Polska-Niemcy 10 wiekow zmagania, Wojciechowski Zygmunt

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->ZYGMUNT WOJCIECHOWSKI·WY,DAWNICT.WAINSTYTUTU ZAC-HODNIEGOl.l.PRACE INSTYTUTU ZACHODNIEGOM.KIELCZEWSKA i A. GRODEKOdra-Nisa, najlepsza granica PolskiT.LEHRSPŁAWIŃSKI.O pocrtOclzcniu ipraojczyźnieSlowianZ. WOJCIECHOWSKIPolska-Nicmcy.Dziesięćwieków zmaga'lliaZKACZMAREK•Kolonizacja niemiecka na wschód od Odry·\Vdrukuiprr.ygotowaniu:POLSKA- NIEMCYOZIESIEĆWIEKÓW ZMAGANIA'K.M. POSPIESZALSKIStanowisko prawne narodupolskiegona ziemiach.za-chodnich RzeczypospolitejPolskiej podwladr.ąniemiec-ką1939-1945A, KLAFKOWSKIOkupacja niemiecka w Polsce z punktu widzenia prawamiędzynarodowego·J. MITKOWSKTPomorzeZachodniewstosunku do PolskiJ\'1. FRIEDI3ERGKulturanięmieckaa polskaZ. KACZMARCZYK i K. PIWARSKIHistoriaSląsbodczasównajdawniejszych do chwili bie-żącejt.I--Irl(wespółzInstytutemSląskim)M.KlEtCZEWSKANadodrze w systemie geograficznym Polski}{. GRODECKIZit;miatubuska w wiekachśrednichJ.KOSTRZEWSKIKultura prapolskaJ.STASZEWSKIWojsko polskie nad Baltykiemwdobie wojen napo-leoiJskichMonografiaOdry podredakcjąA.GRODKA...pWYDAWNICTWOINSTYTUTU ZACHODNIEGOPOZNAŃ1945PRACA INSTYTUTU ZACHODNIEGONR 3,ZYGMUNT WOJCIECHOWSKIPOLSKA-NIEMCYDZIESIĘĆWIEKÓW ZMAGANIAZ16 M A P KAM l,'l,'WYDANO ZZASIŁKUMINISTERSTWAOŚWIATYWYDAWNICTWOINSTYTUTU ZACHODNIEGOPOZNAŃ1945SŁOWOWSTĘPNEPraca niniejszaukazała sięwdruku po raz pierwszywr. 1933,wtekścieod niniejszegowęższym, uzupełnionym10 mapkami.Wczasie okupacji autorogłosiłdrukiem tekst znacznie roz-szerzony, jednak bez ilustracji kartograficznej.Wobecnymwydaniu tekstzostałtu i ówdzie skrócony,głównelinie roz-wojowezostałyjednak jeszcze silniej uwypuklone.monograficzne studia autora,drukowanewRocznikuGdańskimt. VII-VIII, KwartalnikuHistorycznym t. LI, a wreszcieksiążka"Polska nadWisłąiOdrąwXw."1).Pracepowyższe spotkały sięz licznymi replikami i polemi-kami ze strony niemieckiej;przeczącej głównejtezie autoraozasadniczym znaczeniu utraty ziemnadodrzańskichprzezdawną Pólskęioroli ziem macierzysty,:h Folskiwjej rozwoju1dziejowym. Zmienili Niemcy to stanb "fisko dopierowczasiewojny. Herbert Ludat "Dozent an der Reichsuniversitiit Posen",ogłaszającwr. 1942pracęo[.!Pczątkach PaństwaFolskiegoi stwierdziwszy,że"dyskusja (zuczonymipolskimi) po roz-strzygnięciuzbrojnymzostała zakończona"iżetematy te "pozlikwidowaniu ("Ausschaltung")Państwa·Folskiego i naukipolskiejstraciły polityczną aktualność", pozwolił.sobie naj-pierw naodwołanietezyonormańskim początkuPolski. Na-stępnie zaś,wpracyobiskupstwie lubuskim,wcałości zgodziłsięnapoglądautoraozasadniczym znaczeniu Odry i ziemilubuskiej dla rozw,oju stosunków polsko-niemieckich.Wy-1)Książkata, mimoże była pracą ściśle naukową,skonfiskowanazostałana terenieNiemiectvkońcusierpnia193~r. -Wedługdanych bibliograficznych niemieckich (zb."Zeit-schrift des Vereins fiir Geschichte Schlesiens", 1940, str. 264)została przetłumaczonana"językniemiecki dla celówurzędowych;Pracę