Powrot drewna, Materiały budowlane z Materiałoznastwem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
(amw)
Materiałoznawstwo
str. 1
Powrót drewna
Drewno – niegdy
Ļ
podstawowy materiał budowlany, w poprzednim stuleciu zepchni
ħ
ty do roli
dekoracji, dzi
Ļ
, dzi
ħ
ki swej urodzie, naturalnemu pochodzeniu i nowym technologiom tryumfalnie
powraca. Człowiek wykorzystywał drewno ju
Ň
wiele tysi
ħ
cy lat temu. W uwa
Ň
anej za najstarsz
Ģ
osad
ħ
ludzk
Ģ
– Catal Hojuk – odnalezionej w latach sze
Ļę
dziesi
Ģ
tych XX w. na terenie obecnej
Turcji i datowanej na około 7000 lat p.n.e. znaleziono kolumny z drewna cedrowego, które
podtrzymywały stropy domków z błotnistych cegieł. W suchym, półpustynnym klimacie elementy
drewniane zachowały tak si
ħ
znakomicie,
Ň
e by
ę
mo
Ň
e jeszcze dzi
Ļ
mogłyby pełni
ę
swe
konstrukcyjne funkcje.
W Polsce równie
Ň
od tysi
ħ
cy lat drewno było głównym budulcem (słynny gród – Biskupin
zbudowano ponad 500 lat p.n.e.). I cho
ę
ju
Ň
Kazimierz Wielki, jak mówi przysłowie, zastał Polsk
ħ
drewnian
Ģ
a zostawił murowan
Ģ
, to na szcz
ħĻ
cie cegły i kamienie nie wyparły całkowicie drewna.
Nieliczne co prawda, ale zachwycaj
Ģ
ce urod
Ģ
i architektonicznym kunsztem drewniane ko
Ļ
ciołki
(D
ħ
bno, Grywałd, Trybsz i wiele innych) s
Ģ
bezcennym skarbem kultury europejskiej. Miasta z
czasem odeszły od drewna, ze wzgl
ħ
du na zwart
Ģ
zabudow
ħ
było ono wówczas materiałem zbyt
łatwopalnym, jednak sztuka budownictwa drewnianego kwitła na polskiej wsi. Jej najpi
ħ
kniejszym
bodaj przykładem stały si
ħ
dwory polskiej szlachty, nostalgiczne pami
Ģ
tki kultury szlacheckiej.
Ostatni
Ģ
prób
Ģ
wskrzeszenia architektury drewnianej był na przełomie XIX i XX wieku styl
zakopia
ı
ski kreowany m.in. przez Stanisława Witkiewicza na nowoczesny styl narodowy. Potem
zdecydowan
Ģ
przewag
ħ
uzyskały inne materiały budowlane, a drewno zepchni
ħ
te do roli budulca
najta
ı
szych zabudowa
ı
wiejskich lub w najlepszym wypadku domków letniskowych czekało na
lepsze czasy.
Ten lepszy dla drewna czas nadszedł wła
Ļ
nie dzi
Ļ
. Wydaje si
ħ
,
Ň
e wpłyn
ħ
ło na to przede
wszystkim ponowne odkrycie walorów drewna i zmiany technologii jego obróbki daj
Ģ
ce
nieporównywalnie wi
ħ
ksze mo
Ň
liwo
Ļ
ci jego wykorzystania.
Dar natury
Swój spektakularny powrót do budownictwa drewno, paradoksalnie, zawdzi
ħ
cza coraz wi
ħ
kszej
Ļ
wiadomo
Ļ
ci ekologicznej w krajach rozwini
ħ
tych. Ludzie wiedz
Ģ
,
Ň
e to materiał produkowany w
najczystszej z mo
Ň
liwych fabryk - lesie, surowiec zdrowy, przyjazny człowiekowi i
Ļ
rodowisku.
Jego produkcja w zamo
Ň
niejszej cz
ħĻ
ci
Ļ
wiata nie jest ju
Ň
rabunkiem natury, tylko racjonaln
Ģ
eksploatacj
Ģ
, nie naruszaj
Ģ
c
Ģ
podstawowych zasobów le
Ļ
nych i zapewniaj
Ģ
c
Ģ
trwało
Ļę
pokrywy
Str. 2
Powrót drewna ...
le
Ļ
nej. Na razie dotyczy to niestety tylko cz
ħĻ
ci
Ļ
wiata. W zacofanych gospodarczo i cywilizacyjnie
regionach ubóstwa wci
ĢŇ
przewa
Ň
a rabunkowy charakter gospodarowania w lasach, niszcz
Ģ
cy
wielkie tropikalne puszcze. Tym bardziej powinni
Ļ
my zatem promowa
ę
drewno rodzime,
pozyskiwane według surowych standardów certyfikacyjnych, wstrzymuj
Ģ
c si
ħ
od zakupu drewna
egzotycznego, pochodz
Ģ
cego z lasów tropikalnych.
Przez wieki drewno, kamienie i glina były jedynymi dost
ħ
pnymi materiałami budowlanymi.
