazachstanu. Prowadzi też firmę
wynajmującą sprzęt budowlany oraz maszyny
rolnicze.
KM
Adres Izby
010000, Astana, 37 Kabanbai ave
tel. 8(7172) 28-75-20
e-mail: chamber_atameken@mail.ru
KONCESJE
Rodzaje działalności podlegające obowiązkowe-
mu koncesjonowaniu dzielą się na cztery podsta-
wowe rodzaje związane z:
■
obiektami niebezpiecznymi (lub) mającymi
szczególnie znaczenie państwowe,
■
obsługą obywateli i osób prawnych,
■
działalnością finansową,
obrotem dewizowym.
Koncesje są wydawane przez organy państwowe
(ministerstwa, agencje rządowe) na określoną
działalność.
■
D4
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
Kazachstan – Polska
CZWARTEK
7 SIERPNIA
2008
| nr 154
i
PRZETARGI
Warto wiedzieć
Rozmawiamy z radcą ZBIGNIEWEM ŚWIERCZYŃSKIM, kierownikiem Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Ałmaty
Przystanek Kazachstan
Na rynek kazachstański coraz
aktywniej wchodzą kraje
zachodnie. Ale prawdziwa
konkurencja tkwi w tamtejszych
mieszkańcach. Za granicą uczą się
zawodu, potem u siebie produkują
towary niemal takie jak wcześniej
sprowadzane, np. z Polski.
A jak oni postrzegają naszych
przedsiębiorców, czy na coś na-
rzekają?
– Nie mogę tego uogólnić, ale
czasami narzekają, że obiecujemy,
a potem nie wywiązujemy się z da-
nego słowa, podpisujemy kontrak-
ty, w których jest mowa o nowej li-
nii, a wysyłamy używaną. Niektó-
rym przedsiębiorcom – jak widać –
wydaje się, że tu można wszystko
sprzedać. Nie – Kazachstan jest za-
interesowany nowoczesnymi tech-
nologiami, dążąc do takiego eta-
pu rozwoju, w którym nie będzie
postrzegany jako kraj eksportujący
wyłącznie surowiec, ale wprost
odwrotnie – produkt przetworzo-
ny. O atrakcyjności Kazachstanu,
w tym możliwościach inwestowa-
nia, świadczyć może rosnący na-
pływ firm zachodnich.
■
Kto jest taki aktywny?
– Firmy z Włoch, Anglii, Nie-
miec, Francji, a także Hiszpanii.
Na Zachodzie wyczerpują się moż-
liwości, a tu są perspektywy. Ka-
zachstan to bezdyskusyjny lider
centralnej Azji i graniczy z kraja-
mi, które stanowią kolejny duży
rynek zbytu. Warto tu robić biznes
– póki nisze są jeszcze wolne. Przy-
kład? W 2007 roku eksport mebli
z Polski zmniejszył się o 16 proc.,
bo coraz więcej jest ich produko-
wanych w Kazachstanie. Kazacho-
wie wprost stwierdzają: tej pro-
dukcji nauczyli nas Polacy, ale nie
byli zainteresowani wspólną dzia-
łalnością na naszej ziemi, więc ku-
pujemy w Polsce surowce, m.in.
okucia oraz płyty, i produkujemy
sami. W każdym razie polityka
rządu daje gwarancje spokojnego
inwestowania, a system bankowy
funkcjonuje na poziomie świato-
wym, co ułatwia i transakcje finan-
sowe, i komunikowanie się w bie-
żących sprawach.
■
Żeby jeszcze można było szyb-
ko dojechać...
– To poważny problem. Była na-
dzieja, że kiedy będą połączenia
lotnicze Warszawa–Pekin, to
z międzylądowaniem w Kazach-
stanie. Niestety, nic z tego nie wy-
szło. Na optymalnie najkrótszą po-
dróż lotniczą trzeba dziś poświę-
cić cały dzień – wylecieć z Warsza-
wy ok. 8 rano, a na miejscu być ok.
23 czasu lokalnego. Zachodnie li-
nie lotnicze zdają sobie sprawę,
jak potężny oręż dla swojego biz-
nesu posiadają dzięki swoim rej-
som. Uważam jednak, że w XXI
wieku należy poszukiwać innych
możliwości połączeń lotniczych
między Polską a Kazachstanem,
może wspólnie z ukraińskimi part-
nerami. Niewykluczone, że przez
utrudnienia z dojazdem często ga-
śnie zapał do współpracy z ryn-
kiem kazachstańskim.
■
Czy tylko dlatego?
– Pewnym problemem jest też
język. Wielu Polakom wydaje się,
że znają język rosyjski, który jest
tu używany na równi z kazach-
skim. Kiedy dochodzi do partner-
skich rozmów, okazuje się, że ta
znajomość jest niewystarczająca.
