Polska gospodarka 2020, projekt port włocławek
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->ForumZmieniamy Polski Przemysł2015Polska gospodarka 2020Polska gospodarka dokonała przez ostatnie 25 lat cywilizacyjnegoskoku. Ale wynikający z prostych rezerw impet już się wyczerpuje.Jakie nowe czynniki pozwolą utrzymać dotychczasowe tempo wzrostu?konomiści są zgodni: najbliższe lata będą kluczowedla rozwoju polskiej gospodarki na najbliższe dekady.To bowiem okres obowiązywania siedmioletniej unijnej per-spektywy budżetowej UE, której Polska – już zapewne po razostatni – jest największym beneficjentem. W ciągu najbliż-szych lat musimy znaleźć odpowiedź na pytanie, czy uda sięprzestawić gospodarkę na nowe, bardziej innowacyjne tory,zwiększyć jej konkurencyjność i uniknąć tzw. pułapki śred-niego wzrostu.Punkt wyjściaW 2014 roku Polska była jednym z liderów wzrostu gospo-darczego w Europie. Według szacunków Głównego UrzęduStatystycznego, polskie PKB wzrosło w ubiegłym roku o 3,3proc. To bardzo dobry wynik na tle całej Unii Europejskiej– według jesiennej prognozy Komisji Europejskiej z listo-pada 2014 roku wzrost gospodarczy całej UE miał wynieśćw ubiegłym roku 1,3 proc., w strefie euro – 0,8 proc. (pro-gnoza KE dawała Polsce 3,0 proc. wzrostu za ubiegły rok).A jednak wynik, za który polska gospodarka jest chwa-lona nie tylko w przeżywającej wciąż kłopoty Europie, alei w świecie, nie dla wszystkich w kraju jest satysfakcjonują-cy. Łatwo wskazać powody tego rozczarowania: w ostatnimdwudziestopięcioleciu wzrost gospodarczy wyniósł średnio4 proc. rocznie. Widać więc, że tempo rozwoju jest znacz-nie poniżej poziomu przedkryzysowego, a także znacznieponiżej naszych aspiracji – jeżeli myślimy o doścignięciukrajów Europy Zachodniej pod względem zamożności.Co pomaga, co przeszkadzaEkonomiści są zgodni: największym atutem polskiej go-spodarki jest sektor prywatny i polska przedsiębiorczość,największym obciążeniem – nieefektywny sektor publiczny.Potwierdzają to różne rankingi wolności gospodarczej.W raporcie Doing Business 2015 Polska zajęła wpraw-dzie 32. miejsce, ale w obszarach, gdzie przedsiębiorca maEPrognozy Komisji Europejskiej*43211,720133,02014*2,82015*3,32016*2014 – faktycznie 3,3PKB wzrost w proc.0,8 0,2 1,120132014*2015*1,92016*2014 – faktycznie 1,0In acja10,39,59,38,820132014*2015*2016*2014 – faktycznie 11,4Stopa bezrobocia* jesień 201401styczność z administracją i biurokracją, wciąż zajmujemymiejsce w drugiej połowie stawki – jak w przypadku prawapodatkowego – 87. miejsce, czy wręcz pod koniec peletonu– 137. miejsce, jeśli chodzi o uzyskiwanie pozwoleń na budo-wę. W rankingu wolności gospodarczej Heritage FoundationPolska zajęła 42. miejsce na świecie, ale dopiero 19. w Europie.Co może być atutem polskiej gospodarki? Polska przedsię-biorczość, która dowodzi swojej siły na rynkach zagranicz-nych. Dość wspomnieć, że polski eksport wzrósł nominalnieod połowy lat 90. 4-krotnie, a w relacji do PKB 2-krotnie –do poziomu 46 proc. PKB. W tym roku jego wzrost szaco-wany jest na 6-7 proc. i to mimo wyjątkowo niesprzyjają-cych warunków zewnętrznych. O elastyczności polskichprzedsiębiorców może świadczyć fakt, że mimo załamaniahandlu ze Wschodem (ponad 16-proc. spadek eksportu doRosji i ponad 27-proc. na Ukrainę po 11 miesiącach 2014 r.)w sumie eksport wzrósł o prawie 5 proc.7,6 euro, przy średniej w UE 23,7 euro. Niższe koszty pracyodnotowano jedynie w pięciu krajach Unii.Ten atut, zdaniem ekonomistów, może stać się przekleń-stwem – może bowiem oznaczać, że polscy pracownicy sąskazani na wykonywanie prostego nie wymagającego wiel-kich