Polski rozszerzony rozwiazania, Arkusze maturalne, Arkusze maturalne maj 2007, Polski
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Miejsce
na naklejkę
z kodem szkoły
dysleksja
MPO-R1_1P-072
EGZAMIN MATURALNY
Z JĘZYKA POLSKIEGO
MAJ
ROK 2007
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15stron.
Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu
nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy przekreśl.
5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
6. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny
i słownika ortograficznego.
7. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający.
Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
dla egzaminatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL.
Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne
zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe.
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie
50 punktów
Część I – 10 pkt
Część II – 40 pkt
Życzymy powodzenia!
Wypełnia zdający
przed rozpoczęciem pracy
KOD
ZDAJĄCEGO
PESEL ZDAJĄCEGO
2
Egzamin maturalny z języka polskiego
Poziom rozszerzony
Część I – rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uważnie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj
tylko na podstawie tekstu i tylko
własnymi słowami
– chyba że w zadaniu polecono inaczej.
Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteś proszona/y. W zadaniu zamkniętym wybierz tylko jedną
z zaproponowanych odpowiedzi.
Dziennikarstwo – zawód czy wyzwanie?
(fragment)
Dziennikarze piszą, ponieważ nie mają nic do powiedzenia,
i mają coś do powiedzenia, ponieważ piszą.
(Karl Kraus, 1986)
1.
Na pytanie zawarte w tytule poszukujemy odpowiedzi od dawna. W przeszłości była
ona stosunkowo prosta: dziennikarstwo pojmowano jako wyzwanie, któremu był w stanie
sprostać jedynie odważny, utalentowany i przebojowy człowiek. Dzisiaj, u progu XXI wieku
zauważamy, jak gwałtownie narasta zapotrzebowanie na profesjonalnie pojmowane
specjalności medialne. Dotyczy to nie tylko specjalności czysto dziennikarskich, ale sięga
szerzej – do nowo powstałych „zawodów medialnych”
Cyfrowe technologie napotykają
na rosnące wymagania odbiorców, którzy chcą otrzymać „coraz lepiej przykrojone
informacje”, łatwe w zrozumieniu i zastosowaniu.[…]
2.
Dziennikarstwo – co należy podkreślić – stało się ważną formą komunikacji
publicznej we współczesnym społeczeństwie. Mass media – w obrębie których
dziennikarstwo stanowi jeden z istotnych składników systemu rozprowadzania informacji –
stają się głównymi instytucjami w sferze publicznej, czyli w tej „dziedzinie życia
społecznego, gdzie wymiana informacji i poglądów na sprawy będące przedmiotem
wspólnych zainteresowań może prowadzić do tworzenia opinii publicznej”
.
3.
Czy media masowe stały się agendami społecznej zmiany i dziennikarze bezpośrednio
włączeni są w ten proces? Zwolennicy takiego podejścia twierdzą
że współcześnie
dziennikarze są propagatorami idei demokratycznych: doradzają ludziom, rządom,
businessowi, wskazując na kierunki działań. Wyznawcy odmiennego poglądu, uznający
media i dziennikarzy za agendy społecznego porządku
zwracają uwagę na fakt, że media
masowe znacznie bardziej służą stabilizowaniu systemu, w ramach którego funkcjonują,
wzmacniają istniejące wartości, społeczny porządek i ład niż wprowadzają zmianę.
Zarówno w pierwszym, jak i w drugim podejściu zwraca się uwagę na wspólny problem –
a mianowicie na rosnące znaczenie i wpływ dziennikarzy oraz mediów, z którymi są oni
zawodowo związani. […]
4.
Mimo iż wymienione punkty widzenia na dziennikarstwo różnią się zasadniczo
między sobą, to jednak obydwa zawierają pewne podobieństwa. Nie tylko jest im wspólne
uznanie dziennikarstwa i mediów za ważne instytucje społeczne, lecz także zainteresowanie
tym, jak dziennikarze „zdobywają władzę” lub – mówiąc nieco inaczej – osiągają wpływ
na władzę. Jest to o tyle ważne, że media aspirują dziś do pozycji nie tyle „czwartej”,
ile pierwszej władzy.
1
A. Hart (red.),
Teaching the Media. International Perspective
, New York 1998, zwł. rozdz.
Media Education
in the Global Village
2
P. Dahlgren,
Television and the Public Sphere: Citizenship, Democracy and the Media
, London 1995
3
D. L. Protess i in.,
The Journalism of Outrage: Investigative Reporting and Agendabuilding in America
,
New York 1991
4
G. Gerbner i in.,
Growing up with Television: The Cultivation Perspective
, w: J. Bryant i D. Zillmann (red.),
Media Effects: Advanses in Theory and Research
, New York 1994
Egzamin maturalny z języka polskiego
Poziom rozszerzony
3
5.