Powiedzmy wprost – na zachodzie
kontakt nawiązujemy przez język
angielski, na wschodzie przez ro-
syjski. Chcę jednak podkreślić, że
między Polakami i Kazachami jest
coś wspólnego mentalnie. Wyko-
rzystajmy i to, i rozwijajmy współ-
pracę, bo warto, i warunki temu
sprzyjają. A także to, co w Azji
Centralnej jest szczególnie ważne
– kontakt z człowiekiem, czego nie
osiągnie się w łatwym dziś kontak-
cie telefonicznym, ale tylko dzięki
wspólnemu przebywaniu.
■
Rozmawiała
IWONA JACKOWSKA
Informację o przetargach znaleźć można na wi-
trynach internetowych każdego ministerstwa
w Kazachstanie, a także na witrynie Państwo-
wych Zakupów Republiki Kazachstanu (www.go-
szakupka.kz) oraz spółki KazBiznes Konsulting
(www.kazbc.kz).
Dane kontaktowe:
010000, Astana, ul Sary-Arka
3, Centrum Biznesowe Bołaszak, pok. 306 tel.:
(+7 7172) 92- 82-95, faks: (+7 7172) 92-82-96
e-mail: info@kazbc.kz
■
Czy łatwo jest wejść na rynek
Kazachstanu? O co najczęściej
pytają polscy przedsiębiorcy?
– Jak założyć spółkę i która jest
lepsza: akcyjna czy z ograniczo-
ną odpowiedzialnością.
■
I która lepsza?
– Przede wszystkim ważne
jest, czy ktoś chce tu założyć fir-
mę z partnerem kazachstańskim,
czy działać samemu. Do niedaw-
na przepisy nie pozwalały na za-
łożenie spółki ze 100-proc. udzia-
łem własnym, teraz istnieje taka
możliwość. Najbardziej rozpo-
wszechnione są spółki z o.o. Jako
były prezes kilku spółek chcę
podkreślić, że spółka z partne-
rem kazachstańskim ma wiele
zalet, a przedstawiciel polskiej
firmy na co dzień powinien
współpracować z tutejszym part-
nerem, czyli być na stałe w Ka-
zachstanie. Moja ocena wynika
z uwarunkowań, jakimi rządzi
się biznes.
■
Jak taki kontakt nawiązać?
Przez mieszkających tu Polaków?
– Dzisiejsza Polonia w więk-
szości nie mówi po polsku. Nasz
język znają głównie młodzi lu-
dzie, którzy ukończyli studia
w Polsce. Tym niemniej Polonia
może być platformą nawiązania
kontaktów. To może także po-
móc jej samej – przez współ-
uczestnictwo w nawiązywaniu
kontaktów z tutejszymi przedsię-
biorcami. Obecny prezes Polonii
przed laty rozwinął swoją dzia-
łalność właśnie dzięki kontak-
tom z polskimi biznesmenami,
m.in. z Bydgoszczy. Wracający
do Kazachstanu absolwenci pol-
skich uczelni mają szansę pod-
nieść status społeczny Polonii –
znają język, przez kilka lat prze-
bywają w ojczyźnie swoich
przodków, zdobywają dobre wy-
kształcenie. To oni zaczynają
współpracować z polskimi
przedsiębiorcami, reprezentując
polskie interesy gospodarcze.
TRANSPORT
Kazachstański system kolejowy jest połączony
z Europą przez Rosję, z Zatoką Perską przez Iran
oraz wybrzeżem Pacyfiku przez Chiny i Rosję.
W Kazachstanie istnieje 87 tys. km dróg oraz po-
nad 3 tys. mostów i wiaduktów. W niektórych re-
gionach, ze względu na słabą sieć kolei, transport
samochodowy odgrywa podstawową rolę
w przewozie ładunków. Podstawowe szlaki trans-
portowe dla pojazdów samochodowych to:
■
Ałmaty – Astana – Kostanai,
■
Na jaką pomoc można liczyć
w kierowanym przez pana Wy-
dziale?
– Zadaniem Wydziału jest głów-
nie promowanie polskiej gospodar-
ki. Wiele uwagi i czasu poświęca-
my na odpowiedzi udzielane pol-
skim, kazachstańskim i kirgiskim
partnerom. Przedsiębiorcy polscy
pytają m.in., gdzie można kupić
węgiel, jak znaleźć partnerów, aby
wyeksportować materiały budow-
lane, produkty spożywcze, sprzęt
i urządzenia dla przemysłu wydo-
bywczego. Odpowiadamy na każ-
de pytanie, ale korzystając z oka-
zji, proponuję analizować witrynę
internetową Wydziału, gdzie
umieszczamy informacje koniecz-
ne do rozpoczęcia współpracy
(www.almaty.trade.gov.pl).