niniejszą poprzedziły teżK-3021TŁOCZONOW DRUKARNI SW. WOJCIECHA PODZARZĄDEMPAl'iSTWOWYMW POZNANIU5dawało siętym panom,żeskoro podbitoPolskę,nie trzebajużbroni,;zastępczej"w postaci tez historycznychobrakuzmysłupaństwowegou Polaków,względnie, że można już powiedziećprawdęoroli ziemnadodrzańskich,skoro ich rewindykacjaprzezPolskę przestała być-w rozumieniu niemieckim-aktualna.Otym wszystkim trudno·spokojnie mowie. Niemniejautor pragnie czytelnikaupewnić, że książkę tę,aczkolwiekw obecnej redakcjipowstałaona w czasie okupacji, w pierw-szych czterechmiesiącach1942 r.,pisałzpełnympoczuciemodpowiedzialnościza wypowiadane twierdzenia, w tym prze-konaniu,żeuczonyodstępującyodzałożeńetyki naukowejniespełnia zadań, nałożonych nańprzezspołeczeństwo.30 marca1945r.lPAŃSTWOMIESZKA I)l(963-992)w X wieku na 3wyraźneod-łamy:zachodni,sąsiadującyz nim wschodni iodłam południo­wy, przedzielony ododłamuzachodniego przez najazd i osie-dleniesięMadiarów. Ci ostatni,zadając śmiertelnyciospań­stwu wielkomorawskiemu(906),tym samym unicestwili osta-tnią próbę państwowego powiązaniaposzczególnych szczepówSłowiańszczyznyzachodniej ze szczepamiSłowia4szczyznypołudniowej.Słowiańszczyzna dzieliła sięz punktu widzeniajęzy­kowegorozpadał sięna trzywyraźne·ugruppwania:Słowiantzw. lechickich,Słowian czecho-słowackichiSłowianserbo-łużyckich.Najliczniejszym z nichbyłougrupowanieSłowiantzw. lechickich,gdyżpozaprzyszłymiPolakamiobejmowałoi szczepysłowiańskie osiadłena zachód od dolnej Odry,awięcWeletów (Lutyków) i Obodrytów. Ostatnim ogniwemtego ugrupowaniabyło plemięDrzewian,osiadłychna· lewymbrzegu dolnejŁaby. Określenie.,lechicki" ma charakter kon-wencjonalny, nie jest to bowiem terminwziętyzeźródeł,uza-sadnienie ma jednak w tym,że międzywszystkimi szczepamiwchodzącymiwskład Słowiańszczyznylechickiejistniałopo-winowactwojęzykowe,któreodróżniałoje jakocałośćodpozostałych ugrupowań Słowiańszczyznyzachodniej.zachodnizachodniarozwijałaswój byt politycznywciągłym,bezustannymścieraniu sięz zachodnimsąsiademgermańskim.·7SłowiańszczyznaOdłamSłowiańszczyznyRok 919 stanowi punkt zwrotny w dziejach niemieckich,gdyżkorona niemiecka przechodzi wówczas wręce księciasaskiego HenrykaI.Od tej chwili dzieje niemieckie wyod-rębniają sięz dziejów,.karolińskich"zachodniej iśrodkowejEuropy.Działaniapodbojowe Henryka I i jegonastępcyOttona I (936-973)cieszyły sięznacznym powodzeniem. Na.północypodbój niemieckidotarł ażdo dolnej Odry, napołu­dniu jeszcze Henryk Izhołdował księciaczeskiegoWacławaI.Podbój ten jednak w drugiejpołowiewieku Xnapotkałnapewne zahamowania.Wynikłyone z rozszerzeniasięhory-zontów imperium niemieckiego, które w osobie Ottona I poraz pierwszynawiązało wyraźniedo tradycjikarolińskiejizwróciło sięw kierunkuWłoch.Kulminacyjnym punktem politykiwłoskiejOttona I jestrok 962, kiedy to Otto wdziewa weWłoszech koronęcesar-ską. Odtądkrystalizujesięnadługiewiekigłównalinia po-lityczna cesarstwa niemieckiego- walka owpływyiwładzęweWłoszech.Ztą