Wiek XIX i XX zmienił to wprowadzaj
Ģ
c powszechnie stal, beton, szkło czy w ko
ı
cu tworzywa
sztuczne. Nowe materiały wyparły drewno, zyskuj
Ģ
c popularno
Ļę
dzi
ħ
ki swej wytrzymało
Ļ
ci,
elastyczno
Ļ
ci zastosowa
ı
, niewra
Ň
liwo
Ļ
ci na warunki pogodowe. Wraz z rozwojem technologii w
przemy
Ļ
le drzewnym zacz
ħ
to produkowa
ę
wyroby z drewna, którym dzi
Ļ
nie s
Ģ
ju
Ň
straszne ani
ogromne napr
ħŇ
enia, ani woda czy zmiany temperatury. Wykorzystuj
Ģ
c najnowsze technologie
obróbki drewna sprawili
Ļ
my, ze liczba jego zastosowa
ı
w budownictwie gwałtownie wzrosła. Dzi
Ļ
buduje si
ħ
z niego nie tylko domy jednorodzinne, ale tak
Ň
e budynki kilkupi
ħ
trowe, bloki, hotele,
baseny, ba nawet
Ļ
redniej wielko
Ļ
ci piłkarskie stadiony!
Poza tym zwolennicy drewna maj
Ģ
jeszcze jeden, prawdziwie niepodwa
Ň
alny argument -
drewno jest po prostu pi
ħ
kne. Urodzie drewna towarzyszy te
Ň
jego wielka ró
Ň
norodno
Ļę
. Ka
Ň
dy
mo
Ň
e znale
Ņę
swój ulubiony gatunek, a z nim kolor i rysunek. Tradycjonali
Ļ
ci wybieraj
Ģ
szlachetny
d
Ģ
b czy wi
Ļ
ni
ħ
, miło
Ļ
nicy natury drewno drzew iglastych:
Ļ
wierk, sosn
ħ
, modrzew, a zwolennicy
nowoczesnych aran
Ň
acji wn
ħ
trz „zimniejsz
Ģ
” brzoz
ħ
czy jesion.
Bale i szkielety
Polska tradycja budownictwa drewnianego to przede wszystkim domy z drewnianych bali ró
Ň
nej
grubo
Ļ
ci. W ten sposób budowano i w Biskupinie i buduje si
ħ
do dzi
Ļ
w niektórych cz
ħĻ
ciach
Polski. Zmieniało si
ħ
niewiele - tylko narz
ħ
dzia, sposoby ł
Ģ
czenia bali, pokrycie dachów itp. Te
stare domy cho
ę
pi
ħ
kne, dzi
Ļ
nie spełniałyby niektórych norm budowlanych, np. dotycz
Ģ
cych
przenikalno
Ļ
ci ciepła, dlatego budowania ich (poza niektórymi regionami, np. Podhalem)
praktycznie w drugiej połowie XX wieku zaniechano. Doskonalone wci
ĢŇ
techniki ocieplania
budynków przewróciły t
ħ
metod
ħ
stawiania domów do powszechnego u
Ň
ytku. W Polsce istniej
Ģ
dziesi
Ģ
tki firm stawiaj
Ģ
cych domy z drewnianych bali, a mimo to nie jest to metoda dominuj
Ģ
ca w
naszym budownictwie drewnianym.
Na północy Europy, szczególnie w Skandynawii rozwin
Ģ
ł si
ħ
inny sposób budowania z
drewna. Strugane czterostronnie drewniane elementy tworzyły tylko szkielet budynku (st
Ģ
d obecna
nazwa - technologia szkieletowa) a przybijane do nich deski tworzyły
Ļ
ciany ocieplane na ró
Ň
ne
sposoby. Dzi
ħ
ki emigrantom z północnej Europy metoda ta przeniosła si
ħ
na kontynent
ameryka
ı
ski, rozpowszechniła si
ħ
i udoskonalała przez dziesi
ħ
ciolecia w Kanadzie i USA (dlatego
nazywana jest czasem budownictwem kanadyjskim czy ameryka
ı
skim). W Polsce budownictwo
szkieletowe ma niewielk
Ģ
tradycj
ħ
, ale rozwija si
ħ
niezwykle dynamicznie. Szacuje si
ħ
,
Ň
e co roku
w tej technologii powstaje ponad 2500 domów, na rynku działa kilkaset firm specjalizuj
Ģ
cych si
ħ
w
budownictwie szkieletowym. Zdaniem ekspertów rynek domów szkieletowych w Polsce w
najbli
Ň
szych latach znacznie si
ħ
rozwinie. Niektóre szacunki (np. raport ameryka
ı
skiego
departamentu rolnictwa) mówi
Ģ
nawet,
Ň
e w roku 2010 co czwarty budowany w Polsce dom b
ħ
dzie
domem szkieletowym.