■
należy przestrzegać jego ustawo-
dawstwa. Polskie firmy dostoso-
wują się do zasad uzyskiwania po-
zwoleń na pracę. Z tym wiąże się
też potem uzyskanie wizy i możli-
wości oficjalnego przebywania
oraz wykonywania pracy na rzecz
przedsiębiorstwa, które wpływa
na rozwój obydwu krajów.
■
■
Ałmaty – Pietropawłowsk z wylotem na Omsk,
■
Ałmaty – Taldykorgan – Pawlodar z wylotem na
Omsk,
A inne przeszkody prawne?
– Trzeba przyznać, że prawo
coraz bardziej sprzyja biznesowi.
VAT maleje, teraz wynosi 13 proc.
i z każdym rokiem zmniejsza się
o 1 proc. Taka jest tendencja
i strategia państwa. Przepisy
w Kazachstanie stają się korzyst-
ne i czytelne. W praktyce, jak
wszędzie, wiele zależy od inter-
pretacji urzędników – z tym spo-
tykamy się też nad Wisłą i także
na zachód od Odry. Zatem w Ka-
zachstanie poruszanie się po
urzędach wspólnie z tutejszym
partnerem ma istotne znaczenie.
■
Czyli w pojedynkę jest na-
prawdę trudno...
– W każdym kraju, a mówię to
na podstawie doświadczeń w pra-
cy, w biznesie na zachodzie Euro-
py poruszamy się w sposób bar-
dziej złożony niż we własnym kra-
ju. Przedsiębiorcy przyświeca cel
finalny, ale kwestie administracyj-
no-księgowe są równie ważne, bo
z tego wynikają podatki, dzięki
którym m.in. można utrzymywać
sferę budżetową, emerytów i ren-
cistów. Dogłębne poznanie przepi-
sów Kazachstanu regulujących
działalność gospodarczą może być
dla przedsiębiorcy polskiego trud-
ne. Dlatego tak ważna jest co-
dzienna współpraca z kazachstań-
skimi partnerami.
■
Ałmaty – Szymkient z wylotem na Taszkient
oraz
Kyzylorda – Aktobe – Uralsk z wylotem na Sa-
marę.
W transporcie samochodowym występują poważ-
ne problemy, a mianowicie: zły poziom nawierzch-
ni, niski udział dróg wysokiej jakości (1 i 2 katego-
ria, jest tylko 4500 tys. km, co stanowi około
5 proc. długości dróg ogółem), nieodpowiednie
zabezpieczenie i poziom usług na drogach, nie-
przejezdna dla tirów ponad połowa mostów, wy-
soki poziom technicznego zużycia pojazdów.
W Kazachstanie znajduje się 51 lotnisk, w tym 21
o znaczeniu republikańskim, 1 – obwodowym, 29
– wewnątrz obwodowym. W 13 miastach są lot-
niska międzynarodowe. Kazachstan nie ma dostę-
pu do morza lub oceanu, jednak jest jednym
z krajów położonym nad Morzem Kaspijskim. Port
w Aktau, działający przez cały rok, odgrywa istot-
ną rolę w kazachstańskim transporcie wodnym.
Czy macie kontakty z tutejszymi
prawnikami? Mogą się przydać.
– Owszem, możemy wskazać
kilka najbardziej znanych i reno-
mowanych kancelarii. W niektó-
rych pracują osoby, które studio-
wały prawo w Polsce, np. w Łodzi.
■
Jakie są tu przepisy? Przedsię-
biorcy narzekają na ogranicze-
nie w zatrudnieniu Polaków.
– W tym roku tylko 1,6 proc.
ogółu zatrudnionych w Kazachsta-
nie mogą stanowić obcokrajowcy.
Tak państwo chroni rynek pracy.
Bezrobocie utrzymuje się na po-
ziomie nie większym niż 8 proc.,
chociaż wiemy, że w szarej strefie
przybywa Uzbeków i Kirgizów.
Niewielki limit pozwoleń na pracę
to niemały problem i to wspólny,
choć tego często tutaj się tak nie
postrzega. Procedura uzyskania
pozwoleń jest złożona. Jednak, bę-
dąc w każdym obcym państwie
UBEZPIECZENIA
Działalność ubezpieczeniową w Kazachstanie re-
guluje ustawa z 18 grudnia 2000 r. o działalności
ubezpieczeniowej. Rząd i Bank Narodowy RK mo-
gą być udziałowcami i akcjonariuszami działalno-
ści ubezpieczeniowej.
