Powstanie państw barbarzyńskich, +Materiały Szkolne+, Historia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wczesne średniowiecze
cesarską (1084). Grzegorz VII rychło zmarł
na wygnaniu.
Walka Grzegorza VII z Henrykiem IV
była jednym z największych i najsłynniej-
szych konfl iktów średniowiecznej Euro-
py. Spór o inwestyturę, a więc o przewagę
w świecie chrześcijańskim, toczył się da-
lej, aż do
1122 r.
, gdy zawarty został tzw.
konkordat wormacki
, czyli kompromisowy
układ między papiestwem a cesarstwem.
W myśl tej ugody cesarz zgadzał się na wy-
bór biskupów zgodnie z prawem kościelnym, ale zachowywał prawo do przekazywania
im dóbr lennych. Niezależność biskupów Rzymu i ich duchowe przywództwo w świecie
chrześcijaństwa zachodniego zostały tym samym umocnione.
Konkordat wormacki, 1122 r.
Sztuka chrześcijaństwa zachodniego.
Umacnianiu instytucji chrześcijaństwa
zachodniego towarzyszył rozwój sztuki.
Sztukę karolińską
(zob. s. 188) oraz
ottońską
(dominującą w Niemczech w X w. i na pocz. XI stulecia) określa się mianem
sztuki
przedromańskiej
. W XI w. sztuka łacińska, zachodnia, zaczęła się rozwijać w sposób wy-
raźnie odrębny od sztuki Bizancjum. Ukształtował się nowy styl, zwany
romańskim
. Czer-
pał on ze wzorów sztuki przedromańskiej, lecz był jej rozwinięciem i udoskonaleniem.
Styl romański powstał na terenie Francji, a rozprzestrzenił się w całej Europie łacińskiej
i stał się jednym z przejawów jej jedności kulturalnej.
Budowle romańskie, przede wszystkim kościoły, wznoszono najczęściej z wielkich,
kamiennych bloków (ciosów). Mury były grube, gdyż miały nieść ciężar całej konstruk-
cji, a przede wszystkim sklepień (krzyżowych i beczkowych), które przykrywały przestrzeń
naw kościelnych. Aby nie osłabić murów, otwory okienne były niewielkie, wzmocnione
208
Klątwa
(
ekskomunika
) – w Kościele ka-
tolickim kara polegająca na wyklucze-
niu danej osoby ze społeczności kościel-
nej; klątwa wiąże się m.in. z zakazem
uczestnictwa w obrzędach, udzielania
i przyjmowania sakramentów, sprawo-
wania kościelnych urzędów. Zwalnia
też poddanych z obowiązku posłuszeń-
stwa w stosunku do ekskomunikowa-
nego władcy lub dostojnika
Powstanie państwa polskiego
wokół niego grupa możnych wykorzystywali
tylko w pewnym stopniu tradycje plemien-
ne. Wprowadzili natomiast nowe metody
rządzenia, pobierania i dzielenia danin,
przestrzennego podziału państwa, wymie-
rzania sprawiedliwości. Sięgali przy tym
również do wzorców zewnętrznych, czego
najważniejszym przykładem było przyjęcie
chrześcijaństwa.
Dzięki tym przemianom państwo pol-
skie stało się zdolne do trwałego istnienia
i współpracy oraz współzawodniczenia z innymi państwami Europy. Przemiany te za-
kończyły się w czasach panowania Mieszka I, dlatego nazywamy go budowniczym pań-
stwa polskiego.
966
chrzest Mieszka I
968
utworzenie w Polsce
biskupstwa misyjnego
972
bitwa pod Cedynią
ok. 990/992
o
fi
arowanie „państwa
gnieźnieńskiego” następcy
św. Piotra (Dagome iudex )
1. Wpisz do tabeli przyczyny i konsekwencje przyjęcia chrztu przez Mieszka I.
Przyczyny
Konsekwencje
Polityczne
Kulturowo-ideowe
2. Przeczytaj poniższy fragment
Kroniki polskiej
Galla Anonima (początek XII w.) i wyko-
naj polecenia.
Mieszko
[I] […]
w takich pogrążony był błędach pogaństwa, że wedle swego zwyczaju
siedmiu żon zażywał. W końcu zażądał w małżeństwo jednej bardzo dobrej chrześcijanki
z Czech, imieniem Dąbrówka
[Dobrawa]
. Lecz ona odmówiła poślubienia go, jeśli nie
zarzuci owego zdrożnego obyczaju i nie przyrzeknie zostać chrześcijaninem. Gdy zaś on
[na to]
przystał, że porzuci ów zwyczaj pogański i przyjmie sakramenta wiary chrześ-
cijańskiej, pani owa przybyła do Polski z wielkim orszakiem
[dostojników]
świeckich
i duchownych, ale nie pierwej podzieliła z nim łoże małżeńskie, aż powoli a pilnie za-
znajamiając się z obyczajem chrześcijańskim i prawami kościelnymi, wyrzekł się błędów
pogaństwa i przeszedł na łono matki-Kościoła.
Cyt. za: Anonim tzw. Gall,
Kronika polska
, tłum. R. Grodecki, Wrocław 1989.
A. Jaką rolę, według Galla, odegrała Dąbrówka w przyjęciu chrześcijaństwa przez
Mieszka I?
B. Na podstawie tekstu oraz wiedzy pozaźródłowej wymień te „obyczaje chrześcijańskie”
oraz „prawa kościelne”, które zmieniały życie ludzi po przyjęciu chrześcijaństwa.
Literatura
Z. Kurnatowska,
Początki Polski
, Poznań 2002.
J. Strzelczyk,
Mieszko Pierwszy
, Poznań 1999.
S. Trawkowski,
Jak powstawała Polska
, Warszawa 1969.
www.wsip.com.pl
215
[ Pobierz całość w formacie PDF ]