Studia nad historią dziennikarstwa pozwalają wyjaśnić, jak doszło do tego, że zawód
dziennikarza uzyskał tak znaczącą pozycję i legitymację społeczną. Dziennikarze postrzegali
samych siebie jako tych, którzy wpływają, a czasem wręcz kreują procesy społecznej zmiany,
bądź jako tych, którzy wzmacniają procesy społecznej kontroli. Wymienione przejawy
aktywności w obrębie dziennikarstwa występowały od początku tworzenia się tej grupy
zawodowej, aczkolwiek w początkach prasy dziennikarze postrzegani byli jako ludzie jedynie
opisujący działania rządów, wpływowych grup, struktur społecznych, nie zaś jako ci, którzy
kwestionują istniejący porządek. Bardziej zatem utrzymywali ład społeczny niż zmierzali
ku temu, by go zmieniać.
6.
Wraz z nawarstwianiem się procesów społecznej zmiany i równolegle z rozwojem
mediów znaczenie dziennikarstwa w zakresie wpływu publicznego wzrastało i w dalszym
ciągu wykazuje podobne tendencje. Badania nad wyborem i prestiżem różnych profesji
wskazują na wzrost rangi zawodu dziennikarskiego oraz – co dostrzegamy w ostatnich latach
– wyraźny wzrost atrakcyjności nowych specjalności w zawodach medialnych:
public
relations
, zarządzania mediami, rzecznictwa prasowego, reklamy itp.
Dziennikarze
postrzegani są współcześnie jako odrębna grupa zawodowa, posiadająca określoną (co nie
znaczy stabilną) legitymację społeczną, która jest przedmiotem nieustającego testu
społecznego. Zabiegi o pozyskiwanie legitymacji społecznej dla zawodów dziennikarskich
wiążą się historycznie z rozwojem dziennikarstwa politycznego. Dziennikarze bowiem
pierwsi zaczęli przedstawiać polityczne interpretacje, analizy oraz punkty widzenia na ważne
sprawy społeczne, polityczne czy ekonomiczne; spod ich piór wychodziły komentarze
wyjaśniające rozgrywające się wydarzenia, fakty i procesy. W ten oto sposób zaczęli
systematycznie legitymizować swoją działalność.
7.
U progu XXI wieku dostrzegamy, że taka legitymizacja społeczna – i to
w odniesieniu do jakiejkolwiek grupy zawodowej – nie jest wartością stałą. Nieustannie
przedstawiciele różnych zawodów zabiegają o utrzymanie bądź wzmocnienie posiadanej
legitymacji, inne grupy natomiast legitymację tę tracą. Dziennikarze znajdują się w centrum
tego procesu. Raz tracą prestiż i uznanie, gdy stają się stronniczy (np. w sporach i konfliktach
politycznych), innym razem zyskują – jak w przypadku wojny w Jugosławii, zamykającej
burzliwy wiek XX. Obywatele przede wszystkim zwracają się ku mediom i ufają
dziennikarskim informacjom oraz komentarzom w radiu, telewizji czy gazetach,
a nie polegają na potocznie przekazywanych opiniach.[…]
8.
A zatem – czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją
czy rzemiosłem? […]
Charakter pracy dziennikarza czy osoby zawodowo powiązanej z mediami (np. rzecznika
prasowego, specjalisty w zakresie
public relations,
marketingu, reklamy, kształtowania
wizerunku polityka) wiąże się ze zdobywaniem i przetwarzaniem informacji; chodzi tu
nie tylko o umiejętności wyłącznie techniczne, lecz także o intelektualne przygotowanie
ułatwiające ocenę, wybór i sposób przedstawienia zebranych danych. I pod tym kątem
analizujemy współcześnie narastającą profesjonalizację zawodów medialnych, w tym także
zawodu dziennikarza. Profesjonalizacja dziennikarstwa oznacza dzisiaj, że wykonywanie tego
zawodu wymaga stosownego przygotowania. Nie wystarczy już – jak często wspominają
dziennikarze starszej generacji w Polsce – „urodzić się dziennikarzem”. Trzeba jeszcze
zdobyć określone
quantum
wiedzy i nieustannie ją poszerzać.
9.
Szybki rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych powoduje,
że zapotrzebowanie na profesjonalne kadry medialne będzie coraz bardziej wzrastało.
I przygotowanie profesjonalne do pełnienia tych ról zawodowych będzie niezbędnym
5
public relations
– osoby i grupy reprezentujące jakąś instytucję na zewnątrz i dbające o jej dobry wizerunek
w życiu publicznym
6
quantum
– pewna ilość
4
Egzamin maturalny z języka polskiego
Poziom rozszerzony
warunkiem uczestnictwa ludzi związanych z mediami w procesie tworzenia się społeczeństwa
informacyjnego.
10.
Dziennikarze w swej pracy zawodowej wypełniają społeczne oczekiwania,
są ustawicznie zorientowani na potencjalnych odbiorców, którym pragną przekazać zdobyte
informacje. A zatem zbierają dane, przetwarzają je i czasem nimi manipulują. W przeszłości
zapotrzebowania przeciętnego obywatela zaspokajało jego otoczenie. Dokonywało się to
najczęściej w postaci nieformalnych przekazów: „od ludzi do ludzi”. Ten tradycyjny przekaz
został współcześnie zastąpiony przez masowe, często zdepersonalizowane formy
przekazywania informacji. […]
11.