Zagraniczne ubezpieczeniowe (reasekuracyjne) or-
ganizacje nie mogą otwierać swoich oddziałów
w Kazachstanie. Na wykonywanie działalności bro-
kerskiej oraz agenta ubezpieczeniowego jest wy-
magana licencja NB RK. Agentami ubezpieczenio-
wymi mogą być kazachstańskie oraz zagraniczne
osoby prywatne, a także podmioty prawne. Nato-
miast brokerami ubezpieczeniowymi mogą być ka-
zachstańskie i zagraniczne podmioty prawne.
Obowiązkowy minimalny kapitał zakładowy pod
koniec 2007 r. wynosił dla organizacji prowadzą-
cych ubezpieczenia ogólne minimum 210 mln
KZT, natomiast dla organizacji ubezpieczeń na ży-
cie – 450 mln KZT.
POMOC PRAWNA
Siedem rad AIDOSA KYSAINOWA z kazachstańskiej kancelarii Sajat Żołszi i Partnerzy
1
Biznes na rynku kazachstańskim należy zacząć od zdobycia informacji, czyli spotkania ze znajomymi firmami, wi-
ZAŁOŻENIE FIRMY
ność, uzyskanie zgody na pracę, zakup lub dzierżawę gruntu, sporządzanie umów, w tym umów z pracownikami
kazachstańskimi. Ponadto prawnik może pośredniczyć w negocjacjach biznesowych i doprowadzić je do finału
czy zawarcia umowy.
3
Zakres usług
– mogą być kompleksowe, mogą także dotyczyć tylko wybranych spraw. Ten, kto zaczyna działalność
Rodzaje firm: spółka z o.o. (najpopularniejsza),
spółka akcyjna. Procedura zakładania firmy:
■
przedsiębiorstwa z udziałem zagranicznym
tworzone są w takim trybie, jak firmy ze 100-
-proc. udziałem kazachstańskim.
od zera, powinien rozważyć, czy działać na własną rękę, czy z pomocą prawnika, którego firma bierze odpowie-
dzialność za swoje czynności.
4
Zabezpieczenie od ryzyka to obowiązkowe ubezpieczenie OC kancelarii prawnej.
5
Nadzór nad kancelariami – prowadzi je zrzeszenie prawników. Pomoże także znaleźć firmę, która podejmie się da-
w praktyce podpisuje się dokumenty u notariu-
sza i składa się w departamencie prawnym ad-
ministracji,
■
w ciągu dziesięciu dni dokumenty są gotowe,
■
wszystko się załatwia w jednym miejscu (zasa-
da jednego okienka),
nej sprawy.
6
Prawnik w roli ratownika – pomoc prawna może być konieczna w razie sporu powstałego między kontrahentami.
procedura założenia spółki akcyjnej jest taka sa-
ma, tylko po rejestracji trzeba zarejestrować ak-
cje w Agencji ds. rynków finansowych i papie-
rów wartościowych,
■
filie i przedstawicielstwa zagranicznych osób
prawnych, mających swoją siedzibę poza ob-
szarem Republiki Kazachstanu, rejestrowane są
w organach dokonujących w Republice Kazach-
stan rejestracji państwowych przedsiębiorstw
z udziałem zagranicznym,
■
dokumenty dla rejestracji przedstawiane są
wraz z poświadczonym przez notariusza tłuma-
czeniem na język kazachski lub rosyjski.
Z taką sprawą do kancelarii Sajat Żołszi i Partnerzy zgłosił się kiedyś przedsiębiorca z Warszawy. Prosił o pomoc
w wycofaniu się ze współpracy z kazachstańskim partnerem, który miał sprzedawać w swoim kraju polski towar.
Polak jednak nie otrzymał pieniędzy za swoje dostawy. Kancelaria stwierdziła, że umowa o współpracy została
spisana z dużymi błędami prawnymi. Udało jej się jednak sprawę rozwiązać korzystnie.
7
Koszt pomocy prawnej
zależy od zakresu usługi, a także od tego, jakiego rodzaju firmy dotyczą zlecone czynności
(spółki z o.o. czy innej). Rejestracja działalności może kosztować od 1000 do 2000 dol. Jeśli obsługa prawna ma
na przykład dotyczyć zatrudnienia, wówczas na cenę wpływa liczba osób przyjmowanych do pracy. Dla każdego
pracownika musi być spisana osobna umowa, a zatem im więcej zatrudnionych, tym wyższe koszty. Wreszcie
o cenie usługi decyduje również stopień zawodowy osoby zajmującej się sprawą. W kancelarii Sajat Żołszi i Part-
nerzy starszy prawnik otrzymuje 20 tys. tenge za godzinę.
AIDOS KYSAINOW jest starszym prawnikiem Kancelarii Sajat Żołszi i Partnerzy, jednej z największych w Kazachstanie. Co dwa lata
przekazuje Ambasadzie RP zbiory wiedzy na temat zasad prowadzenia działalności na tamtejszym rynku.