kwalifikacji, montażu podzespołów, co w praktyceChcemy, by w 2020 r. Polskamiała rozwiniętą gospodarkę,wytwarzającą produkty, które będąmogły konkurować na europejskichi światowych rynkach.przekreślałoby szanse na zaistnienie na rynkach globalnychz wysoko przetworzonymi innowacyjnymi produktami.Koszty pracy wpływają także na decyzje inwestorów,a w konsekwencji na powstawanie w Polsce nowych i war-tościowych (trwałych, lepiej płatnych, pozwalających narozwój zawodowy) miejsc pracy w przemyśle czy zaawan-sowanych usługach.Jak wyjść z pułapki „taniego pracownika”? Inwestowaćw innowacyjność i technologie, w wiedzę i edukację. Podtym względem sytuacja wciąż nie wygląda najlepiej. Pol-ski sektor B+R nadal cierpi na choroby wieku dziecięcego,a w innowacje najchętniej, choć niekoniecznie najskutecz-niej, inwestuje państwo. Sektor prywatny nie pali się dopodejmowania ryzyka, brakuje zachęt i modeli skutecznejrynkowo współpracy z nauką.Ale statystyki wskazują na postęp – Polska wydaje na in-nowacyjność ok. 0,9 proc. PKB (wg danych GUS z 2012 r.).Średni wskaźnik nakładów na B+R systematycznie rośnie,w 2007 r. w relacji do PKB wynosiły one 0,57 proc., zaśw 2011 r. 0,77 proc. Ten kurs należy utrzymać – innowa-cyjne przedsiębiorstwa tworzą miejsca pracy dla specjali-stów, zachęcają do nowości bardziej ostrożnych, inicjująŚrednie roczne tempo wzrostu eksportu (w proc.)WietnamIndieTurcjaKoreaPolskaChiny11,310,69,99,799Źródło: HSBCZagraniczni inwestorzy podkreślają jakość kapitału ludz-kiego, czyli dobrze wykwalifikowanej siły roboczej. Jednymz efektów naszej transformacji był bowiem bezprecedenso-wy pęd do wiedzy. O ile wg danych GUS w 1989 roku mie-liśmy 50 tys. absolwentów wyższych uczelni, to w 2012 rokubyło ich już 485 tys.Wprawdzie polski system edukacji wyższej przeżywaobecnie weryfikację, a jego adekwatność do potrzeb rynku(pracodawców) bywa często i nie bez podstaw kwestiono-wana, jednak lekko opadająca fala może oznaczać podnie-sienie jakości oferty edukacyjnej.Stosunkowo niedroga siła robocza to nadal polski atut,choć jego znaczenie będzie spadać. Według danych Euro-statu w 2013 roku godzinne koszty pracy wyniosły w Polsce50403020107,623,740,13834,33,74,66,26,37,4Średnia UERumuniaBułgariaSzwecjaFrancjaŹródło: EurostatKoszty pracy w 2013 r. (w euro/h)ZPP 2015 RaportWęgryPolskaBelgiaLitwaŁotwa02współpracę w gospodarce, a przede wszystkim podnosząjej konkurencyjność.Unijny dopalaczSporą rolę będą miały do odegrania unijne fundusze. W la-tach 2014-2020 Polska zainwestuje 82,5 mld euro z unijnejpolityki spójności. Największa część z tej sumy zostanieprzeznaczona na wciąż zaniedbaną, szeroko pojętą infra-strukturę – są więc plany rewitalizacji miast, ale i dokoń-czenia infrastruktury transportowej – zwłaszcza w obsza-rze transportu kolejowego.Zmienią się strategiczne kierunki inwestycji wspiera-nych przez Unię. Większy nacisk zostanie położony nainwestycje prorozwojowe, tworzące podstawy trwałegowzrostu. Innowacyjność będzie jeszcze lepszym kluczemdo europejskich środków, jednak pod warunkiem, że pro-jekty będą nakierowane na komercjalizację badań nauko-wych, na rynkowe konkrety, a nie na przedsięwzięcia speł-niające wyłącznie ambicje naukowe czy – jak w ostatnichlatach – na rozbudowę infrastruktury naukowo-badaw-czej. Stąd postulowana większa rola biznesu w projektachinnowacyjnych.Dla polskiej gospodarki to dobra wiadomość, dla poten-cjalnych beneficjentów w Polsce wyzwanie zgodnie z zasa-dą: dobre pieniądze to trudne pieniądze. Zbyt łatwy dostępEkonomiści są zgodni:największym atutem polskiejgospodarki jest sektor prywatnyi przedsiębiorczość, największymobciążeniem – nieefektywnysektor publiczny.Ale inwestycje w energetyce to przede wszystkim nowemoce wytwórcze. Do 2020 r. spółki Skarbu Państwa zgod-nie ze strategiami planują zainwestować w energetykęponad 100 mld zł. Dzięki temu Polska zyska najnowocze-śniejsze bloki wytwórcze w Europie, możliwość realnejdywersyfikacji dostaw gazu i znajdzie się w grupie państw,które zajmują się międzynarodowym handlem ropą nafto-wą, paliwami i produktami chemicznymi.Inwestycje w przemyśle i energetyce muszą jednak (pozatym, że likwidują zapóźnienia) być inwestycjami w nowo-czesność, w przemysł innowacyjny. Tutaj też widać postęp,także wśród niekojarzonych z innowacyjnością dużych firmpod kontrolą państwa – np. KGHM przymierza się do obli-czonego na kilkanaście lat projektu stworzenia inteligentnejkopalni.Wewnętrzne barieryPoza administracyjnymi barierami są też wynikające nie-jako ze struktury polskiej gospodarki. Pierwszym jest ry-nek pracy – stopa bezrobocia jest wprawdzie poniżej śred-niej unijnej, ale wciąż jest na tyle wysoka, by można byłomówić o niewykorzystaniu kapitału ludzkiego.W najbliższych latach coraz mocniej będą się również za-znaczać niekorzystne tendencje demograficzne. W wiekuprodukcyjnym (pomiędzy 15. a 64. rokiem życia) w 2035roku będzie nas aż o 14 proc. mniej. Polska ma jeden z naj-niższych wskaźników dzietności w UE (1,3), a nie jest takatrakcyjnym rynkiem pracy jak np. sąsiednie Niemcy, codeterminuje możliwości uzupełniania braków na rynkupracy imigracją.To z jednej strony może oznaczać brak rąk do pracy, ha-mujący rozwój gospodarczy, z drugiej większe napięciadla finansów publicznych. To zagrożenie pogłębia fakt, żekryzys systemu zabezpieczenia społecznego nie będzie ła-godzony przez krajowe oszczędności, których poziom jestwciąż zbyt niski, szacowany na jedną piątą średniej unijnej.To oznacza, że finanse publiczne będą obciążone wypłatąświadczeń socjalnych, a z drugiej strony jest zagrożenie, żeprzy finansowaniu niezbędnych inwestycji trzeba będziesięgać po kapitał zewnętrzny.Podział środków unijnych na programy krajowe (w mld euro)Program Infrastruktura i ŚrodowiskoProgram Inteligentny RozwójProgram Polska CyfrowaProgram Wiedza Edukacja RozwójProgram Polska WschodniaProgram Pomoc Techniczna27,418,612,174,6920,70do środków finansowych UE niejednokrotnie zaowocowałw poprzedniej perspektywie nieudanymi i dziś kłopotli-wymi inwestycjami.Kluczowym wyzwaniem na najbliższe lata jest rozbu-dowa infrastruktury – i to zarówno tej transportowej, jaki teleinformatycznej – budowa sieci szerokopasmowych.Równie ważna jest modernizacja infrastruktury przesyło-wej, zwłaszcza jeśli chodzi o energetykę i gaz.o 14 proc.spadnie w Polsce do 2035 roku odsetekosób w wieku produkcyjnym03Uwaga, niestabilność!Zewnętrzne zagrożenia wiążą się z napięciami politycz-nymi na istotnych z punktu widzenia polskiej gospodarkirynkach. Najlepszy ze złych scenariuszy to kontynuacjastagnacji w Unii Europejskiej, co oznacza jeszcze więk-sze wyzwania dla eksporterów. Ale są i gorsze – to przedewszystkim nasilenie się podziałów w Unii Europejskiej.Chodzi o możliwy formalnie, a faktycznie już się dokonu-jący podział na Europę dwóch prędkości z centrum decy-zyjnym w strefie euro i peryferiami, do których wciąż sięzalicza Polska.Możliwy jest również scenariusz mniej kontrolowanej,a tym samym groźniejszej dla gospodarki, dezintegracjiUE. Mamy obawy o przyszłość Grecji, a w perspektywiereferendum w Wielkiej Brytanii. Poważnym zagrożeniemjest też eskalacja konfliktu na Ukrainie – konsekwencjąmoże być obniżenie zaufania inwestorów do naszego regio-nu i zahamowanie dopływu