Historia zawodu dziennikarskiego pokazuje, że proces zdobywania i przetwarzania
informacji uległ współcześnie – w związku z powstaniem i dynamicznym rozwojem
technologii informacyjnych – zasadniczej zmianie. W początkowym okresie rozwoju prasy
dziennikarze równocześnie zdobywali informacje, redagowali je, a często wręcz sami
drukowali gazety. Z biegiem lat, w XIX stuleciu, praca techniczna i redakcyjna w gazecie
uległa rozdzieleniu. […] Nowoczesny dziennikarz potrafi najpierw zdobyć, a następnie
wyłowić istotne informacje z powodzi wiadomości napływających nieustannie z globalnej
wioski, umie nadać im atrakcyjną oprawę wizualną, wie, jaki komentarz przyciągnie uwagę
potencjalnego odbiorcy. Dopiero tak „przyrządzony” i opakowany produkt sprzedaje
właścicielowi stacji radiowej czy telewizyjnej bądź korporacyjnej gazecie. Tak dzieje się
na całym świecie.
Teresa Sasińska–Klas,
Dziennikarstwo – zawód czy wyzwanie
? w:
Z. Bauer, E. Chudziński (red.),
Dziennikarstwo i świat mediów
, Kraków 2000
Zadanie 1.
(1 pkt)
Poprzedzające tekst motto pełni
przede wszystkim
funkcję
A. świadomie wprowadzonej wskazówki.
B. podpowiedzi sugerującej sposób interpretacji tekstu.
C.
oryginalnego, paradoksalnego wstępu.
D. prologu wprowadzającego podstawowe informacje.
Zdanie 2.
(1 pkt)
Nazwij styl, którym napisano tekst.
Podaj trzy cechy stylu, uzasadniające odpowiedź.
Tekst napisany jest stylem naukowym; dowodzi tego: specjalistyczne
słownictwo, rozbudowane zdania złożone, przypisy (odwoływanie się do źródeł).
Zadanie 3.
(1 pkt)
W zdaniu kończącym akapit 10. pojawia się określenie: „
zdepersonalizowane
formy
przekazywania informacji”. Podkreślony wyraz zastąp synonimem.
bezosobowe
Zadanie 4.
(1 pkt)
W zakończeniu akapitu 3. autorka mówi o dwóch podejściach do dziennikarstwa. Sformułuj
różnicę między nimi.
Jedno polega na tym, że dziennikarze mogą przyczyniać się do przemian
i wytyczać ich kierunki, istotą drugiego jest utrzymywanie istniejącego porządku
społecznego (stanu rzeczy).
Egzamin maturalny z języka polskiego
Poziom rozszerzony
5
Zadanie 5.
(1 pkt)
„A zatem czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją
czy rzemiosłem?” Odpowiedź na pytanie uzasadnij dwoma wskazanymi w tekście
argumentami.
Autorka jest zdania, że dzisiaj dziennikarstwo jest zawodem, ponieważ wymaga
właściwego przygotowania, czyli posiadania pewnej wiedzy i ciągłego jej
poszerzania oraz profesjonalizmu.
Zadanie 6.
(1 pkt)
Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień cechy społeczeństwa informacyjnego.
–
odchodzenie od uzyskiwania informacji „z ust do ust”,
–
zaufanie do informacji podawanej przez media,
–
wyobrażenie świata zgodne z subiektywnie przykrojoną informacją,
–
postrzeganie informacji jako towaru, którym się handluje.
Zadanie 7.
(1 pkt)
Wyjaśnij, dlaczego prestiż zawodu dziennikarza nie jest wartością stałą.
Ponieważ dziennikarze w zależności od podejmowanych działań
i przyjmowanych postaw mogą zyskiwać lub tracić zaufanie społeczne. Ich
działania społeczeństwo może oceniać jako dla siebie dobre lub niekorzystne.
Zadanie 8.
(1 pkt)
Jaką funkcję w tekście pełnią pojawiające się w nim pytania?
Mają znaczenie dla stylu wypowiedzi oraz dla kompozycji.
Zadanie 9.
(1 pkt)
W akapicie 1. pojawia się wzmianka o „coraz lepiej przykrojonych informacjach”. Wskaż
akapit, w którym proces „przykrawania informacji” został zilustrowany.
Akapit nr 11
Zadanie 10.
(1 pkt)
Wymień dwie wskazane przez autorkę tekstu różnice między dziennikarstwem dawnym
a współczesnym.
W dawnym dziennikarstwie liczył się talent, osobiste zdobywanie informacji
i publikowanie w swojej gazecie; dziś profesjonalne przygotowanie i uczynienie
z informacji produktu dostosowanego do oczekiwań odbiorców.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]