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
■
■
zyty w ambasadzie, przejrzenia listy poleconych firm prawniczych, do których warto się udać. Jest takich kilkaset.
2
Pomoc prawna obejmuje m.in. rejestrację firmy na rynku kazachstańskim, zdobycie licencji na określoną działal-
■
■
CZWARTEK
7 SIERPNIA
2008
| nr 154
Kazachstan – Polska
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
D5
Rozmawiamy z LESZKIEM BUSŁOWICZEM, dyrektorem na Europę Wschodnią i Centralną Azję Seleny Co.
Trzeba dotrzeć do profesjonalistów
i
Rejestracja spółki
Spółka musi być zarejestrowana w odpowiednim
departamencie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Opłata za rejestrację jest równowartością 20 MIP
(miesięcznych indeksów przeliczeniowych), obo-
wiązujących w dniu złożenia dokumentów do reje-
stracji. Jeden MIP jest wart ok. 10 dol.
W celu zarejestrowania spółki należy złożyć nastę-
pujące dokumenty:
■
podanie,
■
statut,
■
Warto wiedzieć
W Kazachstanie nie sprzeda się już każdego wyrobu, a kryzys
budownictwa zaostrzył konkurencję. Wszyscy przedsiębiorcy powinni
dobrze przemyśleć swoją strategię obecności na tym rynku.
wieźć swoje wyroby do Kazach-
stanu?
– Próbowaliśmy na kołach, sa-
mochodami, ale to zbyt kosztow-
ne. Transport ciężarówką trwa 10
do 14 dni. Najtaniej, tak jak wszę-
dzie na wschód od Bugu, wycho-
dzi transport koleją. Koszt trans-
portu samochodem to 8–9 tys.
euro, koleją – 6–7 tys. euro za wa-
gon, ale wagon zabiera 36 palet,
czyli do 60 ton.
■
■
Selena od siedmiu lat jest obec-
na ze swoimi produktami w Ka-
zachstanie. Czy to trudny rynek
sprzedaży?
– Trudniejszy niż kilka lat te-
mu. Wydawałoby się, że Kazach-
stan jest tak oddalony od świata,
iż konkurencja jest nieznaczna.
Nieprawda. Kiedyś być może wy-
starczyło przywieźć swoje wyro-
by, a klienci sami się zgłaszali. Te-
raz trzeba analizować sytuację
rynkową, obserwować działania
konkurencji. Ponadto należy
uwzględnić zmiany w strukturze
kazachstańskiego rynku zbytu.
W najbliższym czasie – podobnie
jak w Europie – sprzedaż trady-
cyjną (hurtową, bazarową) zdo-
minuje handel za pośrednictwem
nowoczesnych sieci handlowych.
■
możemy osiągnąć ten cel. W tych
sieciach, znanych w świecie jako
Do-It-Yourself zaopatrują się
przede wszystkim profesjonaliści,
deweloperzy, firmy wykonawcze.
Jedynie co piąty odwiedzający to
klient indywidualny, ale on też
najczęściej wybiera w sklepie to,
co doradzi mu profesjonalista.
Dla nas najważniejsze jest więc
dotrzeć do profesjonalistów.
■
Nie korzystacie państwo z gwa-
rancji Korporacji Ubezpieczeń
Kredytów Eksportowych (KUKE)?
– Finansujemy się wyłącznie
kredytem otrzymywanym od
spółki-matki. Nie moglibyśmy
zresztą ubezpieczać się np. w KU-
KE ze względu na to, że importe-
rem jest spółka-córka Seleny. Ona
dopiero sprzedaje towar lokal-
nym partnerom.
■
potwierdzenie dokonania opłaty rejestracyjnej,
■
wypis z rejestru handlowego (lub KRS) lub inny
dokument świadczący, że założyciel jest zareje-
strowany w swoim kraju macierzystym (jeśli je-
den z partnerów jest zagranicznym podmiotem
prawnym),
Jacy przewoźnicy?
– Przewoźników jest wielu,
można wybierać. Ale uwaga,
przy przewozie do Kazachstanu
trzeba pamiętać, że towar musi
najpierw dojechać do granicy,
potem być przeładowany. Każda
firma, która chce tu eksporto-
wać, powinna zadbać o dobre
opakowanie swoich wyrobów.
Inaczej, po kilku tysiącach kilo-
metrów transportu, towar może
przestać istnieć. Po drodze do
Kazachstanu mamy jeszcze pu-
stynię. Pod dachem wagonu to-
warowego temperatura może
dojść do + 60 stopni latem i – 40
zimą.
■
Skoro transport jest takim pro-
blemem, może lepiej zainwesto-
wać na miejscu w produkcję? Czy
Selena nie ma takich zamiarów?