liniązespalasięi od niejuzależnionyjestkierunek ekspansji Niemiec na wschód, któryzaważyłw takwybitny spósób nakształtowaniu się państwapolskiego.e p o l s c y. Polacy stanowili trzon zasiedleniaSłowianlechickich. Podwzględem językowym wyróżniał siępomiędzy późhiejszymiPolakamizespół Słowiankontynental-nych odSłowiannadmorskich,osiadłyĆhwdługim łańcuchuod zachodniego brzegu dolnejWisły aźpoza zachodni brzegdolnejŁaby(Drzewianie). Ogniwemprzejściowym międzySłowianamikontynentalnymi i nadmorskimi byli Kaszubi, sie-dzącyna zachodnim brzegu dolnejWisły,charakterystyczniprzesiąknięciemelementamijęzykowymikontynentalnymi.Aczkolwiek krajemsięgającym,.po morze"był całyobszarSłowbńszczyznynadmorskiej (w opisanympowyżej zasięgu),jednak jako nazwaściślejsza przylgnąłtermin ,.Pomorze" dokrajumiędzy dolną Wisłąadolną Odrą. Językowo najbliż­szym onbył Słowianomkontynentalno-polskim na swoimwschodnim, tj. kaszubskim odcinku. NapółnocyKaszub·szczyznyprzechodził wyraźniejw dialekt pomorski, który8Słowianii na zachodni brzeg dolnej Odry, obej-iczęśćplemionnależącychpolitycznie dozespołuwe-leckiego.Pomorze w X wieku nietworzyło żadnej jednościpolitycz-nej.Rozpadało sięna szereg drobnych plemion; najlepiejz nich znamy te, któresiedzącnadOdrą znajdować się mogływzasięguinformacji dostarczanych przezwspółczesne źródła.Na wschodzie Pomorzaznajdował się niewątpliwie mały sło­wiańsko-pogański ośrodekwGda,ńsku.mujączresztą rozpościerał siękontynentalno-polscy zgrupowani byli - osad-niczo ijęzykowo- w kilku· szczepach: Polan, Mazowszan,WiśłaniSłowian osiadłychna obszarzepóźniejszego Sląska.Zugrupowańtychwzięły początek późniejszedzielnice wzgl.prowincjepaństwapolskiego: Wielkopolska (kraj ongi Polan),Mazowsze,Małopolska(ongi krajWiślan)iSląsk.Napółnocod Mazowsza siedzieli na obszarze dzisiejszych Prus Wscho-dnich-pogańscyPrusowie, lud etniczniezbliżonydo dzisiej-szych Litwinów. I Prusowie i Litwini (podobnie jakwyt'ępieniw toku wiekówJadźwingowiP.) należelidozespołuludówbał­tyckich, które ongitworzyływraz zeSłowianami wspólnotębałto-słowiańską, rozpadłą późniejnazespoły bałtyckiisło­wiański.SłowianieszczepównajwcześniejsząszczepWiślan,któryjużwkońcuIX w. po-zostawałpodwładzą,.bardzopotężnego" księcia,podbitegonastępnieprzezpaństwowielkomorawskie. Bo upadku Wiel-kich Moraw (906) z'lchodniaczęśćkrajuWiśłan(wraz z Kra-kowem) orazpóźniejszy Sląsk znalazły sięw nie oznaczonymbliżejczasie podwładzą książątczeskich, wschodnia natomiastczęśćkrajuWiśłan byławkażdymrazie wr.963 pod pano-waniemksięcia.MieszkaI.Imięto urobionezostałoodsłów,.miśka" względnie "miśko", oznaczającychtyle coniedźwiedź,"miś"; stądMieszkowystępujewźródłach łacińsko-niemiec­kich jako "Misica", wzgl. ,.Misaca", wpóźniejszych zaś łaciń­sko-polskich jako ,.Mysco".KsiążęMieszkobyłpotomkiemdynastiiwywodzącej sięzksiążątszczepu Polan. W roku 963tychhistorię posiadałSpośródsłowiańsko-polskich9 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • tlumiki.pev.pl