inwestycji.Niestabilna sytuacja międzynarodowa już teraz znaczą-co wpływa na ceny i dostępność surowców na globalnymrynku. Trend ten może się pogłębiać.Wśród czynników niestabilności nie można pominąćwciąż nie do końca określonych losów polityki klimatycz-no-energetycznej Unii Europejskiej, a szczególnie wyma-gań związanych z celami redukcji emisji CO2 – to czynniknajsilniej i bezpośrednio wpływający na kondycję i możli-wości rozwojowe gospodarki. Niezwykle ważny (a w Polscewciąż niedookreślony) jest też kształt systemu wsparcia od-nawialnych źrodeł energii.Niepewność regulacyjna odbija się już teraz na rynkuenergii, konkurencji między jej wytwórcami oraz na skłon-ności do podejmowania decyzji o inwestycjach – nie tylkow wytwarzanie energii, ale także w branżach przemysłuzużywających duże wolumeny energii i emitujących gazycieplarniane.By zrealizować cele postawione przez obecną ekipę rzą-dową dotyczącą Polski w 2020 roku (a wspominano rów-nież o wejściu do dwudziestki gospodarczych potęg świata),potrzebne są głębokie reformy dotyczące funkcjonowaniainstytucji państwa.Trzeba też myśleć o długofalowych i konsekwentnychdziałaniach, które będą odpowiedzią na najpoważniejszebariery wzrostu – to przede wszystkim przeciwstawienie sięniekorzystnym tendencjom demograficznym, pobudzenieprywatnych inwestycji w innowacyjność i znalezienie źró-deł finansowania dla niezbędnych inwestycji rozwojowych.(AS)Prognozy Komisji EuropejskiejBudżetDe cyt4 proc.3,4 proc.2,9 proc.2,8 proc.2013201420152016De cyt budżetowy(w proc. PKB, wg metodologii UE)DŁUG PUBLICZNY60504030201055,749,150,250,12013201420152016Dług publicznyZPP 2015 Raport04ForumZmieniamy Polski Przemysł9 lutego 2015Polskagospodarka 2020W trakcie sesji inaugurującejForum Zmieniamy Polski Przemysł 2015powiedzieli:Jerzy Buzek,poseł do Parlamentu Europejskiego– Do czerwca Polska powinna przedstawić solidne projek-ty gospodarcze finansowane w ramach planu Junckera. Te,które już nadesłano, nie tylko z Polski, ale także innychkrajów UE, są słabe. Nie zapewniają efektu domina, niedają gwarancji, że będą generowały rozwój gospodarczy.Od kilkunastu lat spotykamy się w Warszawie, żeby rozma-wiać, jak zmienić polski przemysł. Obecnie ten temat jestaktualny jak nigdy wcześniej. Wpisuje się on w europejskąpolitykę reindustrializacji. Plan Junckera może zmienićpolski przemysł.Janusz Piechociński,wicepremier, minister gospodarki– Trzy główne „silniki” polskiego wzrostu gospodarczegoto: konsumpcja, wzrost eksportu i wzrost inwestycji. Klu-czowym polskim kapitałem rozwojowym jest młode poko-lenie, które nie boi się wyzwań globalizacji, wykształcone,często jednak w specjalnościach, w których nie znajdujepracy na polskim rynku. Jednak to dzięki potencjałowi pol-skiego rynku pracy wciąż napływają do nas zagraniczne in-westycje. Trudnością będzie w Polsce pogodzenie potrzebrozwojowych, takich jak inwestowanie w technologie, z po-trzebami konsumpcyjnymi.Herbert Wirth,prezes zarządu KGHM Polska Miedź– Dla firm prowadzących zagraniczną ekspansję gospodar-czą liczy się faktyczne wsparcie, nie frazeologia. Potrzebnejest zaufanie do zarządu, nie można przeszkadzać. Musimytworzyć za granicą platformy wspólnego działania. Najlep-szą gospodarczą forpocztą są tam duże firmy.(...)Obiecuję, że za KGHM pójdą też inne polskie firmy. Pierw-sze kroki zostały już zrobione. W tej chwili potrzebna jesttylko wola i determinacja tych, którzy chcą razem z KGHMpowędrować w świat. Chcemy być firmą, która w pierwszej10-tce na świecie wyróżni się przede wszystkim tym, że po-trafi zarządzać innowacjami.05
[ Pobierz całość w formacie PDF ]