– Rozglądamy się za różnymi
miejscami, jeśli chodzi o lokali-
zację naszych inwestycji na świe-
cie. Na początku maja 2008 r.
firma dokonała akwizycji turec-
kiego producenta pian. W tej
chwili rozwijamy nasze zdolno-
ści produkcyjne w Chinach i Sta-
nach Zjednoczonych. Rozbudo-
wa mocy produkcyjnych była
zresztą jednym z celów emisji ak-
cji Seleny na Giełdzie Papierów
Wartościowych w Warszawie,
która nastąpiła w kwietniu bie-
żącego roku. Na obecnym etapie
jest jednak zbyt wcześnie, by de-
klarować, gdzie zlokalizowane
będą kolejne zakłady produkcyj-
ne Seleny.
■
fotokopię paszportu lub innego dokumentu po-
twierdzającego tożsamość – (jeśli jeden z part-
nerów jest zagraniczną osobą fizyczną),
■
protokół z posiedzenia założycielskiego,
dokument potwierdzający adres spółki.
Dwa ostatnie punkty dotyczą wyłącznie spółek
akcyjnych.
WYNAJĘCIE BIURA
Państwa firma działa w branży
budowlanej. Branża ta przeżywa
obecnie w Kazachstanie wyraźny
zastój. Czy może to weryfikować
strategię obecności na tym rynku?
– W Kazachstanie panuje obec-
nie kryzys w budownictwie, ale
to nie znaczy, że wszystkie budo-
wy zostały wstrzymane. Takie
produkty jak nasze wciąż dobrze
się tu sprzedają. Mieszkańcy Ka-
zachstanu cenią sobie dobrą, eu-
ropejską jakość, ale za średnią ce-
nę. Polskie firmy idealnie wpisu-
ją się w ten nurt.
■
Czy zetknęliście się państwo
z ograniczeniami wynikającymi
z przewlekłego działania miej-
scowych instytucji?
– Były na przykład problemy
z zatwierdzaniem naszego znaku
graficznego, naszej marki. Tak
jak wszędzie trzeba zarejestro-
wać swoją nazwę, swój symbol,
znak graficzny.
■
Jak długo trwa tutaj taka pro-
cedura?
– Od kilku tygodni do kilku
miesięcy.
■
Jak dużo ludzi zatrudnia Selena
na rynku kazachstańskim?
– Kilkudziesięciu. Są to głównie
menedżerowie i handlowcy ka-
zachstańscy, zatrudnieni w od-
działach spółki w Astanie, Ałmaty
i Szymkiencie. Działalność Seleny
Kazachstan wspierają także wy-
specjalizowani product manage-
rowie zatrudnieni w centrali Gru-
py w Polsce, którzy szkolą na-
szych pracowników oraz miejsco-
we kadry budowlane. Jest z tym
zresztą problem. Szkoleniowcy
przyjeżdżają najczęściej na krót-
kie prezentacje, a jeśli chodzi
o prowadzenie biznesu w Kazach-
stanie, największym chyba pro-
blemem jest brak bezpośredniego
połączenia lotniczego z Polski.
Trzeba latać przez Istambuł albo
Frankfurt. To trwa czasem kilka-
naście godzin. Nic więc dziwne-
go, że nikt tu się nie pali, by przy-
jeżdżać.
■
Typowy koszt wynajęcia – od 15 dol. za metr
kwadratowy.
Przykładowe biuro w Ałmaty:
■
powierzchnia ok 45mkw., dobra lokalizacja, re-
mont we własnym zakresie,
wyposażenie: meble, podłączenia mediów,
inne (bez komputerów, faksu itp.) – ok. 1500
dol.,
■
koszty bieżące około 1000 dol. miesięcznie.
ZATRUDNIENIE PRACOWNIKÓW
Jak lepiej sprzedawać swoje
wyroby w Kazachstanie – samo-
dzielnie czy przez pośredników?
– Firmy najczęściej działają
przez pośredników. Nasz model
biznesowy jest inny. Tutejszy od-
dział firmy jest w 100 procentach
własnością Seleny. Postawiliśmy
na bezpośrednią sprzedaż do
miejscowych sieci handlowych,
marketów budowlanych, takich
jak: Stroy Mart, Master, Mega-
stroy czy 12 miesacev. Promuje-
my naszą markę handlową i to
jest dla nas kwestia strategiczna.
My pozycjonujemy swoje produk-
ty ze względu na ich najwyższą
jakość. Nie chcemy, aby były ku-
powane przez pośredników i po-
tem pozycjonowane np. jako pro-
dukty o średniej czy niskiej cenie.
Przy dystrybucji bezpośredniej
Jakie największe błędy popeł-
niają firmy, które próbują sprze-
dawać swoje wyroby w Kazach-
stanie?