Jak stal i beton
Drewno uwa
Ň
ane było przez lata za materiał warto
Ļ
ciowy, ale mało elastyczny i niezbyt odporny na
warunki
Ļ
rodowiska. Najnowsze technologie obróbki drewna zmieniły t
ħ
opini
ħ
. Prawdziw
Ģ
rewolucj
Ģ
na rynku du
Ň
ych konstrukcji było wprowadzenie drewna klejonego, zło
Ň
onego z kilku
lub kilkunastu warstw. Dzi
ħ
ki temu znacznie zwi
ħ
kszyła si
ħ
wytrzymało
Ļę
konstrukcji
drewnianych. W poł
Ģ
czeniu z naturalnym wdzi
ħ
kiem drewna, jego łatwo
Ļ
ci
Ģ
obróbki, lekko
Ļ
ci
Ģ
i,
co ciekawe, ognioodporno
Ļ
ci
Ģ
stworzyło to materiał skutecznie konkuruj
Ģ
cy ze stal
Ģ
i betonem.
Data utworzenia 2005-12-11 19:43
Data ostatniego wydruku 2006-04-18 03:24
(amw)
Materiałoznawstwo
str. 3
Mo
Ň
na nawet powiedzie
ę
,
Ň
e wielu krajach Europy wytworzyła si
ħ
moda na drewniane konstrukcje
hal produkcyjnych czy sportowych, budynków u
Ň
yteczno
Ļ
ci publicznej z salami koncertowymi
wł
Ģ
cznie. Drewno klejone wytwarza jest równie
Ň
w Polsce. Jednym z jego producentów jest firma
Andrewex z Cierpic, producent wielkowymiarowych konstrukcji drewnianych, których elementy
mog
Ģ
mie
ę
rozpi
ħ
to
Ļę
nawet do 40 metrów i bez podpór przykrywa
ę
hale o długo
Ļ
ci 70 metrów.
Równie szerokie zastosowanie znalazły tzw. płyty OSB (Oriented Strand Board – płyta
wiórowa orientowana) klejone z regularnych wiórów za pomoc
Ģ
wodoodpornych
Ň
ywic. S
Ģ
wytrzymałe, izoluj
Ģ
akustycznie i termicznie dlatego u
Ň
ywa si
ħ
ich zarówno jako pokrycie
dachowe, jak i poszycie
Ļ
cian zewn
ħ
trznych czy podłogi, stawia si
ħ
z nich
Ļ
cianki działowe buduje
stoiska, baraki, kontenery.
Inny, nowy (cho
ę
producenci twierdz
Ģ
,
Ň
e metod
ħ
t
ħ
wymy
Ļ
lili ju
Ň
Wikingowie) ciekawy
sposób obróbki drewna to tzw. „thermowood”. Obala ono powszechny pogl
Ģ
d o niskiej odporno
Ļ
ci
drewna drzew europejskich na niekorzystne warunki klimatyczne. Dzi
ħ
ki specjalnej obróbce
polegaj
Ģ
cej na wygrzaniu drewna w wysokiej temperaturze osi
Ģ
ga si
ħ
, bez u
Ň
ycia
Ļ
rodków
chemicznych bardzo ciekawy i u
Ň
yteczny efekt. Drewno takie staje si
ħ
bowiem odporne na gnicie i
ple
Ļı
, a przede wszystkim zmniejsza si
ħ
jego wra
Ň
liwo
Ļę
na wilgo
ę
– prawie przestaje ono chłon
Ģę
wod
ħ
, przez co znacznie zwi
ħ
ksza si
ħ
stabilno
Ļę
jego kształtu. Jak łatwo si
ħ
domy
Ļ
li
ę
zastosowanie
tego drewna to głównie elewacje zewn
ħ
trzne budynków (nie wymagaj
Ģ
ce ochrony chemicznej),
meble ogrodowe, sauny i wszystkie inne miejsca o podwy
Ň
szonej wilgotno
Ļ
ci – cho
ę
by wn
ħ
trza
pawilonów w ogrodach zoologicznych.
Specjalne miejsce na rynku budowlanym zajmuje drewniana stolarka okienna i drzwiowa
oraz podłogi i panele. Silna konkurencja okien o profilach z PCV i metali wyparła wyroby z drewna
z cz
ħĻ
ci rynku (cho
ę
by z budynków biurowych) lecz wydaje si
ħ
,
Ň
e budownictwo mieszkaniowe
nadal w du
Ň
ym stopniu powinno zaopatrywa
ę
si
ħ
w wyroby z drewna. Nowoczesne wyroby
stolarskie spełniaj
Ģ
bowiem wszelkie normy budowlane, charakteryzuj
Ģ
si
ħ
najlepsz
Ģ
w przypadku
ram okiennych izolacj
ħ
termiczn
Ģ
, wy
Ļ
mienit
Ģ
akustyczn
Ģ
. Mitem jest tak
Ň
e wysoka palno
Ļę
elementów drewnianych – odpowiednio zabezpieczone spełniaj
Ģ
najsurowsze normy w tej
dziedzinie.
Na podstawie: Stron WWW Lasów Pa
ı
stwowych:
Fot.: Przekrój przez pie
ı
[ Pobierz całość w formacie PDF ]