– Polscy przedsiębiorcy często
nie mają wiedzy i doświadczenia
na tutejszym rynku. Zbyt szybko
wierzą różnym zgłaszającym się
pośrednikom, którzy im oferują
pomoc w rozwiązaniu jakiegoś
problemu. Z daleka, z Polski,
można na przykład nie wiedzieć,
że w Kazachstanie jest coraz wię-
cej wysokiej klasy magazynów.
Zarządzają nimi profesjonalne
firmy logistyczne. Grzechem jest
nie sprawdzić dogłębnie miejsco-
wego rynku. Warto wszystko zba-
dać, by ustrzec się przed pomył-
kami, ofertami z kapelusza.
■
Jakich błędów jeszcze warto
uniknąć? A transport, jak prze-
Z pracownikiem podpisuje się umowę na czas nie-
określony albo o dzieło. Czas wypowiedzenia przy
umowach na czas nieokreślony wynosi dwa mie-
siące. Czas pracy – od godziny 9 do 18, przerwa
na obiad od godz. 13 do 14. Dni wolne: sobota
i niedziela.
Wynagrodzenia
Zazwyczaj pracodawca umawia się z pracowni-
kiem na płacę netto (na rękę). Pracodawca pono-
si dodatkowe koszty:
■
do płacy netto trzeba dodać koszt podatku od
dochodów (5-20 proc., progresywny system)
plus składki emerytalne (10 proc.),
Rozmawiał
KRZYSZTOF BIEŃ
■
później pracodawca płaci składkę socjalną
(7-20 proc., regresywny system).
GRUPA SELENA –
producent pian poliuretanowych, silikonów, klejów i in-
nych materiałów wykończeniowych w budownictwie. W skład Grupy wchodzi
26 spółek, działających w Polsce, Europie, krajach Bliskiego Wschodu, Azji,
w Ameryce Północnej i Południowej. W 2007 roku Grupa Selena osiągnęła
przychody bliskie 500 mln zł i zysk netto 34 mln zł. W tym roku spodziewana
sprzedaż Seleny na rynku kazachstańskim wyniesie ok. 5,0 mln euro, o 10
proc. więcej niż w roku 2007.
Przykłady
■
młody inżynier w Ałmaty, Astanie i Atyrau bę-
dzie zarabiał ok. 800 dol. miesięcznie, na pro-
wincji – 500 dol.,
sekretarka (znajomość języków, komputer) w du-
żych miastach – 500 dol., w małych – 250 dol.,
■
robotnik wykwalifikowany – 400 dol.,
■
księgowa, prawnik z doświadczeniem – od
1000 dol.
POWIEDZIELI GP
PODATKI
EWA GIERSZ
dyrektor przedstawicielstwa Ulma Construction Polska
JANUSZ DANDA
dyrektor regionalny spółki Poszukiwania Nafty i Gazu Kraków
w Kazachstanie
Podatki pośrednie
VAT – 0 proc., 13 proc.
Akcyza – stawki zatwierdzane są przez Rząd Re-
publiki Kazachstan i ustalane w procentach do
wartości towaru i (lub) w sumie absolutnej na
jednostkę miary (twarde) w wyrażeniu natural-
nym.
Warto zwrócić uwagę na rynek Kazachstanu. Moja
firma jest tu obecna od 2001 roku. Dewiza, jakiej
trzeba się trzymać na tym rynku, to: dobra jakość,
średnia cena, bo niska nie wzbudza zaufania, wspar-
cie kredytem z Polski. A w przypadku firm budowla-
nych warto też mieć własne magazyny na miejscu.
Kazachowie to bowiem ludzie, którzy lubią sprawdzić
i dotknąć to, co chcą kupić. Własny magazyn pozwala
szybko pokazać kontraktowany produkt.
Uważam Kazachstan za bardzo ciekawy rynek dla Po-
laków i to dla wielu branż produkcyjnych. Z prostej
przyczyny – w Kazachstanie nie ma rozwiniętego
przemysłu. Wszystko się sprowadza. Jeżeli sprowadza się z Turcji, to
można również i z Polski. Kontakty z Polską są jednak bardzo utrud-
nione z braku bezpośredniego połączenia lotniczego. Były plany uru-
chomienia przez LOT linii lotniczej do Chin z międzylądowaniem
w Astanie albo w Ałmaty, ale nic na razie z tego nie wyszło. Nie
przylatują więc tu polscy przedsiębiorcy, bo to długo trwa. A kazach-
scy biznesmeni wolą wybierać inne kraje, z łatwiejszym dostępem,
m.in. właśnie Turcję, która prowadzi w Kazachstanie bardzo aktyw-
ną politykę gospodarczą. Tureckie firmy idą tu dosłownie ławą i wy-
grywają kontrakty, przede wszystkim niską ceną.
Ostatnie miesiące to niestety czas kryzysu w budownictwie w Ka-
zachstanie. Kraj ten ucierpiał mocno na kryzysie na rynku kredytów
hipotecznych. Miejscowe banki przestały udzielać kredytów, a firmy
spłacać zobowiązania. Sytuacja już się jednak poprawia. Dlatego
trzeba tu być obecnym.
PNiG działa na rynku Kazachstanu od dekady. Jesteśmy firmą kon-
traktową, działamy na zlecenie inwestorów, którzy poszukują złóż
surowców. Firma sprawdziła się w opinii zagranicznych inwestorów,
co doprowadziło do założenia oddziału w Ałmaty oraz biur w Aktau,
Atyrau, Kyzyłordzie i Aktobe. W Kazachstanie pracuje sześć naszych
urządzeń dla sześciu zleceniodawców. Kontrakty mamy zapewnione
do końca 2009 roku. Z reguły umowy są zawierane na rok.
Jeśli zaś inwestor znajdzie złoże, to przedłuża umowę na 5–6 lat.
W tej chwili trwa końcowy montaż najnowszego urządzenia wiert-
niczego. Będzie pracować w rejonie Aktobe na potrzeby koncernu
KazakhMysPetroleum (spółka notowana na londyńskiej giełdzie),
który dotychczas zajmował się wydobyciem złota i miedzi, a teraz wchodzi także
w sektor naftowy. W rejonie Aktobe realizujemy też kontrakt dla Kazakhoilaktobe.
W rejonie Kyzyłordy nasze urządzenia pracują dla Petro Kazachstan (firma kontrolo-
wana przez Chińczyków) i South Oil LLP (spółka kazachstańska), a w rejonie Aktau
dla amerykańskiej Emir OIL i amerykańsko-kazachstańskiej firmy Meerbusch.
Kazachstan rozwija się znacznie szybciej niż na przykład Ukraina, gdzie wcze-
śniej pracowałem. Największą przeszkodą w rozwijaniu biznesu w Kazachstanie
jest dla nas uzyskiwanie pozwoleń na pracę dla Polaków. Rząd Kazachstanu kła-
dzie nacisk na zatrudnianie lokalnych pracowników – to zrozumiałe, ale zainwe-
stowaliśmy 120 mln dol. w specjalistyczny sprzęt i musimy mieć nad nim wyso-
ko wykwalifikowany nadzór. Zatrudniamy 498 kazachskich pracowników i 124
Polaków kluczowego personelu. Wśród pracowników lokalnych jest ogromna
rotacja. Wielu wykształconych przez nas odchodzi później do konkurencyjnych
firm, które są w stanie zaoferować im lepsze warunki finansowe. Między firma-
mi działającymi w sektorze wydobywczym jest coraz większa konkurencja, także
jeśli chodzi o pozyskiwanie kadr.
Podatki bezpośrednie
■
dochodowy od osób prawnych – stawka
podstawowa 30 proc., osoby prawne, dla
których podstawowym narzędziem produk-
cji jest ziemia, płacą podatek w wysokości
10 proc.,
■
opodatkowanie wynagrodzeń – płace oraz inne
dodatkowe wynagrodzenia pracowników opo-
datkowane są według progresywnych stawek
podatkowych wynoszących od 5 do 20 proc.
Maksymalna stawka podatku dochodowego od
osób fizycznych wynosi 20 proc. i naliczana jest
od rocznego dochodu nieprzekraczającego
46 400 dol.,
■
podatek majątkowy – 1 proc. średniej rocznej
księgowej wartości aktywów, podatek ten odli-
cza się od podatku dochodowego,
KB
KM
ULMA CONSTRUCTION
zajmuje się wykonywaniem szalunków do budo-
wy domów iinnych obiektów wtechnologii monolitycznej. Ulma przygo-
towała szalunki m.in. do budowy trzech 56-piętrowych budynków Eme-
rald Towers wAstanie i trzech budynków 42-piętrowych – Sewernoje
sijanije w Astanie. To najwyższe budynki wstolicy Kazachstanu.
■
podatek socjalny – płacą go pracodawcy, jest to
odpowiednik składki ZUS, podstawą opodatko-
wania jest wynagrodzenie wypłacane w opar-
ciu o umowę o pracę.
SPÓŁKA PNIG KRAKÓW
należy do grupy PGNiG, arealizuje na zlecenie prace
wiertnicze związane zposzukiwaniem iudostępnianiem złóż. PNiG Kraków pro-
wadzi prace m.in. w: Kazachstanie, Pakistanie, Mozambiku, Ugandzie, na Ukra-
inie, na Łotwie oraz wPolsce. Zysk netto za 2007 r. wyniósł 22,7 mln zł.
■
■
■
■
[ Pobierz całość w formacie PDF ]